Cuộc chơi mới trên thị trường sữa được kích hoạt

Cuộc chơi mới trên thị trường sữa được kích hoạt

V. Dũng

(TBKTSG Online) – Những thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A), các khoản đầu tư mới của các doanh nghiệp nội địa của ngành sữa liên tiếp xuất hiện ở nửa đầu năm 2020, báo hiệu một "cuộc chơi" mới sẽ được kích hoạt trong thời gian tới.

Theo nhìn nhận của giới phân tích, ngành sữa là thị trường tiềm năng đầy sức hấp dẫn đối với các doanh nghiệp vì cơ hội trong thời gian tới rất lớn. Ảnh minh họa: TTXVN

Sau khi Vinamilk mua lại Mộc Châu Milk chưa lâu thì Blue Point và VietCapital đã bắt tay mua lại Công ty cổ phần sữa quốc tế (IDP). Trong khi đó, thương hiệu nội địa khác như VitaDairy, NutiFood cũng đang phát triển nhanh. Ngành sữa đang dần “lộ diện” một cuộc đua tranh mới trong một cấu trúc mới của thị trường hậu dịch bệnh. 

Ngành sữa dần thay đổi cấu trúc sau Covid-19

Từ trước đến nay, thị trường sữa Việt Nam luôn có sự cạnh tranh gay gắt giữa những cái tên lớn, quen thuộc trong nước như Vinamilk, TH True Milk… và các "đại gia sữa" trên thế giới như Nestle, Abbott, … Tuy nhiên, đề cập trong trong báo cáo ngành sữa mới nhất, bộ phận nghiên cứu của Công ty Chứng khoán SSI (SSI Research) nhận định, có vẻ ngành sữa đang thay đổi cấu trúc sau dịch bệnh Covid-19.

Nhìn nhận này hoàn toàn có cơ sở nếu nhìn lại những chuyển biến lớn của các doanh nghiệp ngành sữa trong nửa đầu năm nay.

Đơn cử như Vinamilk, sau một thời gian dài theo đuổi đã chính thức nắm 75% cổ phần của Công ty cổ phần GTNFoods hồi đầu năm nay, qua đó nắm quyền chi phối tại Sữa Mộc Châu. Với thương vụ này, Vinamilk đã thành công trong việc sáp nhập ngang một công ty sữa nổi tiếng khu vực miền Bắc và mang về cho cả mình và công ty mục tiêu những giá trị không thể đo lường hết.

Báo cáo tài chính quí 2-2020 cho thấy, Vinamilk là doanh nghiệp dẫn đầu ngành sữa với hơn một nửa thị phần này, doanh thu thuần hợp nhất đạt 29.648 tỉ đồng trong nửa đầu năm, tăng 6,7% so với cùng kỳ 2019 và thực hiện 50% kế hoạch. Khấu trừ chi phí, lợi nhuận sau thuế của Vinamilk đạt 5.861 tỉ đồng, tăng 2,8%, tương đương 55% kế hoạch năm.

Trong khi đó, Sữa Mộc Châu cũng ghi nhận tăng trưởng đột biến trong quí 2-2020 sau khi về với Vinamilk. Cụ thể, doanh nghiệp này đạt 1.369 tỉ đồng doanh thu, lãi sau thuế đạt 106 tỉ đồng, lần lượt tăng 8% và 41% so với nửa đầu năm ngoái. So với kế hoạch, 6 tháng đầu năm Công ty đã thực hiện được 67,5% chỉ tiêu năm 2020.

Chuyển động ngành sữa nửa đầu năm không chỉ dừng lại ở các thương vụ M&A, các khoản đầu tư mới với quy mô lớn cũng được nhiều doanh nghiệp nội triển khai. Ảnh minh họa: TTXVN

Công thức để lột xác những thương hiệu “già cỗi”, thiếu động lực tăng trưởng trong ngành sữa đã được tìm ra thông qua các thương vụ M&A. Không riêng gì trường hợp của Sữa Mộc Châu, thương vụ Blue Point và Chứng khoán Bản Việt mua lại IDP cũng giúp công ty sữa này đổi chiều tăng trưởng sau nhiều năm loay hoay trong lỗ cùng “phù thủy” của ngành tiếp thị (marketing), ông Trần Bảo Minh.

Cụ thể, IDP lỗ triền miên trong giai đoạn 2016-2018 thì mới đây kết quả kinh doanh quí 2 đã gây bất ngờ lớn khi đạt 1.114,5 tỉ đồng, tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ, khấu trừ giá vốn công ty đạt 405,5 tỉ đồng lãi gộp – cải thiện mạnh so với mức 160 tỉ của cùng kỳ năm 2019. Chốt quí này, IDP thu về mức lãi ròng hơn 114 tỉ đồng, cao gấp gần 3 lần so với thực hiện cùng kỳ năm 2019.

Lũy kế nửa đầu năm, IDP đạt doanh thu 1.905,5 tỉ đồng, tăng 117% và lợi nhuận sau thuế 150,5 tỉ đồng, tăng 146% so với nửa đầu năm ngoái. Nhờ lợi nhuận tăng mạnh và huy động được thêm 332 tỉ đồng từ việc bán cổ phiếu, vốn chủ sở hữu của IDP từ mức âm (-) 41 tỉ đồng hồi đầu năm đã tăng lên 441 tỉ đồng.

Chuyển động ngành sữa nửa đầu năm không chỉ dừng lại ở các thương vụ M&A, các khoản đầu tư mới với quy mô lớn cũng được nhiều doanh nghiệp nội triển khai. Hai cái tên nổi bật nhất có thể kể đến những tay chơi mới như VitaDairy và NutiFood với những chuyện động đầu tư mạnh mẽ nhất.

