Để giúp doanh nghiệp vượt qua lạm phát
 |
| Tiền đồng Việt Nam được định giá quá cao trong một thời gian dài đã khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng cao, sức cạnh tranh xuất khẩu kém và nhập siêu ngày càng tăng – Ảnh: Lê Toàn |
(TBKTSG) – Lạm phát cao đã, đang và sẽ còn làm nhiều doanh nghiệp lao đao. Trong bối cảnh đó, để góp phần giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, nên chú ý một số điểm sau đây.
• Về mặt tài chính
– Giảm thuế: hiện nay Chính phủ mới chỉ giảm thuế xuất nhập khẩu còn thuế thu nhập doanh nghiệp chưa được quan tâm. Đặc biệt, việc giảm thuế cho doanh nghiệp, nhất là ở những lĩnh vực cần đầu tư phát triển, sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, giảm giá đầu ra, giảm lạm phát. Đây là một trong những biện pháp cần nhấn mạnh hàng đầu.
– Giảm chi phí trung gian và chi phí không chính thức… cũng giúp giảm chi phí đầu vào của doanh nghiệp (bằng những quy định rõ ràng, minh bạch và có kiểm tra thường xuyên)
– Thắt chặt hơn nữa đầu tư công, trong đó phải làm rõ được ba yếu tố: tiêu chí, cơ chế thực hiện, chế tài và kiểm soát lợi ích gắn liền việc cắt giảm, giãn tiến độ các dự án đầu tư từ ngân sách nhà nước… Ngoài ra, Chính phủ cần sớm chuyển trọng tâm đầu tư phát triển từ khu vực nhà nước bấy lâu nay (vốn kém hiệu quả) sang khu vực kinh tế ngoài nhà nước.
• Về mặt tiền tệ
– Cơ chế quản lý tỷ giá phải mềm hơn, theo hướng trả tiền đồng Việt Nam về đúng giá trị thực. Hai mươi năm nay, ta định giá đồng tiền của mình quá cao. Rõ ràng, xu hướng cố định tỷ giá và ngày càng tăng giá trị đồng bản tệ đã, đang và sẽ tiếp tục khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp đắt đỏ, sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu kém đi và nhập siêu kéo dài.
Năm nay, đặc biệt khi ngân hàng vào cuộc chống lạm phát, lại có chính sách hai tỷ giá, lặp lại thời kỳ 1986-1990. Chính sách áp đặt tỷ giá có hai mặt của nó: có thể tạo ra sự ổn định về hình thức giá trị tiền đồng và một số lợi ích khác, nhưng lại làm lệch giá, tái tạo lại tình trạng chợ đen và đầu cơ tiền tệ, đặc biệt là làm tăng rủi ro tỷ giá cho doanh nghiệp.
– Kiên trì lãi suất cao nhưng không quá cao, đặc biệt cần giảm chi phí trung gian của khu vực ngân hàng để tăng tính chia sẻ trách nhiệm xã hội đối với doanh nghiệp.
Hai năm qua, mặc dù lạm phát bắt đầu tăng cao, song ngân hàng vẫn lãi cao mặc cho doanh nghiệp và người dân kêu ca bởi họ không thực hiện lãi suất thực dương theo nguyên tắc chống lạm phát, mà hưởng chênh lệch lãi suất kiểu độc quyền có tổ chức, tức là lãi suất huy động thực âm, và chênh lệch lãi suất huy động – cho vay lên tới khoảng 7 điểm phần trăm trong năm ngoái, còn năm nay cũng khoảng 4-5 điểm phần trăm, trong khi chỉ 3 điểm phần trăm là ngân hàng sống tốt rồi…
Đọc báo cáo tài chính thấy ngân hàng nào cũng có lãi, thậm chí hàng ngàn tỉ đồng. Không phải vô cớ mà năm ngoái vô số ngân hàng được thành lập và cho vay dễ dãi, họ vừa hưởng lãi cho vay, vừa hưởng lợi do cơn sốt các cổ phiếu ngân hàng…
• Về cạnh tranh, quản lý thị trường và thông tin
– Thông tin cần đa dạng hơn, nhiều chiều, đảm bảo dân chủ và tăng thêm vai trò phản biện xã hội của các hiệp hội và tổ chức xã hội. Tăng số lượng và chất lượng thông tin phát ngôn chính thức, thông tin của doanh nghiệp, nhất là của doanh nghiệp nhà nước. Thông tin phải minh bạch và chính sách phải ổn định, được hoàn thiện dần theo hướng có thể dự báo được.
– Khu vực doanh nghiệp cần được tăng cường tái cấu trúc theo hướng đa sở hữu, đồng thời khuyến khích phát triển tập đoàn theo nguyên tắc thị trường, đủ sức cạnh tranh quốc gia và thế giới. Thời gian gần đây, ít nhiều ta ủng hộ tư nhân, nhưng trong tư tưởng chỉ đạo chiến lược, dường như vẫn chưa bật đèn xanh cho các tập đoàn tư nhân phát triển, mà vẫn nặng về tập đoàn nhà nước. Với doanh nghiệp nhỏ, nên có sự đổi mới công nghệ, định hướng phát triển và tiêu chuẩn hóa quản trị doanh nghiệp.
– Tự do hóa và phát triển tính cạnh tranh thị trường, thúc đẩy sớm hơn nếu có thể quá trình tự do hóa theo khuôn khổ WTO. Những lĩnh vực không cần độc quyền vì không nhạy cảm thì nên mở sớm và nhanh hơn nữa, ngay cả kinh doanh xăng, dầu, điện, thuốc…
– Tăng cường việc phạt hành chính những vi phạm về giá cả, chống đầu cơ và lũng đoạn, chống vận động hành lang mang tính chất ngành và doanh nghiệp.
– Thực hiện nghiêm việc đấu thầu thực chất các dự án, đặc biệt là các dự án được tài trợ bằng các nguồn lực công, cũng như các hoạt động mua sắm từ nguồn đầu tư công; cho các khu vực doanh nghiệp tham gia rộng rãi, bình đẳng, chứ không phải chỉ khép kín trong khu vực nhà nước với nhau.
– Coi trọng hơn nữa việc chống tham nhũng. Tham nhũng chính là một trong những nguồn gốc chủ yếu của lạm phát, trước hết là lạm phát chi phí đẩy và lạm phát cơ cấu… Tham nhũng liên quan đến lạm phát vì còn làm tăng chi phí của doanh nghiệp, bỏ lỡ cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp, làm lệch các nguồn lực cần thiết vào những nơi cần thiết, giảm hiệu quả đầu tư công, giảm hiệu quả của chính sách, tăng áp lực của lạm phát và phát triển thiếu bền vững.
TS. NGUYỄN MINH PHONG
