Covid-19 lại bùng lên, thành quả chống dịch của Tây Ban Nha trôi tuột
Khánh Lan
(TBKTSG Online) – Số ca nhiễm Covid-19 ở Tây Ban Nha tăng mạnh trở mạnh về sát mức đỉnh hồi tháng 3. Giờ đây, đất nước của xứ sở bò tót trở thành tâm điểm trong làn sóng Covid-19 thứ hai đang lan rộng khắp châu Âu, chiếm 1/3 tổng số ca nhiễm mới hàng ngày ở châu lục này.
Những gì Tây Ban Nha đang trải qua là lời cảnh báo rằng thành quả khống chế Covid-19, rất khó khăn mới có được, có thể nhanh chống trôi tuột nếu giới chức trách xao nhãng trong cuộc chiến chống dịch gian nan.
 |
| Hàng ngàn người tham gia cuộc biểu tình ở thủ đô Madrid, Tây Ban Nha hôm 16-8 để phản đối quy định bắt buộc mang khẩu trang ở nơi công cộng. Ảnh: AP |
Tái trỗi dậy bất ngờ
Khi bác sĩ José Ignacio Barrasa chứng kiến số bệnh nhân Covid-19 ở bệnh viện của ông trong những ngày gần đây tăng lên mức ngang bằng hồi mùa xuân vừa qua, ông phải sử dụng một chiến thuật mà các nước châu Âu tưởng chừng đã không cần dùng đến nữa: đề nghị quân đội Tây Ban Nha xây dựng một bệnh viện dã chiến khẩn cấp.
“Làn sóng Covid-19 lần này hoàn toàn đến bất ngờ. Chúng tôi không nghĩ nó đến sớm như vậy”, Barrasa, Giám đốc Bệnh viện lâm sàng của Đại học Zaragoza ở thành phố Zaragoza, Tây Ban Nha, nói.
Khi dịch bệnh chết chóc Covid-19 ập đến hồi mùa xuân vừa qua, Tây Ban Nha triển khai một trong những chiến dịch phong tỏa nghiêm ngặt nhất thế giới. Đến đầu tháng 6, số ca nhiễm mới ở Tây Ban Nha giảm xuống dưới 300 ca mỗi ngày, từ mức đỉnh hơn 10.000 ca hồi tháng 3.
Giờ đây, số ca nhiễm đang bùng mạnh trở lên với mức trung bình hơn 5.000 ca được phát hiện mỗi ngày. Thậm chí, số ca nhiễm mới ở nước này vào ngày 21-8 lên đến con số 8.148, cao kỷ lục trong mùa hè này. Đến nay, Tây Ban Nha đã ghi nhận tổng cộng gần 408.000 ca nhiễm, gồm 28.838 ca tử vong.
“Dịch trỗi dậy hoàn toàn bất ngờ. Chúng tôi biết một khi chúng tôi tái cửa mở kinh tế, số ca nhiễm sẽ tăng trở lại. Nhưng chúng tôi đã hy vọng rằng hệ thống xét nghiệm và truy vết tiếp xúc sẽ sẵn sàng ứng phó và mọi người sẽ có ý thức phòng ngừa”, Helena Legido-Quigley, giáo sư y tế cộng đồng ở Barcelona, đang giảng dạy ở Đại học quốc gia Singapore, nói.
Tại Tây Ban Nha, nơi nổi tiếng với lối sống giao tiếp xã hội cởi mở, số ca nhiễm tăng lên khi cuộc sống giải trí về đêm và các cuộc gặp gỡ gia đình được nối lại. Thanh niên Tây Ban Nha, những người háo hức quay trở lại các cuộc gặp gỡ, vui chơi vốn bị cấm trong thời kỳ phong tỏa, thường phớt lờ các hướng dẫn giãn cách xã hội. Một số vùng của Tây Ban Nha thiếu nhân viên truy vết tiếp xúc khiến giới trách trách khó xác định và cách ly đầy đủ những người nghi nhiễm Covid-19.
Giới chức trách chưa hành động đủ
Chính phủ Tây Ban Nha cho biết đang áp dụng các biện pháp cần thiết để ngăn chặn đà lây lan của dịch bệnh và đang chủ động truy vết tiếp xúc. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cộng đồng chỉ ra những dấu hiệu cho thấy nước này hành động chưa đủ.
Chẳng hạn, tỷ lệ ca dương tính trong số tất cả các ca xét nghiệm Covid-19, một thước đo để xác định xem việc xét nghiệm đã được thực hiện toàn diện hay chưa, đã tăng từ 1% lên 7% trong vòng hai tháng qua ở Tây Ban Nha, cao hơn các nước châu Âu khác. Điều này cho thấy nhiều ca nhiễm có thể vẫn chưa được phát hiện. Theo dữ liệu của dự án Our World in Data ở Đại học Oxford (Anh), tại Ý, tỉ lệ dương tính chỉ chiếm 1,6% tổng các ca xét nghiệm.
Cách đây hai tuần, chính phủ Tây Ban Nha thông báo tái triển khai các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, chẳng hạn đóng cửa các hộp đêm, cấm hút thuốc ở khu vực công động có đông người. Quy định mang khẩu trang ở nơi công cộng được áp đặt ở hầu hết các vùng của Tây Ban Nha kể từ tháng 7.
