Bội chi vì chiêu trò trục lợi quỹ BHYT

Bội chi vì chiêu trò trục lợi quỹ BHYT

Thùy Dung

Bệnh nhân khám BHYT tại Bệnh viện Quận 12, TPHCM. Ảnh: H.N.

(TBKTSG Online) – Thông tuyến khám chữa bệnh được cho là một trong những chính sách tốt nhất được ban hành, song hệ lụy nó gây ra là tình trạng bội chi, trục lợi quỹ bảo hiểm y tế (BHYT).

Khám nhiều lần trong ngày

Tại phiên họp toàn thể nghe Bộ trưởng Bộ Y tế, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam và các cơ quan liên quan giải trình về việc thực hiện lộ trình thông tuyến trong khám bệnh, chữa bệnh BHYT diễn ra ngày 1-3, các đại biểu đều thống nhất rằng, việc áp dụng thông tuyến khám chữa bệnh áp dụng từ đầu năm 2016 là cần thiết và đảm bảo quyền lợi của người dân được hưởng dịch vụ y tế chất lượng, thuận tiện. Chính sách này cũng được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) bình chọn là một trong những chính sách tốt nhất.

Chỉ có điều, sau hơn một năm áp dụng, chính sách này cho thấy nhiều bất cập cần phải giải quyết.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết sau một năm áp dụng, số người khám chữa bệnh tại tuyến xã giảm hơn 14%, trong khi số lượt khám chữa bệnh tại tuyến huyện tăng tới hơn 27%, thậm chí nhiều bệnh viện huyện bị quá tải. Điều này là do người dân có xu hướng lên tuyến trên khám bệnh do cơ sở tốt hơn, khang trang hơn, danh mục thuốc đa dạng hơn tuyến xã.

Bà Nguyễn Thị Minh, Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, cho rằng không thể phủ nhận sau khi áp dụng thông tuyến, sức hấp dẫn của chính sách BHYT tăng lên. Năm 2016, có tới gần 76 triệu người tham gia BHYT, tăng 8,3% so với năm 2015, bao phủ 81,7% dân số. Song, số lượt khám chữa bệnh cả nước đạt 148 triệu lượt, tăng 14% so với năm 2015. Số chi khám chữa bệnh ước hơn 69.000 tỉ đồng, tăng hơn 40% so với năm 2015, dẫn tới bội chi so với quỹ khám chữa bệnh được sử dụng là 5.130 tỉ đồng.

Chỉ tính riêng bệnh viện đa khoa Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, nếu như trước khi thông tuyến, tổng chi phí quỹ khám chữa bệnh BHYT chỉ khoảng 20-23,5 tỉ đồng thì năm 2016 con số này lên tới 40 tỉ đồng.

Ngoài ra, thông qua hệ thống giám định điện tử khám chữa bệnh BHYT áp dụng từ giữa năm 2016 đến nay cho thấy tình trạng trục lợi quỹ này. Trong tám tháng qua có trên 1,2 triệu người tham gia BHYT đi khám, chữa bệnh từ hai lần trở lên mỗi tháng, tổng số lần khám của những trường hợp này là hơn 15 triệu lượt, trong đó có trên 83.000 người khám, chữa bệnh hàng tuần. Đó là chưa kể có đến 3 triệu lượt khám nhiều lần trong cùng ngày.

“Theo dự báo của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, nếu thực hiện thông tuyến tỉnh trong năm 2016 sẽ gia tăng thêm khoảng 3.125 tỉ đồng”, bà Minh nói.

Bệnh viện “xin” được xuống hạng

Tại buổi họp, các đại biểu Quốc hội đã yêu cầu lãnh đạo ngành y tế và BHXH Việt Nam đưa ra các nguyên nhân và giải pháp để khắc phục những bất cập từ chính sách trên. Đặc biệt trong bối cảnh theo lộ trình đến năm 2021, việc thông tuyến sẽ thực hiện đến tuyến tỉnh.

Ông Đặng Thuần Phong, Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho hay thông tuyến có nhiều tích cực nhưng hệ lụy của nó quá lớn. Cụ thể, lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT đã gây bội chi năm 2016 là hơn 5.300 tỉ đồng, gây mất cân đối quỹ cho những năm về sau nếu không tính toán kỹ. Tình trạng tăng tần suất khám chữa bệnh của người dân tăng bất ngờ trong khi xu hướng bệnh chưa tăng mấy trong thực tế.

Những năm qua, nguồn lực đều đầu tư cho tuyến y tế cơ sở nhưng hiện tại nơi này đang giảm tần suất khám chữa bệnh, chủ yếu các bác sĩ tuyến xã “ngồi chơi xơi nước”, các thiết bị đắt tiền “đắp chiếu”, trong khi tuyến huyện và bệnh viện tư nhân thì ngày càng tăng cao. Hơn nữa, thông tuyến còn gây ra vấn đề “vô tiền khoáng hậu” là các bệnh viện thay vì xin nâng hạng lại xin được xuống hạn để được áp dụng chính sách này.

Các đại biểu cho rằng, thực hiện thông tuyến theo Luật BHYT sửa đổi đã mang lại kết quả tốt, góp phần đẩy mạnh BHYT toàn dân. Các bộ ngành có liên quan cần xúc tiến chuẩn bị các công việc cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khám chữa bệnh BHYT.

Ông Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, dẫn chứng việc bội chi quỹ BHYT lên tới hơn 5.300 tỉ đồng thì 51% là do tăng giá dịch vụ, 20% do tăng số người tham gia BHYT, 16% do tác động của tăng giá thuốc và chỉ 13% là do thông tuyến.

“Việc tăng chi quỹ BHYT là tất yếu vì bao nhiêu năm không tăng giá dịch vụ, việc tăng này là theo lộ trình đã xác định… Nếu không tăng thì người dân phải chịu chứ bệnh viện không có tiền trả”, ông Tiên nói.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tại phiên giải trình cũng cho rằng, đây là chính sách lớn mang lại quyền lợi tối đa cho người dân. Do vậy, yêu cầu các cơ quan liên quan cần sớm khắc phục những hạn chế, bất cập để chính sách thông tuyến huyện phát huy hiệu quả và lộ trình thông tuyến tỉnh được thực hiện càng sớm càng tốt chứ không phải đợi đến năm 2021 như yêu cầu của Chính phủ.

Ông Tiên cho rằng cơ quan BHXH cần tăng cường giám định điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện BHYT, thường xuyên kiểm tra việc sử dụng quỹ BHYT và nghiên cứu, đề xuất sửa đổi quy định về giám định trong Luật BHYT để quản lý hiệu quả hơn quỹ này.

Bộ trưởng Nguyễn Thị KIm Tiến cho rằng, giải pháp đột phá là tăng cường cho tuyến y tế cơ sở thông qua việc tăng cường hơn nữa chăm sóc sức khỏe ban đầu, dự phòng, quản lý hồ sơ cá nhân, mô hình bác sĩ gia đình, đồng thời tăng danh mục thuốc đầu tư cho trạm y tế xã, gắn với nhóm bệnh ở người cao tuổi và bệnh mãn tính và tăng trần chi phí so với hiện nay, chỉ 80.000-100.000 đồng thì không thể có dịch vụ tốt được.

Mời đọc thêm:

BHYT chi vượt quỹ vì chính sách khám thông tuyến