Công khai quy hoạch đến người dân
 |
| Luật Quy hoạch được xây dựng theo hướng công khai về những chỉ số quy hoạch cho người dân – Ảnh: Lê Toàn. |
(TBKTSG Online) – Bộ Xây dựng chuẩn bị trình dự án Luật Quy hoạch đô thị lên Chính phủ và Quốc hội. Nếu được thông qua, bộ luật này sẽ được áp dụng ngay trong thời gian tới, giúp giải quyết nhiều vấn đề hiện nay trong quản lý phát triển đô thị.
Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính bên lề cuộc họp công bố Luật Quy hoạch đô thị về một số nội dung liên quan đến bộ luật mới này.
Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online: Thưa ông, nội dung cơ bản của dự thảo Luật này gồm những gì?
Thứ trưởng Trần Ngọc Chính: Dự thảo Luật Quy hoạch bao gồm những nội dung rất cụ thể và bao quát như: tổ chức lập thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị, tổ chức thực hiện quy hoạch và quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch, vốn cho công tác lập quy hoạch, khen thưởng và xử lý vi phạm trong hoạt động quy hoạch
Bộ luật này sẽ kết nối các lĩnh vực khác nhau trong quản lý quy hoạch đô thị để tạo ra một bộ luật đồng bộ. Đặc biệt, người dân có thể tham gia hoạch định việc quy hoạch, quản lý.
Luật này được xây dựng trên cơ sở phát triển từ một chương của Luật Xây dựng. Bộ luật sẽ thâu tóm được nhiều vấn đề của nhiều lĩnh vực quy hoạch. Bộ luật này sắp tới sẽ đề cập tới những vấn đề xung quanh chuyện đô thị hóa như phải tạo công ăn việc làm cho dân mất đất như thế nào, bố trí lao động ra sao…
Công tác quy hoạch và quản lý phát triển đô thị còn thiếu cơ sở pháp lý và luôn đi sau thực tế phát triển trong một thời gian dài. Tại sao đến nay chúng ta mới có một bộ luật về quy hoạch đô thị?
Đúng là trong một thời gian dài, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị chưa đầy đủ, hiệu lực quản lý thấp. Nhưng trước đây, chúng ta chưa có điều kiện để cho ra đời một bộ luật hoàn chỉnh và tổng quát về nội dung này.
Thực tế hiện nay đòi hỏi bức thiết việc ra đời Luật Quy hoạch đô thị để khắc phục nhiều thực tế trong quản lý đô thị. Áp lực đó đến từ việc nước ta đang nằm trong xu hướng đô thị hóa mạnh mẽ trên toàn cầu. Việt Nam đang đứng trong danh sách các quốc gia có tốc độ tăng dân số đô thị nhanh nhất thế giới. Hiện nay, mỗi năm Việt Nam tăng thêm một triệu dân đô thị. Vì vậy, phải quy hoạch một đô thị làm sao để chịu được áp lực tăng dân số nhanh chóng đó.
Ngoài ra, việc quản lý sử dụng đất đai trong đô thị, tổ chức không gian đô thị, nhất là không gian ngầm còn lãng phí và còn nhiều bất cập. Tình trạng ô nhiễm môi trường đô thị chậm được cải thiện. Việc đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng không có quy hoạch, không đồng bộ… Tất cả những nguyên nhân đó buộc chúng ta phải có một bộ luật về quy hoạch điều chỉnh tất cả các vấn đề liên quan đến những hoạt động lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị, tổ chức thực hiện quy hoạch và quản lý phát triển đô thị…
 |
| Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính – Ảnh: Hạnh Liên |
Vậy người dân sẽ được hưởng lợi ích gì trong việc quy hoạch đô thị từ bộ luật mới này?
Bộ luật mới này thể hiện sự tôn trọng ý kiến người dân. Luật quy định rõ, trong quá trình lập đồ án quy hoạch, thiết kế đô thị, đơn vị tư vấn có trách nhiệm lấy ý kiến của cơ quan, phối hợp với UBND các cấp lấy ý kiến tổ chức, cá nhân và cộng đồng có liên quan qua hình thức văn bản, hội thảo, báo cáo hoặc trưng bày công khai để lấy ý kiến. Như vậy người dân được tham gia ý kiến trong quá trình lập quy hoạch đô thị.
