Đưa vụ án sai phạm tại Ngân hàng Xây dựng ra xét xử

Đưa vụ án sai phạm tại Ngân hàng Xây dựng ra xét xử

Đá Bàn

Các bị cáo được dẫn giải vào phòng xử án. Có khoảng trên 400 người đến tòa để theo dõi phiên tòa – ngồi chật cứng cả ba phòng xét xử. An ninh được thắt chặt nên phần lớn người dân tham dự và cả phóng viên báo đài phải theo dõi vụ án qua màn hình ti-vi. Ảnh: Quang Chung

(TBKTSG Online) – Đúng 9 giờ kém 15 phút sáng nay, 19-7, Tòa án TPHCM đã khai mạc phiên tòa xét xử vụ án sai phạm tại Ngân hàng Xây dựng (VNCB). Đây là phiên tòa mà ông Phạm Công Danh và 35 bị can khác bị buộc tội "Cố ý làm trái và vi phạm quy định về cho vay" vì đã gây thất thoát cho VNCB hơn 9.000 tỉ đồng.

Tại phiên khai mạc, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa Phạm Lương Toàn cho biết phiên xét xử sẽ kéo dài trong khoảng một tháng, từ 19-7 đến 18-8-2016.

Theo cáo trạng được công bố sáng nay, ông Phạm Công Danh, Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh, từng sở hữu khối tài sản hàng ngàn tỉ đồng, với nhiều dự án bất động sản có quy mô lớn tại TPHCM, Vũng Tàu, Bình Dương, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Hà Nội…

Vì muốn có một ngân hàng chuyên hỗ trợ hoạt động xây dựng các dự án bất động sản nên Phạm Công Danh đã đề xuất ý tưởng thành lập Ngân hàng Xây dựng với Hiệp hội bất động sản và Ngân hàng Nhà nước. Nhưng Ngân hàng Nhà nước chỉ đồng ý giao một ngân hàng yếu kém là TrustBank cho nhóm cổ đông của Thiên Thanh tái cơ cấu.

Theo cáo trạng, sau khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận chủ trương phương án tái cơ cấu TrustBank (6-9-2012), Phạm Công Danh đã nắm quyền kiểm soát, chi phối ngân hàng này và đổi tên thành VNCB.

Mặc dù, bị Ngân hàng Nhà nước đặt vào tình trạng kiểm soát (mọi giao dịch có giá trị từ 5 tỉ đồng trở lên đều phải có ý kiến của Tổ giám sát thuộc Ngân hàng Nhà nước), nhưng do có nhu cầu cần tiền sử dụng (chi trả nợ cho Tập đoàn Thiên Thanh và các doanh nghiệp trong tập đoàn…), Phạm Công Danh cùng với 35 bị can khác đã thực hiện các hành vi phạm tội.

Cố ý làm trái

Theo cáo trạng, khoảng tháng 5-2013, Phạm Công Danh đã chỉ đạo các đồng phạm tạo dựng hồ sơ khống trong việc nâng cấp hệ thống CoreBanking, triển khai thực hiện khống để rút 63,276 tỉ đồng. Việc thực hiện rút tiền trên 5 tỉ đồng của Phạm Công Danh và đồng phạm đã không báo cáo Tổ giám sát là vi phạm Quyết định (số 12 ngày 14-2-2012) của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đồng thời, việc nâng cấp Corebanking đã nâng tỷ lệ mua sắm tài sản của VNCB vượt quá 50% vốn điều lệ, vi phạm Điều 140 Luật các tổ chức tín dụng… Được biết, đến nay VNCB không thu hồi được số tiền 63,276 tỉ đồng.

Và, trong thời gian tháng 6 đến tháng 7-2013 và tháng 2 đến tháng 4-2014, Phạm Công Danh chỉ đạo các đồng phạm hợp thức bằng Nghị quyết HĐQT với nội dung ký hợp đồng khống về việc thuê mặt bằng tại số 268 Tô Hiến Thành và số 816 Sư Vạn Hạnh – TPHCM với hai công ty của Phạm Công Danh (Công ty Trung Dung, Công ty Hương Việt). Sau đó, Phạm Công Danh chỉ đạo chuyển số tiền 601,6 tỉ đồng từ VNCB trả cho hai công ty đó; Công ty Trung Dung đã hoàn trả 20 tỉ đồng, còn lại 581,6 tỉ đồng được chuyển lòng vòng qua tài khoản cá nhân rồi rút khoản tiền đó để trả lãi cho 6 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh, trả tiền chăm sóc cho 21 khách hàng và trả nợ cho Tập đoàn Thiên Thanh, nay không có khả năng thu hồi cho VNCB 581,6 tỉ đồng.

