Thứ Sáu, 29/03/2024
32 C
Ho Chi Minh City

Bê bối doanh thu khống của Luckin Coffee: đòn cảnh tỉnh nhà đầu tư

Kinh tế Sài Gòn Online

Kinh tế Sài Gòn Online

Bê bối doanh thu khống của Luckin Coffee: đòn cảnh tỉnh nhà đầu tư

Khánh Lan

(TBKTSG Online) – Vụ nâng khống doanh thu của chuỗi cà phê lớn nhất Trung Quốc Luckin Coffee gây tổn thất lớn cho giới đầu tư, bao gồm những nhà đầu tư đình đám trên thế giới. Vụ bê bối này là hồi chuông cảnh tỉnh đối với những nhà đầu tư đang ồ ạt rót tiền vào một số startup non trẻ và đang tăng trưởng thần tốc của Trung Quốc nhờ chiến lược “đốt tiền” để mở rộng thị trường.

Bê bối doanh thu khống của Luckin Coffee: đòn cảnh tỉnh nhà đầu tư
Một cửa hàng của Luckin Coffee ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: Caixin.

“Xào nấu” số liệu để nâng khống doanh thu

Hôm 5-4, chuỗi cửa hàng cà phê lớn nhất Trung Quốc Luckin Coffee ra thông báo xin lỗi công chúng sau khi một cuộc điều tra nội bộ cho thấy các số liệu giả mạo đã nâng khống doanh thu của công ty thêm 2,2 tỉ nhân dân tệ (310 triệu đô la Mỹ) trong năm 2019.

Lu Zhengyao, Chủ tịch Luckin Coffee, cho biết ông cảm thấy nhục nhã và chấp nhận “mọi lời chất vấn và chỉ trích” đồng thời cam kết nỗ lực hết sức để khôi phục những mất mát của giới đầu tư. Ông bày tỏ trong thông báo: “Tôi xin chịu trách nhiệm cá nhân. Dù kết quả điều tra cuối cùng của ủy ban độc lập ra sao, tôi sẽ nhận trách nhiệm”.

Hôm 2-4, giá cổ phiếu Luckin Coffee niêm yết trên sàn chứng khoán Nasdaq ở New York rơi thẳng đứng từ 26,2 đô la xuống còn 6,4 đô la, làm bốc hơi 5 tỉ đô la giá trị vốn hóa sau khi công ty này công bố thông tin xác nhận rằng một cuộc điều tra nội bộ đã phát hiện ra doanh thu của công ty bị ngụy tạo 2,2 tỉ nhân dân tệ trong giai đoạn từ quí 2 đến quí 4-2019, tức chiếm gần một nửa doanh thu của Luckin Coffee trong giai đoạn đó. Luckin Coffee cũng cảnh báo giới đầu tư không nên tin vào các báo cáo tài chính của công ty này trong 9 tháng đầu năm 2019.

Bản công bố thông tin cho biết, Jian Liu, Giám đốc hoạt động của Luckin Coffee và một số nhân viên dưới quyền trực tiếp của ông này đã bị đình chỉ công việc vì có liên quan đến việc giả mạo số liệu doanh thu.

Hôm 3-4, hãng kiểm toán Ernst & Young xác nhận đã phát hiện ra các vấn đề của  Luckin Coffee trong quá trình kiểm toán báo cáo tài chính năm 2019 của chuỗi cà phê này. Sau đó, Ernst & Young đã hối thúc hội đồng quản trị của Luckin Coffee tiến hành cuộc điều tra nội bộ nói trên. Cùng ngày, Ủy ban Quản lý chứng khoán Trung Quốc (CSRC) cho biết sẽ mở cuộc điều tra về vụ việc.