Trong luật này, chúng tôi cũng xây dựng theo hướng công khai về những chỉ số quy hoạch cho người dân. Trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày đồ án quy hoạch đô thị được phê duyệt, UBND các cấp phải công bố rộng rãi, thường xuyên quy hoạch trong phạm vi địa giới hành chính do mình quản lý. Người có trách nhiệm công bố, công khai đồ án nếu không thực hiện công bố công khai hoặc chậm công bố, công bố sai nội dung đã được duyệt phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về những thiệt hại do lỗi mình gây ra.
Luật mới này vẫn thừa nhận vai trò quan trọng của kiến trúc sư trưởng thành phố. Nhưng có một số ý kiến cho rằng, mô hình này đã không thành công mặc dù đã được Chính phủ áp dụng thí điểm trong 9 năm tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM?
Thừa nhận vai trò quan trọng của hội đồng kiến trúc quy hoạch hoặc kiến trúc sư trưởng thành phố không có nghĩa là sẽ áp dụng theo mô hình văn phòng kiến trúc sư trưởng như trước đây.
Kiến trúc sư trưởng trước đây phải ôm đồm rất nhiều nhiệm vụ như vừa ngiên cứu chiến lược phát triển đô thị, quản lý phát triển đô thị dẫn đến việc bị quá tải. Bên cạnh đó, họ lại nắm trong tay quyền lực lớn như có con dấu và bộ máy giúp việc riêng dẫn đến việc nhũng nhiễu, cửa quyền, lợi dụng quy hoạch để trục lợi riêng. Việc áp dụng mô hình này chưa đạt được kết quả như mong muốn là do ở cơ chế vận hành và cần phải đổi mới cơ chế này.
Thực tế hiện nay nhiều lãnh đạo địa phương muốn tìm một kiến trúc sư trưởng riêng tư vấn cho mình những chiến lược về quy hoạch đô thị?
Đúng vậy. Phải thừa nhận tầm quan trọng của vị nhạc trưởng này. Tuy nhiên không thể áp dụng theo mô hình cũ được. Phải đổi mới phương thức hoạt động của mô hình này. Bộ Xây dựng đang xây dựng đề án kiến trúc sư trưởng trình Chính phủ.
Đô thị mới cần phải có nhạc trưởng am hiểu về chiến lược phát triển đô thị. Nhưng người này không thể có quyền với con dấu riêng để có thể vẽ ra quy hoạch trục lợi riêng. Mà người này chỉ có nhiệm vụ tham mưu, phản biện cho chủ tịch thành phố về quản lý quy hoạch, kiến trúc. Người này cũng hoạt động độc lập về chuyên môn và chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Chủ tịch UBND thành phố.
Mô hình này liệu có trùng lắp với mô hình Sở Kiến trúc Quy hoạch thành phố đang vận hành?
Mỗi mô hình có nhiệm vụ và ưu điểm riêng. Các Sở Kiến trúc – Quy hoạch hiện đang làm nhiệm vụ về quản lý nhà nước như quy hoạch chi tiết, hướng dẫn lập dự án đầu tư xây dựng về quy hoạch kiến trúc, nghiên cứu đề xuất định hướng bảo tồn và phát triển kiến trúc, quản lý mốc giới, chỉ giới, độ cao quy hoạch, giới thiệu địa điểm và cấp chứng chỉ quy hoạch… Còn kiến trúc sư trưởng thành phố lại điều hành và tham mưu về chiến lược chung phát triển bộ mặt đô thị của thành phố, tư vấn cho chủ tịch đưa ra những quyết sách lớn về đô thị. Đây được xem như một vị thư ký đặc biệt có chức danh kiến trúc sư.
Xin cảm ơn ông!
HẠNH LIÊN thực hiện
