Buýt sông và tầm nhìn chuyên chở số đông
Danh Dức
 |
| Ảnh: Thành Hoa |
(TBKTSG) – Những chiếc tàu chạy trên tuyến buýt đường sông mới được khai trương ở TPHCM quá lộng lẫy để có thể chỉ gọi là “buýt”. Gọi là thuyền du lịch thì đúng hơn.
Những chiếc “ghe buýt” trên sông Chao Phraya ở Bangkok chắc phải kính cẩn “chắp tay xá” những chiếc “buýt sông” này vì vẻ đẹp bên ngoài. Các “buýt sông” này còn sang hơn cả những chiếc thuyền du lịch đón khách ở Clark Quay (Singapore) vốn chỉ là những chiếc thuyền không hơn không kém, bất quá nếu bỏ thêm chục đô Sing, sẽ được nghe đánh đàn sitar…
Nói đến “tuyến buýt sông” mới ra mắt này, bốn chiếc buýt trên sông cộng một chiếc dự phòng, tự nhiên muốn nhắc đến điều mà thế giới gọi là mass transit (chuyên chở số đông). Bất cứ người Việt Nam nào quen bay sang Bangkok đi chợ sỉ Pratunam “đánh hàng” cũng đều có thể ra cây cầu ngay đó, về hướng khách sạn Novotel Pratunam, mà đáp ghe buýt, mỗi hàng ngồi được ba, bốn khách, hai bên che hai tấm bạt có thể kéo lên kéo xuống. Ào ào cặp bến rồi rời bến, chiếc ghe buýt dài thòng mải miết chở cho thiệt lẹ và thiệt đông người sáng sáng tới chỗ làm, chiều chiều về nhà, khỏi bị kẹt xe.
Thành phố Bangkok từ mấy mươi năm qua quá hiểu thế nào là “chuyên chở số đông” (mass transit). Chính cái số đông (mass) này mới là điểm chung của mọi dự án mass transit, cho dù đó là buýt thường, buýt nhanh, buýt sông, xe điện chạy dưới đất hay trên trời… chớ không phải cứ sắm buýt là sẽ tự động hình thành một hệ thống mass transit! Dường như có sự lầm lẫn ở ta khi xem việc thụ đắc các phương tiện như là cứu cánh thay vì quần chúng số đông là cứu cánh.
Do lẽ, ở đâu cũng thế, người ta đều hiểu rằng “một hệ thống mass transit tốt cung cấp các dịch vụ thường xuyên, nhanh chóng, đúng giờ, an toàn, thoải mái, sạch sẽ và giá cả phải chăng. Hệ thống cung cấp sự vận chuyển vào những thời điểm và tại những địa điểm mà người dân yêu cầu. Hệ thống này được tổ chức kèm bởi việc đi bộ, đi xe đạp đến các trạm buýt hay metro và từ đó về. Các biện pháp quy hoạch đô thị bổ sung cho mass transit bằng cách khuyến khích tăng mật độ đô thị và sử dụng đất hỗn hợp, đặc biệt là gần các trạm. Bằng cách này, nhà cửa, nơi làm việc, cửa hàng, trường học, trung tâm y tế, và các cơ sở dịch vụ giải trí trở thành gần hơn, và nhiều người có thể sử dụng nó khi họ đi về trong cuộc sống hàng ngày”- (“Mass transit”, trong “A clean technology platform”).
Nhắc khái niệm này để từ đó nhìn lại các tuyến chuyên chở số đông ở xứ mình sắp đưa vào hoạt động đã có thiết kế sẵn sàng giúp hành khách có thể đi bộ tới trạm hay gửi xe ở đâu chưa.
Còn nếu ai đó có thắc mắc tại sao xe buýt vẫn chưa đông khách, có lẽ nên tự mình ra đón xe tuyến số 3, số 36 mỗi đầu buổi sáng hay mỗi chiều khoảng 4 giờ ở thành phố này sẽ thay đổi suy nghĩ. Đứng dọc đường đón xe sẽ thấy: chật quá làm sao lên! Lý thuyết về mass transit dạy rằng: “Hệ thống cung cấp sự vận chuyển vào những thời điểm và tại những địa điểm mà người dân yêu cầu”. Hãy tăng cường xe vào giờ cao điểm! Tăng gấp mấy lần thì vi hành vài bữa sẽ biết, hết giờ cao điểm thì cho chạy giãn chuyến hay tối thì cho xe nghỉ sớm cũng được. Song song với việc cải tiến dịch vụ, cung cấp wifi miễn phí trên xe buýt, xin hãy đừng quên điều hành khách cần là có đủ xe khi họ đi làm hoặc về nhà.
