Chăm sóc sức khỏe bằng y học cổ truyền
 |
| (minh họa: Khều) |
(TBKTSG) – Nếu câu nói “thương trường là chiến trường” là đúng thì cuộc sống của giới doanh nhân sẽ đầy rẫy nguy cơ mắc bệnh tật và khó sống lâu. Đó đều là những bệnh mãn tính khó trị hoặc bất trị, nguy cơ chết bất đắc kỳ tử rất cao. Tại sao như thế?
Cuộc sống của doanh nhân không khác gì người lính đang ngày đêm chiến đấu với cơ thể mang đầy thương tích từ nhẹ tới nặng và cái chết luôn cận kề.
Doanh nhân lúc nào cũng lo lắng cho công việc. Sự lo toan liên tục sẽ phát sinh buồn-giận-sợ. Buồn vì thất bại, chưa đạt doanh số như mong đợi. Giận vì bị đối thủ chèn ép, công kích… và nhất là sợ, thắng cũng sợ, thua cũng sợ.
Sợ thua là điều tất nhiên, sợ bị khánh kiệt, bị ngân hàng tịch biên tài sản… Nhưng thắng cũng sợ, vì sợ không giữ được tài sản vừa có được, sợ bị tăng thuế… Nếu giành chiến thắng do cạnh tranh không lành mạnh, dùng những thủ đoạn tàn nhẫn, độc ác với đối thủ thì nỗi sợ càng lớn. Sợ bị trả thù, bị ám hại…
Như vậy, bốn loại cảm xúc tâm lý lo-buồn-giận-sợ luôn luôn đeo bám doanh nhân và đây chính là nguồn gốc gây bệnh. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây bệnh gồm hai loại:
1. Nguyên nhân bên ngoài (ngoại nhân): do các yếu tố thời tiết thái quá gây bệnh (trời nóng quá, lạnh quá, ẩm thấp quá, khô quá, nhiều gió quá), do vi trùng, virus, môi trường ô nhiễm…, ăn uống nhiễm độc chất (thuốc trừ sâu, chất phụ gia, chất bảo quản…);
2. Nguyên nhân bên trong (nội nhân): do các rối loạn cảm xúc-tâm lý thái quá, chủ yếu là lo-buồn-giận-sợ thái quá kéo dài, lại phải đè nén, câm nín (nuốt giận, giấu buồn, lo sợ không dám thổ lộ) dẫn đến chính khí suy, sức khỏe giảm sút, suy giảm hệ miễn dịch.
Trong đó nội nhân là chính, vì chỉ khi sức khỏe giảm sút, hệ miễn dịch suy kém thì các yếu tố gây bệnh (ngoại nhân) mới có thể thâm nhập, tấn công cơ thể và gây bệnh (“tà chi sở tấu, kỳ khí tất hư”, nghĩa là khi bệnh thâm nhập được, tức là sức khỏe đã suy yếu).
So sánh với quan điểm y học hiện đại: chính tình trạng bị stress liên tục (do các stressor-doanh nhân càng làm ăn phát đạt càng nhiều stress, thắng-thua đều bị stress) dẫn đến tinh thần bất an, căng thẳng đã làm gia tăng bài tiết cathecholamine, glucocorticoid (cortisol) làm suy giảm hệ miễn dịch. Chính tình trạng này là điều kiện làm phát triển bệnh tật.
Cathecholamine tăng làm xuất hiện tiểu đường, cao huyết áp. Cortisol tăng khiến dễ mắc bệnh nhiễm trùng cấp và mãn tính, tăng huyết áp, tiểu đường, nguy cơ ung thư cao. Có thể nói bệnh tim mạch (cao huyết áp, xơ vữa mạch máu, thiếu máu cơ tim, thiếu máu não), tiểu đường và ung thư là ba anh em ruột sẽ lần lượt ra đời mà em út là ung thư, có nguy cơ tử vong cao.
Đi sâu vào lý thuyết y học cổ truyền, bốn cảm xúc tâm lý lo-buồn-giận-sợ (do stress) ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động của cơ thể.
LO làm hại bộ máy tiêu hóa (tư thương tỳ). Vì lo lắng thường xuyên dẫn đến không muốn ăn, ăn không ngon, không tiêu, thường xuyên bị lở mồm, loét miệng, đau bao tử ñ suy dinh dưỡng.
