Bộ Công Thương: Xem lại số liệu gạo trước khi ra quyết định ‘dừng’ xuất khẩu
TD lược ghi
(TBKTSG Online) – Do vẫn còn độ vênh giữa số liệu về tồn kho gạo mà Bộ Công Thương có được với các doanh nghiệp, hiệp hội và địa phương, Bộ Công Thương đã đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét lại số liệu một lần nữa trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Chính phủ yêu cầu dừng xuất khẩu gạo, Bộ Công Thương kiến nghị "không dừng"
Tạm dừng xuất khẩu gạo từ 0 giờ ngày 24-3
 |
| Giá cả trong nước cũng biến động theo xu hướng chung của thế giới, tăng từ 20-25% tuỳ theo chủng loại lúa gạo. Ảnh minh họa Trung Chánh. |
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh ngày 25-3 đã có buổi trao đổi với báo chí liên quan tới tình hình xuất khẩu gạo. Buổi gặp này được tổ chức trong bối cảnh dịch Covid-19 lây lan nhanh chóng khiến nhu cầu tiêu thụ và tích trữ gạo tăng đột biến tại thị trường trong nước.
Thưa Thứ trưởng, sau khi Tổng cục Hải quan có văn bản yêu cầu dừng xuất khẩu gạo, ngay lập tức Bộ Công Thương lại có văn bản vẫn tiếp tục cho xuất khẩu. Vậy bộ giải thích như thế nào về việc này?
Ông Trần Quốc Khánh: Trong những tháng đầu năm 2020, dịch bệnh Covid 19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng, không chỉ tại Việt Nam mà trên toàn thế giới. Nhu cầu một số mặt hàng thiết yếu, trong đó có gạo, tăng rất nhanh. Đồng thời với diễn biến trên, chúng tôi nhận thấy đã bắt đầu xuất hiện nhu cầu tăng dự trữ lương thực, đảm bảo cuộc sống tối thiểu của người dân.
Xuất phát từ đây, giá cả trên thị trường thế giới biến động rất mạnh. Qua theo dõi, trong 2 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo cả nước đạt 930.000 tấn, tăng 32% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, có một số thị trường có mức tăng tương đối mạnh. Giá cả trong nước cũng biến động theo xu hướng chung của thế giới, tăng từ 20-25% tuỳ theo chủng loại lúa gạo.
Nếu như việc xuất khẩu trong tháng 3 vẫn tiếp tục diễn biến như 2 tháng đầu năm thì Việt Nam có thể đối diện rủi ro thiếu gạo cho tiêu dùng trong nước. Vì vậy, chúng tôi đã đề xuất Chính phủ cân nhắc một số biện pháp, trong đó có phương án tạm giãn tiến độ xuất khẩu gạo; và phương án xem xét cấp giấy phép xuất khẩu gạo. Sau khi cân nhắc ý kiến của các bộ, ngành, Thủ tướng Chính phủ đã kết luận tạm giãn tiến độ xuất khẩu gạo cho tới cuối tháng 5. Trên tinh thần đó, Tổng cục Hải quan đã có chỉ đạo các hải quan địa phương.
Tuy nhiên, sau đó, chúng tôi đã nhận được ý kiến của một số doanh nghiệp, một số tỉnh, cho rằng đang có độ vênh nhất định về số liệu mà Bộ Công Thương với số liệu các tỉnh và các doanh nghiệp có được, đặc biệt là về sản lượng của hộ nông dân ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, số lượng gạo còn tồn trong dân và trong doanh nghiệp.
Độ vênh này là hoàn toàn dễ hiểu. Trước đây, chúng ta nắm rất chắc lượng gạo sản xuất, lượng ký hợp đồng và lượng tồn kho thông qua Hiệp hội Lương thực Việt Nam. Nhưng từ khi có nghị định 107 năm 2018 thì chúng tôi không còn nắm số liệu này nữa vì các doanh nghiệp không phải đăng ký hợp đồng, không phải thông báo số lượng đã ký hợp đồng, số lượng đã xuất khẩu, số lượng tồn kho. Chính vì vậy, điều này có thể đã gây ra tình trạng vênh của số liệu.
Trước tình hình đó, chúng tôi đã báo cáo lại với Chính phủ, cho phép xem xét lại một lần nữa lượng tồn kho trong dân, lượng tồn kho trong doanh nghiệp, các hợp đồng xuất khẩu đã ký. Có thể các hợp đồng này không lớn như dự kiến. Sau khi báo cáo lại, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét quyết định.
 |
| Thứ trưởng Trần Quốc Khánh trả lời báo chí liên quan tới việc tạm dừng xuất khẩu gạo giữa lúc dịch Covid 19 lan rộng. Ảnh: TD |
Thưa ông, nếu Thủ tướng Chính phủ đồng ý tạm thời sẽ tiếp tục xuất khẩu gạo, thì Bộ Công Thương có chuẩn bị các kịch bản xấu nhất và giải pháp ứng phó nếu dịch bệnh kéo dài, thiên tai hoành hành tại các vựa lúa của cả nước?
Tới nay, chúng tôi đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ về nhu cầu kiểm tra lại số liệu và khắc phục nếu như có độ vênh. Đến thời điểm này, Thủ tướng Chính phủ đang xem xét đề nghị của Bộ Công Thương.
Về các kịch bản, chúng tôi cũng đã có tính toán. Trong trường hợp dịch bệnh kéo dài, chúng ta có dự trữ quốc gia. Đây là việc đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trong kết luận 121 về việc Bộ Tài chính chịu trách nhiệm tăng cường dự trữ quốc gia.
Thứ hai, Nghị định 107 cũng yêu cầu các doanh nghiệp phải dự trữ lưu thông 5% lượng xuất khẩu trước đó của doanh nghiệp. Việc này các doanh nghiệp nếu thực hiện nghiêm túc, chúng ta có thêm một lượng dự trữ nữa từ các doanh nghiệp.
Thứ ba, Bộ Công thương cũng đã chuẩn bị các kịch bản về lưu thông, phân phối hàng hoá, làm sao không để xảy ra tình trạng thiếu cục bộ.
Thứ tư, các vụ lúa của chúng ta gieo trồng tương đối nhanh, nên trong thời gian ngắn, chúng ta có thể phục hồi nhu cầu sản xuất và đáp ứng nhu cầu trong nước.
Xuất phát từ các yếu tố đó, trong trường hợp dịch bệnh kéo dài, chúng ta vẫn có khả năng đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
Tuy nhiên, theo tôi tốc độ xuất khẩu phải được kiểm soát ở mức độ nhất định, nếu tiếp tục xuất khẩu như hai tháng đầu năm thì chúng ta sẽ đứng trước rủi ro có thể thiếu gạo. Và trong lúc dịch bệnh này, việc đảm bảo an ninh lương thực là việc phải được đặt lên hàng đầu.
Xin cảm ơn ông!
 |