Chưa hết, trong thời gian từ tháng 12-2012 đến tháng 7-2013, Phạm Công Danh chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ cho nhóm Trần Ngọc Bích vay tiền bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm này. Sau khi hoàn thành thủ tục vay tiền, VNCB giải ngân và chuyển vào tài khoản của Trần Ngọc Bích mở tại VNCB chi nhánh Sài Gòn. Khi muốn vay tiền thì thông qua Phạm Thị Trang (thỏa thuận, thống nhất với Trần Ngọc Bích) việc điều chuyển dòng tiền vào các tài khoản do Trang chỉ định (chủ yếu là vào các tài khoản của Phạm Đình Thiêm và Phạm Công Danh) và Bích thực hiện các thủ tục theo quy định để VNCB chuyển tiền vào các tài khoản đó hợp pháp, đúng quy định. Khi nào đến hạn trả nợ thì Trần Ngọc Bích thống nhất với Trang chuyển trả tiền vào tài khoản do Bích chỉ định.

Cáo trạng xác định, trong thời nói trên, hai bên đã đã có 16 lần với 122 khoản vay bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm Trần Ngọc Bích với tổng số tiền VNCB đã giải ngân là 17.761,5 tỉ đồng, trong đó có 16.260,5 tỉ đồng được chuyển đến tài khoản của Phạm Công Danh. Sau khi tiền đến tài khoản, Phạm Công Danh sử dụng trả nợ cho nhóm Phú Mỹ 2.079,606 tỉ đồng; chuyển lại cho nhóm Trần Ngọc Bích 9.608,873 tỉ đồng để tất toán một số khoản vay trước đó; số còn lại 4.572,021 tỉ đồng được Phạm Công Danh chuyển qua nhiều tài khoản của Danh (các cá nhân và công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh) để trả nợ, đảo nợ, chi chăm sóc khách hàng và sử dụng cá nhân. Các khoản vay này, đến thời điểm khởi tố vụ án đã được hai bên tất toán hết.

Tuy nhiên, ngày 21-8 và ngày 26-8-2013 có 5.190 tỉ đồng rút ra từ VNCB (trong tài khoản của Trần Ngọc Bích), nhưng chứng từ không có chữ ký của chủ tài khoản là Trần Ngọc Bích, được chuyển đến các tài khoản của Phạm Công Danh. Các khoản tiền này, Phạm Công Danh chỉ đạo cấp dưới tự ý chuyển sang tài khoản của mình để Danh tất toán các khoản mà ông đã vay trước đó và rút từ VNCB ra 300 tỉ đồng đứng tên trong sổ tiết kiệm ba cá nhân của nhóm Trần Ngọc Bích vay, nhưng không có hồ sơ, chứng từ vay.

Theo cáo trạng, khoản tiền nói trên đã bị Phạm Công Danh chỉ đạo rút ra chi tiêu nhưng không giải trình được sử dụng vào việc gì. Hành vi của Phạm Công Danh và các đồng phạm là không phản ánh đúng nghiệp vụ tài chính phát sinh; không phản ánh trung thực hiện trạng, bản chất sự việc, nội dung và giá trị nghiệp vụ kế toán. Các hành vi đó bị pháp luật nghiêm cấm. Đến nay VNCB không thu hồi được số tiền 5.490 tỉ đồng mà Phạm Công Danh và đồng phạm đã dùng thủ đoạn nói trên rút từ VNCB ra để sử dụng.

Nghiêm trọng hơn, tháng 5-2013, mặc dù không có Báo báo tài chính được kiểm toán có lãi năm 2012 và văn bản phê duyệt của cấp có thẩm quyền tại dự án trọng điểm Khu phức hợp Thương mại Dịch vụ Thiên Thanh Đà Nẵng, nhưng Phạm Công Danh vẫn chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ phát hành 2.500 trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh ra thông báo và bán 1.000 trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh cho ba công ty thông qua Quỹ Lộc Việt, việc này là trái pháp luật (Nghị định số 90 của Chính Phủ về việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp).

