Công nghệ wiki thúc đẩy doanh nghiệp xã hội phát triển
 |
(TBVTSG) – Tại Tajikistan, Dan Zuckerman là đại diện của Kiva – một tổ chức tín dụng nhỏ có trụ sở ở San Francisco (Mỹ). Kiva hiện tài trợ cho khoảng 3.000 doanh nhân ở khu vực Trung Á.
Và nhiệm vụ của Zuckerman là phải hiểu rõ số doanh nhân này và đóng vai trò như một chiếc cầu nối giữa họ với những người cho vay ở nơi xa xôi bằng cách chia sẻ những câu chuyện của họ với những người cung cấp các khoản vay lẫn tổ chức tín dụng MLF MicroInvest, đối tác của Kiva, ở địa phương.
Zuckerman, người vừa tốt nghiệp Đại học Georgetown (Mỹ), làm toàn bộ công việc này mà không có sự hỗ trợ của bất kỳ người nào khác ở Tajikistan. Người duy nhất làm việc cùng anh là một người giám sát ở cách xa 11.000km. Làm thế nào mà người thanh niên 25 tuổi này có thể quán xuyến hết công việc?
“Bạn tâm giao” của doanh nghiệp xã hội
Ngoài những chuyến đi thực tế, anh đăng nhập vào trang wiki Kiva Fellows, nơi giúp anh học hỏi kinh nghiệm từ những đồng nghiệp ở cách xa, như Jara Small tại Tanzania, Javed Rezayee tại Afghanistan hay Cynthia McMurry ở Bolivia. Những người này thuộc số 100 thành viên Kiva Fellows đang hoạt động tại 45 quốc gia trên thế giới. Wiki không chỉ giúp Zuckerman và các đồng nghiệp hoạt động có hiệu quả hơn mà còn cho họ khả năng “cùng nhau tạo ra Kiva”, theo Chủ tịch Kiva, ông Premal Shah.
Với công nghệ wiki – nền tảng cho việc cộng tác viết nội dung bởi mọi người liên quan – lĩnh vực doanh nghiệp xã hội đang ngày càng phát triển này đã tìm thấy một “người bạn tâm giao” thời web 2.0. Được phát triển trên những nền tảng như Pbwiki – nhà cung cấp dịch vụ wiki trực tuyến miễn phí mà Kiva đang sử dụng – wiki thể hiện bản chất mới của doanh nghiệp xã hội, trong đó sự thay đổi và phát triển bắt đầu từ dưới lên.
Một trang wiki không phải là một bản thông điệp: nội dung của nó không chỉ đơn thuần là được thêm mới mà là được chỉnh sửa. Vì thế, chỉ có những thông tin cập nhật nhất tồn tại trên trang này. Dấu vết chỉnh sửa vẫn có thể truy cập được, nhưng nằm riêng lẻ nên việc tìm đọc nó không mất nhiều thời gian.
Công nghệ wiki là một phần lợi ích của web 2.0 đối với doanh nghiệp xã hội – loại doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ hay hàng hóa vì mục đích xã hội. Bill Drayton, người sáng lập Ashoka, tổ chức hỗ trợ và tài trợ cho các doanh nghiệp xã hội lâu đời nhất, nói: “Mục tiêu của doanh nghiệp xã hội là thay đổi thế giới. Vì thế, đây vốn đã là một kiến trúc mở”.
Giờ đây, sự xuất hiện của wiki góp phần giúp cộng đồng doanh nghiệp này thêm phát triển. Chủ tịch Premal Shah nói: “Chúng tôi không thể phát triển nhanh đến thế nếu không tạo ra chương trình Fellows”.
Nguồn cảm hứng cho những loại hình doanh nghiệp xã hội mới
Những lợi ích của công nghệ wiki giúp nó trở thành nguồn cảm hứng cho những loại hình doanh nghiệp xã hội mới. Phó chủ tịch Pbwiki, Ramit Sethi, tự hỏi: “Chuyện gì sẽ xảy ra khi việc chia sẻ thông tin và cộng tác trở nên thực sự dễ dàng?” Kết quả là chúng ta có những cộng đồng như PatientsLikeMe.com, tập hợp những người mắc bệnh nguy hiểm và những người tham gia vào quá trình điều trị bệnh. Ben Heywood, người đồng sáng lập PatientsLikeMe.com, nói: “Ý tưởng của chúng tôi là thấy mọi thứ mà mọi người đang cố gắng thực hiện”.
Bốn năm trước, Drayton nghĩ ra một triết lý mới là “làm cho mọi người trở thành người có thể tạo ra sự thay đổi” sau cuộc trò chuyện với Pierre Omidyar, nhà sáng lập trang web đấu giá eBay. Tuy nhiên, chỉ đến khi có sự xuất hiện của mạng kết nối xã hội, nền tảng mở và Wikipedia, Ashoka và phần còn lại của phong trào đang phát triển này mới nhận thấy triết lý nói trên có ý nghĩa gì.
Sáng kiến web mới nhất của Ashoka là changemakers.net, nơi mọi người tham gia tranh tài để cho ra những giải pháp xã hội tốt nhất. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia “những cuộc tranh tài mang tính cộng tác” trên trang web bằng cách đề xuất sáng kiến của mình. Thông qua những chỉ trích được đưa ra sau đó, các tác giả có thể chỉnh sửa sáng kiến của mình trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng. Người chiến thắng sẽ nhận được ít nhất là 5.000 đô-la Mỹ để thực hiện sáng kiến này.
Đã 30 năm kể từ khi lập Ashoka, Bill Drayton đang chứng kiến sự biến đổi lớn trong lĩnh vực mà ông đã giúp hiện đại hóa. Người đàn ông này đang mong đợi vào một thế giới của những người có thể tạo ra sự thay đổi, sẵn sàng sáng tạo và cộng tác, một thế giới không thiếu giải pháp cho những vấn đề mà con người gặp phải.
TH. PHƯƠNG (Newsweek)