Làn sóng Covid-19 thứ hai ở châu Âu chủ yếu ảnh hưởng đến nhóm người trẻ, do vậy, số ca nhập viện và tử vong không tăng đáng kể. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh bùng lên nhanh chóng ở vùng Aragón của Tây Ban Nha, nơi gần đây có tỉ lệ lây nhiễm cao nhất châu Âu, có thể khiến hệ thống chăm sóc y tế sớm quay trở lại tình trạng quá tải.
Đội ngũ bác sĩ ở thành phố Zaragoza, thủ phủ của vùng Aragón, chỉ mới vượt qua cú sốc của tình trạng khẩn cấp y tế hồi tháng 3 thì làn sóng Covid-19 mới bất ngờ ập đến.
Bệnh viện lâm sàng thuộc Đại học học Zaragoza đang lo ngại không đủ gường bệnh để tiếp nhận bệnh nhân Covid-19. Hiện tại, trong số 180 gường dành riêng cho bệnh nhân Covid-19 ở bệnh viện này, 174 gường đã được sử dụng. Đó là lý do bác sĩ José Ignacio, giám đốc bệnh viện này, đề nghị quân đội xây dựng một bệnh viện dã chiến.
Các chuyên gia y tế cộng đồng nói rằng khó giải thích đầy đủ vì sao tình hình dịch bệnh ở Tây Ban Nha lại trở xấu nhanh đến như vậy. Nhưng họ cho rằng nguyên nhân chính khiến dịch tái trỗi dậy là giới chức trách nước này thất bại trong việc thiết lập các hệ thống xét nghiệm và truy vết tiếp xúc hiệu quả cũng như tuyên truyền cho người dân về dịch Covid-19.
Hôm 16-8, khoảng 3.000 người tham gia cuộc biểu tình ở thủ đô Madrid để phản đối quy định bắt buộc mang khẩu trang ở nơi công cộng. Họ cho rằng đại dịch Covid-19 chỉ là thuyết âm mưu do giới cầm quyền gieo rắc và không tin các ca nhiễm không triệu chứng có thể lây lan virus cho người khác.
Giới trẻ là nguồn lây nhiễm chính
 |
| Lorena Jiménez, nhân viên truy vết tiếp xúc ở thành phố Zaragoza, cho biết nhiều người dân lao động không đồng ý xét nghiệm vì lo sợ bị mất việc nếu có kết quả dương tính. Ảnh: WSJ |
Cuộc gặp gỡ của giới trẻ là nguồn chính của các ca nhiễm mới ở Tây Ban Nha. Khoảng 40% số ổ dịch được phát hiện kể từ sau khi lệnh phong tỏa toàn quốc chấm dứt hồi tháng 6 có liên quan đến các sự kiện xã hội, bao gồm các buổi tiệc, tụ họp gia đình và các cuộc giải trí ở hộp đêm, theo dữ liệu của Bộ Y tế Tây Ban Nha. Độ tuổi trung bình của các ca nhiễm trong thời gian gần đây giảm về 38, so với 60 hồi mùa xuân vừa qua.
Tuy nhiên, các nhân viên truy vết tiếp xúc phải vất vả truy vết và xét nghiệm những người nghi nhiễm.
Lorena Jiménez, một nhân viên truy vết tiếp xúc, cho biết nhiều người dân, đặc biệt là những công nhân nhập cư làm công việc thu hoạch mùa màng ở khu lao động thuộc thành phố Zaragoza, không đồng ý xét nghiệm vì lo sợ bị mất việc nếu có kết quả dương tính.
Mireya Castillo, một người dân ở Las Delicias, cho biết cô mất công việc nhân viên lau dọn sau khi nhận kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 hồi cuối tháng 7. Cô đã tự cách ly ở nhà một tháng và vẫn đang thất nghiệp.
Jiménez cũng than phiền rằng nhiều người không tuân thủ yêu cầu tự cách ly. Cô nói: “Đôi khi tôi gọi những người được yêu cầu cách ly vì dương tính với Covid-19, tôi phát hiện họ đang đi trên xe hoặc đang có mặt ở một khu mua sắm”.
Các chuyên gia y tế lo ngại cơn ác mộng ở các bệnh viện sẽ quay trở lại nếu tỉ lệ lây nhiễm ở Tây Ban Nha không được khống chế sớm. Mối lo lớn nhất là dịch Covid-19 sẽ lây từ nhóm người trẻ sang nhóm người già, những người dễ bị tổn thương nhất trong cuộc khủng hoảng hiện nay.
Thất bại của Tây Ban Nha trong nỗ lực cầm cự dịch bệnh cho thấy rằng chỉ phong tỏa thôi là chưa đủ. Yếu tố then chốt để khống chế dịch đối với một quốc gia là phải thiết lập hệ thống xét nghiệm, truy vết tiếp xúc và cách ly những người nghi nhiễm. Đồng thời phải thiết lập các quy định an toàn rõ ràng khi nền kinh tế tái mở cửa.
Theo Wall Street Journal