Được biết, sau khi phát hành trái phiếu, Phạm Công Danh đã chỉ đạo cấp dưới quyết định ủy thác cho Quỹ Lộc Việt 900 tỉ đồng đầu tư trái phiếu ba công ty của Quỹ Lộc Việt là Công ty Thạch Hà, Công ty An Lộc và Công ty Minh Quang, để ba công ty này mua 900 trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh trị giá 900 tỉ đồng từ nguồn tiền của VNCB rồi chuyển tiền cho Danh sử dụng, nay không có khả năng thu hồi gây thiệt hại cho VNCB.

Các hành vi kể trên của Phạm Công Danh và các đồng phạm (gây thiệt hại cho VNCB tổng số tiền là hơn 7.037 tỉ đồng) đã phạm vào tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Vi phạm quy định về cho vay

Cũng theo cáo trạng, trong thời gian từ ngày 28-12-2012 đến ngày 11-3-2014, do cần tiền để sử dụng (trả nợ cho nhóm Phú Mỹ, nhóm Trần Ngọc Bích, Ngân hàng BIDV và sử dụng cá nhân), Phạm Công Danh với vai trò là Chủ tịch Hội đồng quản trị VNCB đã tổ chức nhiều cuộc họp để chỉ đạo cấp dưới sử dụng pháp nhân của 12 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và hai pháp nhân thông qua mối quan hệ với bà Nguyễn Thị Như Loan, Chủ tịch Tập đoàn Quốc Cường Gia Lai, xây dựng các bộ hồ sơ kinh doanh mua bán nguyên vật liệu khống, phương án trả nợ khống, lập các biên bản họp HĐQT không có thật, chỉ đạo định giá nâng giá các lô đất thuộc Sân vận động Chi Lăng và lô đất tại 209 Trường Chinh, Đà Nẵng lên nhiều lần làm tài sản đảm bảo để vay tại VNCB 5.000 tỉ đồng (đã tất toán được 300 tỉ đồng); chỉ đạo sử dụng tiền vay trái với phương án và mục đích kinh doanh; chỉ đạo 15 cá nhân là nhân viên của Tập đoàn Thiên Thanh chuyển khoản hoặc rút tiền mặt với số tiền là 4.700 tỉ đồng để trả nợ cho BIDV 2.600 tỉ đồng (thay cho các Công ty của Tập đoàn Thiên Thanh vay trong khoản vay 4.700 tỉ đồng của BIDV); trả 500 tỉ đồng cho nhóm Trần Ngọc Bích (của cá nhân Danh); trả nhóm Phú Mỹ 135 tỉ đồng (cho việc mua cổ phần); số còn lại 1.465 tỉ đồng, Phạm Công Danh khai chi chăm sóc khách hàng nhưng không giải trình được cụ thể, gây thiệt hại cho VNCB.

Cơ quan điều tra xác định hành vi kể trên của của Phạm Công Danh và thuộc cấp đã vi phạm Điều 126 Luật Các tổ chức tín dụng; Điều 6, 7, 15, 19, 21 của Quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng ban hành theo Quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31-12-2001.

Theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, VNCB đã thuê Công ty cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam tiến hành thẩm định giá đối với tài sản thế chấp (13 lô đất tại Sân vận động Chi Lăng và lô đất tại 209 Trường Chinh, Đà Nẵng). Ngày 4-9-2014, Công ty cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam tiến hành thẩm định và xác định các lô đất thế chấp nêu trên có tổng giá trị là 2.604.070.565.200 đồng. Sau khi trừ phần thu được từ giá trị của tài sản thế chấp, đến nay VNCB không thu hồi được số tiền 2.095.929.434.800 đồng.

Với các hành vi vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như đã nêu trên, Phạm Công Danh và các đồng phạm đã gây thiệt hại cho VNCB tổng số tiền là 2.095.929.434.800 đồng, nên phải liên đới chịu trách nhiệm chung về khoản tiền thất thoát này.

Như vậy, với các hành vi vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế Phạm Công Danh và đồng phạm đã làm thất thoát của VNCB hơn 9.000 tỉ đồng.