Luckin Coffee đươc thành lập vào năm 2017 và có trụ sở ở Bắc Kinh.  Chuỗi cà phê này nhanh chóng mở rộng mạng lưới cửa hàng với tốc độ chóng mặt để thách thức vị thế dẫn đầu của chuỗi cà phê Starbucks tại thị trường Trung Quốc. Đến cuối năm 2019, Luckin Coffee tuyên bố đã trở thành chuỗi cà phê lớn nhất Trung Quốc với hơn 4.500 cửa hàng so với 4.300 cửa hàng của Starbucks. 

Như vậy, chỉ trong vòng 2 năm sau khi thành lập, Luckin Coffee đã thực hiện cú bứt phá ngoạn mục với số lượng cửa hàng lớn hơn số cửa hàng mà Starbucks miệt mài xây dựng trong hai thập kỷ qua ở Trung Quốc. Tận dụng nguồn vốn dồi dào, Luckin Coffee thu hút khách hàng Trung Quốc bằng cách giảm giá mạnh các loại đồ uống. Với chiến lược “đốt tiền” này, Luckin Coffee nuôi tham vọng mở rộng mạng lưới cửa hàng lên 10.000 vào cuối năm sau với mức định giá 5,8 tỉ đô la.

Vụ phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của Luckin Coffee hồi năm ngoái tại Mỹ, giúp công ty này thu về 645 triệu đô la Mỹ với giá phát hành 17 đô la/cổ phiếu dựa trên mức định giá 4,2 tỉ đô la. Hồi tháng 1-2020,  Luckin Coffee phát hành trái phiếu chuyển đổi và phát hành thêm cổ phiếu với tổng trị giá 980 triệu đô la.

Đối mặt các đơn kiện tập thể ở Mỹ

Hôm 31- 1-2020, Công ty đầu tư Muddy Waters Research (Mỹ) cho biết đã bán khống cổ phiếu của chuỗi cà phê Luckin Coffee sau khi nắm được một báo cáo nặc danh tố cáo chuỗi cà phê gian lận số liệu trong báo cáo tài chính. Báo cáo này dẫn ra “các bằng chứng không thể chối cãi” bao gồm các đoạn video giám sát các cửa hàng của Luckin Coffee có thời lượng 11.260 giờ, cho thấy chuỗi cà phê này đã thổi phồng doanh số trung bình trên mỗi cửa hàng lên ít nhất 69% trong quí 3-2019 và 88% trong quí 4-2019.

Ba ngày sau đó, Luckin Coffee ra thông báo phủ nhận mọi cáo buộc “xào nấu” số liệu kinh doanh và cho rằng phương pháp thẩm định tài chính trong bản báo cáo nặc danh nói trên có những sai sót. Một tháng sau, có ít nhất 10 hãng luật ở Mỹ thông báo họ chuẩn bị thay mặt các nhà đầu tư để nộp đơn khởi kiện Luckin Coffee.

“Luckin bác bỏ các nghi vấn của Muddy Waters Research rồi sau đó thừa nhận gian lận sổ sách. Sẽ có rất nhiều vụ kiện xuất hiện”,  Kenny Wen, nhà chiến lược ở Công ty Everbright Sun Hung Kai Co. tại Hồng Kông, nói.
Giờ đây, có thêm nhiều hãng luật ở Mỹ bắt đầu tập hợp các nhà đầu tư bị mất tiền vì giá cổ phiếu Luckin Coffee lao dốc để tiến hành đơn kiện tập thể nhằm vào chuỗi cà phê này.

Steven Leung, một lãnh đạo ở chi nhánh của Công ty môi giới UOB Kay Hian (Singapore) ở Hồng Kông, nói: “Vụ bê bối gian lận doanh thu của Luckin Coffee chắc chắn ảnh hưởng đến niềm tin của giới đầu tư và động lực của thị trường đối với các cổ phiếu khác của Trung Quốc đang niêm yết tại Mỹ. Thậm chí nó có thể ảnh hưởng đến kế hoạch IPO tại Mỹ của các công ty Trung Quốc vì giới đầu tư sẽ bằt đầu nghi ngờ tính giải trình trách nhiệm của họ”.