BUỒN ảnh hưởng đến bộ máy hô hấp (bi thương phế), khiến cơ thể chán nản, xìu xuống. Hơi thở yếu đi, thở dài hoặc không muốn thở nữa ñ suy hô hấp.
GIẬN làm rối loạn bộ máy vận động (nộ thương can). Giận quá làm huyết áp tăng đột ngột, tăng đường huyết, làm cơ thể không cử động được, nhũn người, tứ chi, có thể bị đột quỵ do nghẽn mạch máu tim (nhồi máu cơ tim cấp) nghẽn hoặc đứt mạch máu não, chết đứng, dân gian có câu “tức hộc máu”. Khi cơn giận nổi lên là lúc cathecholamin tăng cao trong máu làm huyết áp tăng. Hết giận, cơ thể tự điều chỉnh giảm cathecholamin (huyết áp trở về bình thường). Nhưng nếu cơn giận kéo dài, cathecholamin tăng liên tục khiến cơ chế tự điều chỉnh bị rối loạn. Cathecholamin-cortisol luôn tăng cao dẫn đến tiểu đường, cao huyết áp và nguy cơ ung thư.
SỢ là cảm xúc nguy hiểm nhất, rất có hại cho sức khỏe (khủng thương thận) gây rối loạn bộ máy sinh dục – tiết niệu (di tinh, liệt dương, lãnh cảm, huyết trắng…). Lo sợ thường xuyên khiến thấy mắc tiểu liên tục (không phải do nhiễm trùng đường tiểu), dân gian có câu “sợ té đái” thật là chính xác. Theo y học cổ truyền, thận là bộ máy ảnh hưởng trực tiếp lên hệ miễn dịch, sức khỏe nói chung. Thận suy làm sức khỏe sút kém, gây ra đủ thứ bệnh nặng.
Khi gặp stress, nếu thể hiện được cảm xúc đó ra thì cũng đỡ gây hại cho sức khỏe (buồn thì khóc, chảy nước mắt, giận thì đập bàn la hét…), nhưng nếu phải đè nén cảm xúc thì càng gây hại, vì khi nén giận, tức là tự tạo thêm một stress mới để đè nén stress cũ (gây giận).
Cuộc sống của doanh nhân, làm sao có thể thể hiện cảm xúc trước mặt đối thủ, đối tác. Trước mặt đối thủ, dù đang “tức hộc máu, giận điên người, sợ té đái, buồn thúi ruột” nhưng vẫn phải đè nén, tươi cười, tay bắt mặt mừng, nói năng nhỏ nhẹ…, cố tạo một stress khác để che giấu stress trước đó.
Về lâu dài, nhiều chuỗi stress chất chồng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Hậu quả tất yếu là các bệnh mãn tính nguy hiểm sẽ lần lượt xuất hiện, điều trị không có kết quả, tái đi tái lại.
Ngoài yếu tố tâm lý cảm xúc trên, doanh nhân còn có thêm những nguy cơ gây bệnh khác như: ít vận động (thường xuyên lên xe xuống ngựa) làm khí huyết dễ tắc nghẽn, đau khớp, thoái hóa cột sống; ăn uống tẩm bổ quá mức (nhiều thịt cá, ít rau quả), uống nhiều rượu bia, không có nhiều thời gian cho bữa ăn… dễ dẫn đến béo phì.
Y học cổ truyền với thế mạnh là phòng bệnh, chống suy giảm miễn dịch, phục hồi sức khỏe có thể giúp doanh nhân giảm stress để hạn chế những cảm xúc tâm lý lo-buồn-giận-sợ bằng liệu pháp “4T”:
T1: Tinh thần – tâm lý => Duy trì cuộc sống tinh thần tương đối bình an, thanh thản (chống, giảm stress).
T2: Tập dưỡng sinh => Rèn luyện thân thể bằng cách thư giãn, tự xoa bóp, tập thái cực quyền.
T3: Thực phẩm => Có chế độ ăn uống “quân bình âm dương-acid-base”.
T4: Thuốc bổ => Dùng Đông dược.
Liệu pháp “4T” sẽ được trình bày cụ thể trong một bài viết khác.
Bác sĩ QUAN VÂN HÙNG – Viện Y dược học dân tộc TPHCM
