Chính sử và huyền sử
Phan Trọng Hiền
(TBKTSG) – Trong thời buổi mà phần lớn học sinh chán môn sử, việc một cô gái phát biểu trong chương trình “Cảm xúc online”, Đài Tiếng nói nhân dân TPHCM, sáng 19-4-2013, rằng cô rất ham mê lịch sử Việt Nam, thậm chí thuộc cả tên 18 vị vua Hùng, khiến tôi vô cùng ngạc nhiên, xen lẫn đôi chút hiếu kỳ. Nhưng khi cô bạn trẻ này cho rằng mình “rất tự hào với thế giới vì 18 vị vua Hùng của ta, vị nào cũng thọ trên 100 tuổi, thì tôi chỉ còn biết lắc đầu.
Quả thật, quyển Đại Việt sử ký toàn thư và một số sử sách cũ của nước ta đều cho rằng Nhà nước Văn Lang, với 18 đời vua Hùng, bắt đầu từ năm 2879 trước Công nguyên (TCN), kết thúc năm 258 TCN, tổng cộng kéo dài những 2.622 năm. Nếu chia cho 18 (đời vua), thì bình quân mỗi vị trị vì được hơn 145 năm. Giả sử các vị lên ngôi từ 15 tuổi, thì bình quân mỗi vị thọ đến 160 tuổi (!). Đây chắc chắn là chuyện hoang đường, bởi đến nửa đầu thế kỷ thứ 20, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam chúng ta cũng chỉ mới đạt khoảng 50 năm mà thôi!
Mặt khác, cũng có một số nhà nghiên cứu cho rằng nước Văn Lang chỉ tồn tại khoảng 300 năm (tan rã khoảng năm 208 TCN), và “18 đời” chỉ là con số ước lệ, không có thực (theo Thế thứ các triều vua Việt Nam của Nguyễn Khắc Thuần, NXB Giáo dục, 1996).
Như vậy, chuyện Nhà nước Văn Lang có từ thiên niên kỷ thứ 3 TCN, tồn tại 2.622 năm với 18 đời vua thật ra chỉ là huyền sử, dựa trên những lời đồn đại truyền từ đời này sang đời khác mà thành, không có căn cứ khoa học, và tất nhiên, cũng không phải là chính sử của nước ta. Có chăng, chỉ dùng làm tư liệu để nghiên cứu, tham khảo mà thôi. Do đó, việc học thuộc lòng tên của “18 vua Hùng” cũng như thời gian trị vì của các vị… theo tôi, là không cần thiết! Học sử cũng cần có phương pháp khoa học và tư duy độc lập, biết phân tích, so sánh, đối chiếu để phân biệt chính sử và huyền sử.