Cát tát đau cảnh tỉnh

Vụ bê bối của Luckin Coffee khiến một số nhà đầu tư quyền lực nhất thế giới nhận một vố đau điếng. Trong danh sách dài toàn những cái tên đình đám có công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới BlackRock, Quỹ đầu tư quốc gia Singapore GIC, tập đoàn kinh doanh nông sản, thực phẩm chế biến và vận tải biển Louis Dreyfus.

Trước khi Luckin Coffee tiến hành IPO ở Mỹ vào tháng 5 năm ngoái, BlackRock, GIC, Louis Dreyfus cùng nhiều nhà đầu tư khác đã góp hàng trăm triệu đô la trong các vòng gọi vốn của Luckin Coffee vì tin tưởng chuỗi cà phê này sẽ lật đổ vị thế thống trị của Starbucks ở thị trường Trung Quốc.

Song không phải ai cũng mất hết tiền. Hồi đầu năm nay, BlackRock đã kịp thời bán lượng cổ phần lớn ở Luckin Coffee được nắm giữ bởi một quỹ đầu tư của BlackRock. Tính đến trước ngày 2-4, GIC đã giảm lượng cổ phần nắm giữ trực tiếp ở Luckin Coffee về mức dưới 1% nhưng vẫn còn nắm giữ một lượng cổ phần gián tiếp ở chuỗi cà phê này thông qua công ty đầu tư Centurium Capital Partners (Trung Quốc).

David Li, người sáng lập Centurium Capital Partners, cho biết ông bị sốc khi đón nhận thông tin về vụ giả mạo số liệu doanh thu của Luckin Coffee. Li đã bán bớt một lượng cổ phần mà công ty ông đang nắm giữ tại Luckin Coffee vào đầu năm nay với giá 232 triệu đô la.

Các nghi ngờ xung quanh tính bền vững của mô hình kinh doanh của Luckin Coffee đã nổi lên trước khi công ty này tiến hành IPO. Thắng lợi của chuỗi cà phê này trong cuộc chiến giành thị phần với Starbucks ở Trung Quốc phụ thuộc lớn vào các chương trình giảm giá sốc nhờ nguồn tiền của giới đầu tư. Hồi tháng 5 năm ngoái, cây bút bình luận Tim Culpan của Bloomberg đã lưu ý rằng để bán được 100 nhân dân tệ từ các thức uống cà phê, Luckin Coffee phải chi đến 152 nhân dân tệ (21,5 đô la).

Trong bản cáo bạch IPO hồi năm ngoái, Luckin Coffee tự hào mô tả công ty này là một mạng lưới bán lẻ cà phê vận hành dựa trên một ứng dụng “cung cấp môi trường thanh toán 100% phi tiền mặt”. Luckin Coffee tuyên bố sẽ làm phá bỏ nguyên trạng của mô hình cửa hàng cà phê truyền thống hiện bằng các ứng dụng di động và các cửa hàng chỉ bán mang về.

Vụ bê bối của Luckin Coffee là một hồi chuông cảnh tỉnh đối với những nhà đầu tư đã ồ át rót tiền vào các startup Trung Quốc đang phát triển thần tốc. Họ dường như chưa rút ra bài học thấm thía từ cơn tăng trưởng bùng nổ để rồi sau đó sụp đổ của các startup xe đạp dùng chung của Trung Quốc như Ofo.

Jackson Wong, Giám đốc Công ty quản lý tài sản Amber Hill Capital ở Hồng Kông, nhận định: “Sau vụ bê bối của Luckin Coffee, giới đầu tư sẽ cẩn trọng hơn khi đầu tư vào các công ty Trung Quốc có lịch sử hình thành ngắn ngủi và dựa vào đòn bẫy tài chính khổng lồ để mở rộng thị trường”.


Theo Reuters, WSJ, Bloomberg

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Tin mới