Trong đó, VitaDairy dù không phải là một thương hiệu có độ nhận diện tốt trên truyền thông nhưng được đánh giá là "tay chơi" đáng để tâm với xuất thân từ đội ngũ gồm những người tâm huyết trong lĩnh vực dinh dưỡng và sức khỏe. Năm 2019, VitaDairy khánh thành nhà máy thứ 2 tại Khu công nghiệp Mỹ Phước (Bình Dương), vốn đầu tư 6 triệu đô la với công suất lên đến 5.000 tấn/năm. Năm 2020, Vitadairy là đối tác duy nhất của Bộ Y tế trong năm hành động miễn dịch toàn quốc.

Trong khi đó, NutiFood không phải là cái tên xa lạ trong lĩnh vực dinh dưỡng, nhưng với khoản đầu tư quy mô cho trang trại bò sữa NutiMilk đã bước đầu khẳng định vị thế trong ngành sữa. Trong năm qua doanh nghiệp này cũng đã ký nhiều thỏa thuận hợp tác cùng các đối tác ngoại, được cấp giấy chứng nhận của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA)… có thể sẽ là bàn đạp để họ tính toán tới bước đi táo bạo và tham vọng hơn là lấn sân thị trường EU sau Hiệp định EVFTA.

Những khoản đầu tư lớn, những thương vụ M&A cùng nhịp nghỉ giữa mùa Covid-19 đã thúc đẩy thị trường được định hình lại một lần nữa, và có thể một cuộc chơi trong trạng thái mới sẽ xuất hiện trong ngành sữa. Trên thực tế, theo nhìn nhận của giới phân tích, ngành sữa là thị trường tiềm năng đầy sức hấp dẫn đối với các doanh nghiệp vì cơ hội trong thời gian tới rất lớn.

Cuộc chơi mới đã được kích hoạt

Dù cấu trúc thị trường có thay đổi trong thời gian tới, cá cuộc chơi mới được thiết lập nhưng với Vinamilk việc vượt qua chướng ngại Covid-19 một cách dễ dàng, họ dường như là người cầm trịch cuộc chơi. Ngay cả trong thời điểm cao trào của dịch bệnh ông lớn ngành sữa này cũng đã tối ưu được lợi thế để đánh chiếm thị phần.

Báo cáo mới nhất về ngành sữa, Công ty Chứng khoán SSI cho biết, nhu cầu các sản phẩm sữa trong nước ít chịu ảnh hưởng bởi Covid-19, chỉ giảm 4% về giá trị so với mức giảm 7,3% trong tăng trưởng tiêu thụ hàng FMCG (Nielsen) và 3,4% tăng trưởng doanh số bán lẻ trong 6 tháng đầu năm 2020.

Trong đó, Vinamilk và Sữa Mộc Châu lần lượt đạt tăng trưởng doanh thu nội địa 2,5% và 9,7% – vượt trội so với ngành (ngược lại có Vinasoy giảm 6%). Do đó, SSI Research cho rằng, Vinamilk đã giành thêm thị phần trong thời kỳ đại dịch.

Giả định kịch bản cơ sở của SSI Research là Covid-19 sẽ được kiểm soát vào giữa năm 2021, không có thêm giãn cách xã hội trên toàn quốc và tiêu thụ sữa vẫn duy trì tăng trưởng thấp một con số. Vinamilk có thể giành được thêm thị phần nhất trong điều kiện này nhờ vào sản phẩm đa dạng và hệ thống phân phối rộng khắp.

Theo đó, dự báo tăng trưởng doanh thu lần lượt là 6% cho Vinamilk và 8% cho Mộc Châu Milk tại thị trường trong nước, trong khi doanh thu thị trường nước ngoài ước tính tăng 5 -7% từ mức thấp trong năm 2020. Ước tính Vinamilk sẽ đạt tăng trưởng lợi nhuận ròng ổn định là 8,8% vào năm 2021.

Trong bối cảnh hiện nay, dù với tiềm lực của mình Vinamilk có vị thế rất riêng trong ngành sữa, như điều này không có nghĩa cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa khác bị mất đi. Thị trường sữa đã được mở rộng hơn, cơ hội xuất khẩu sản phẩm hay nhập khẩu nguyên liệu sản xuất giá hợp lý đã lớn hơn thông qua các Hiệp định thương mại được ký kết.

Ngành sữa đã có những thay đổi sau các thương vụ M&A, sức ép từ EVFTA cũng khiến cho cách tiếp cận của các ông lớn ngành sữa khác đi. Các doanh nghiệp như Vitadairy hay Nutifood có cơ sở đển tin tưởng vào những khoản đầu tư của mình thông qua các hợp đồng liên kết. Hay như một đối trọng lớn của Vinamilk là TH True Milk cũng đã rót gần 100 triệu đô la vào các dự án chăn thả tự nhiên nhằm hướng đến thị trường nước ngoài sau khi được Trung Quốc câp phép xuất khẩu vào thị trường này. 

SSI Research nhận định với những động thái gần đây, có vẻ ngành sữa đang cơ cấu lại sau Covid-19. Hiệp định thương mại tự do EVFTA cũng sẽ loại bỏ các mức thuế 5-20% đối với các sản phẩm sữa châu Âu trong vòng 3-5 năm tới. Mặc dù các thương hiệu trong nước đang thống lĩnh thị trường nhưng cạnh tranh từ các thương hiệu nước ngoài vẫn hiện hữu. Do đó, các doanh nghiệp sữa nội đã có động thái sẵn sàng bước vào cuộc chơi mới ngay từ bây giờ.