Câu hỏi treo về quy định mới về nhập khẩu máy móc cũ
Tư Hoàng
 |
| Liệu quy định mới đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vẫn là câu hỏi – Ảnh TL |
(TBKTSG Online) – Rốt cuộc, Thông tư 20 với điều kiệt khắt khe quy định nhập khẩu máy móc, thiết bị đã qua sử dụng gây nhiều phản ứng từ cộng đồng doanh nghiệp cũng đã được thay thế bởi Thông tư 23 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành. Song, Thông tư 23 mới có thực sự đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp, cũng như yêu cầu quản lý của nhà nước?
Điểm đáng chú ý nhất trong Thông tư 23 là điều kiện nhập khẩu thiết bị đã qua sử dụng. Theo đó, thiết bị được nhập khẩu phải có tuổi không vượt quá 10 năm; và được sản xuất theo tiêu chuẩn phù hợp với quy định của Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia (QCVN) hoặc Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) hoặc Tiêu chuẩn của các nước G7 về an toàn, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường.
So với Thông tư 20 và các dự thảo thông tư sửa đổi, quy định này kéo dài thêm thời gian tuổi thiết bị thêm 5 năm, bỏ điều kiện về tỷ lệ chất lượng còn lại, và bổ sung sự phù hợp với các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế.
Câu hỏi đặt ra là liệu quy định này có tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong khi vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước?
Thực tế, cho đến trước khi Thông tư 23 được ban hành, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đã có hàng loạt kiến nghị trên cơ sở góp ý của các hiệp hội doanh nghiệp, của các doanh nghiệp.
Đối với điều kiện về tuổi thiết bị áp dụng chung cho tất cả các loại máy móc, thiết bị trong tất cả các lĩnh vực sản xuất chuyên ngành, VCCI đã khẳng định là “khiên cưỡng, bất hợp lý”. Nếu vẫn sử dụng căn cứ này làm điều kiện nhập khẩu, nhất thiết phải xác định tuổi máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ theo ngành, lĩnh vực.
Quy định này, VCCI phân tích, sẽ dẫn đến tình trạng hầu hết các máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng đều áp dụng điều kiện của Thông tư này, dẫn tới tình trạng bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp nhập khẩu các loại máy móc thiết bị có nguy cơ gây hại cho môi trường ở mức độ khác nhau (nguy cơ khác nhau nhưng điều kiện tuổi thiết bị thì bắt buộc giống nhau).
Vì vậy, nếu vẫn giữ yêu cầu về tuổi thiết bị, VCCI đề nghị Ban soạn thảo phân loại theo từng ngành và xác định độ tuổi máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ tương ứng hoặc thống nhất về tiêu chí điều kiện và đề nghị các Bộ, quản lý chuyên ngành khác phải xác định điều kiện này tương ứng. Rất tiếc, đề nghị này chưa được tiếp thu.
Với điều kiện về chất lượng còn lại, VCCI kiến nghị, giữ quy định này nhưng cần đưa ra tỷ lệ phần trăm chất lượng còn lại của máy móc, thiết bị thấp hơn so với đề xuất của các dự thảo trước đó, và của Thông tư 20. Tuy nhiên, quy định này không còn thấy trong Thông tư 23.
Lý giải về việc bỏ yêu cầu về điều kiện tỷ lệ phần trăm chất lượng còn lại, Ban soạn thảo cho biết quy định này khó khả thi do thiếu chuyên gia chuyên ngành về giám định; và thủ tục giám định sẽ gây ách tắc trong thông quan, kéo dài thời gian làm thủ tục nhập khẩu, gây phiền hà cho doanh nghiệp.
VCCI lưu ý rằng, về mặt lý thuyết thì điều kiện về tỷ lệ phần trăm chất lượng còn lại của thiết bị mới là tiêu chí chuẩn xác nhất. Vì thế, về lâu dài, Nhà nước cần chuẩn bị các điều kiện pháp lý và cơ sở vật chất, để có thể hình thành và phát triển thị trường giám định hàng hóa để kiểm soát chất lượng của các máy móc, thiết bị nhập khẩu đã qua sử dụng.
Những phân tích trên cho thấy, quy định trong Thông tư 23, và kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp về tuổi của thiết bị, máy móc chưa khớp với nhau. Mà đó mới chỉ là một điểm quan trọng trong Thông tư này.
Vì vậy, vẫn còn đó câu hỏi, liệu Thông tư 23 có giúp đảm bảo được mục tiêu quản lý Nhà nước là tránh biến Việt Nam trở thành “bãi rác công nghệ” của thế giới; mà lại không cản trở một cách bất hợp lý hoạt động sản xuất, kinh doanh, sự cạnh tranh của doanh nghiệp nói riêng, của cả nền kinh tế nói chung hay không.
Đọc thêm:
