Bí mật các khoản phải thu khác
Nhất Minh
(TBKTSG) – Trong phần lớn các báo cáo tài chính và báo cáo khác của công ty chứng khoán (CTCK) thường không thể hiện một cách minh bạch các hoạt động liên quan đến hỗ trợ tài chính cho nhà đầu tư. CTCK thường trộn lẫn với nghiệp vụ tài chính khác và mỗi công ty lại thể hiện khá khác nhau. Chính vì vậy, việc “giải mã” hoạt động này thường không dễ, ngay cả với những chuyên gia có kinh nghiệm.
Thống kê số liệu từ báo cáo tài chính của gần 100 CTCK vào năm 2010 cho thấy, tổng các khoản phải thu khác lên tới hơn 22.000 tỉ đồng, chiếm tới 54,55% tổng khoản phải thu và bằng 63,3% vốn chủ sở hữu. Đặc biệt, thuyết minh báo cáo tài chính của các CTCK cho thấy phần lớn khoản phải thu này là số tiền cầm cố, repo cổ phiếu hoặc dưới hình thức hợp tác đầu tư.
Theo báo cáo tài chính năm 2010, Công ty Chứng khoán Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (AGR) có khoản phải thu khác lớn nhất với giá trị lên tới 8.441 tỉ đồng, bao gồm cam kết mua và bán chứng khoán niêm yết 2.034 tỉ đồng và cam kết mua và bán chứng khoán chưa niêm yết 5.742 tỉ đồng. Thực chất đây là các khoản phải thu từ hoạt động repo cổ phiếu. Cũng theo thuyết minh báo cáo tài chính thì phần lớn khoản tiền này có nguồn gốc từ các ngân hàng và công ty tài chính. Quí 1-2011, khoản phải thu của AGR vẫn còn trên 7.000 tỉ đồng và trong số này phần lớn là do hoạt động hỗ trợ tài chính cho nhà đầu tư.
Công ty có khoản phải thu khác đứng thứ hai (năm 2010) là Công ty Chứng khoán Sài Gòn Tourist (STSC) với giá trị lên tới 1.942 tỉ đồng. Theo thuyết minh báo cáo tài chính thì số tiền từ repo cổ phiếu của Ngân hàng TMCP Sài Gòn 62 tỉ đồng và Ngân hàng TMCP Việt Nam Tín Nghĩa 1.744 tỉ đồng.
Đứng thứ ba là Công ty Chứng khoán Beta (BSI) với khoản phải thu khác là 1.185 tỉ đồng. Theo thuyết minh báo cáo tài chính năm 2010 của BSI thì số tiền cầm cố cổ phiếu là 92 tỉ đồng, còn dưới dạng hợp tác đầu tư là 1.054 tỉ đồng. Công ty Chứng khoán Sài Gòn Hà Nội (SHS) cũng có khoản phải thu khác khá lớn. Báo cáo tài chính năm 2010 cho thấy trong 779 tỉ đồng khoản phải thu khác thì khoản phải thu từ hợp tác đầu tư là 597 tỉ đồng.
Qua việc “khám phá” báo cáo tài chính của các công ty chứng khoán nói trên cho thấy phần lớn giá trị khoản phải thu khác trong bảng cân đối kế toán là hỗ trợ đòn bẩy tài chính cho nhà đầu tư. Trong đó cổ phiếu mà nhà đầu tư “cầm cố” bao gồm cả cổ phiếu niêm yết và chưa niêm yết.
Cho đến nay tuy chưa thống kê được đầy đủ, nhưng số liệu sơ bộ của quí 1-2011 của 30 CTCK cho thấy khoản phải thu khác không thay đổi nhiều so với báo cáo tài chính 2010. Do vậy, có thể ước lượng được số tiền mà các công ty chứng khoán hỗ trợ cho nhà đầu tư cho đến này vẫn còn hơn 20.000 tỉ đồng, và trong đó có một tỷ lệ khá lớn các cổ phiếu “cầm cố” là cổ phiếu niêm yết.
