Giá gạo cao nhưng thách thức ở phía trước

Giá gạo cao nhưng thách thức ở phía trước

Phạm Thái

Khách hàng thử gạo Nàng Hương bên lề hội nghị. Ảnh: Thái Hằng

(TBKTSG Online) – Theo đánh giá của các chuyên gia tại Hội nghị thương mại gạo thế giới 2011 tại TPHCM, thị trường gạo những tháng cuối năm sẽ là sân chơi chủ yếu của Ấn Độ và Thái Lan trong khi năm 2012 là năm dự báo sẽ có nhiều thách thức với các nhà xuất khẩu gạo thế giới.

>>Ấn Độ đang thay Việt Nam thành trung tâm gạo thế giới

>>Giá lúa tăng cao, nông dân “xé lịch" xuống giống

>>Chuyên gia: Không nên xuất khẩu gạo ồ ạt

Gạo, thị trường hai giá

Diễn biến xoay quanh tình hình lũ lụt ở Thái Lan và sự trở lại thị trường đầy ấn tượng với 2 triệu tấn gạo Basmati và 2 triệu tấn gạo trắng của Ấn Độ là chủ đề được đặc biệt chú ý tại hội nghị gạo quốc tế do The Rice Trader (Mỹ) tổ chức ngày 20-10 tại TPHCM.

Bà Korbsook Lamsuri, Chủ tịch hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho rằng, bất chấp trận lũ lụt nặng nề đang nhấn chìm nhiều tỉnh phía Bắc và đe dọa thủ đô Bangkok, gây thiệt hại cho 1,5 triệu héc ta xuống giống cùng khoảng 2 triệu tấn gạo đã xay xát, Thái Lan hiện không thiếu gạo. Bà Lamsuri ước tính, số gạo tồn kho bao gồm của nhà xay gạo, thương nhân vào khoảng 4 triệu tấn, và 1 triệu tấn trong kho chính phủ không bị hư hại nhiều.

Chưa kể, Thái Lan sẽ có một nguồn bổ sung đáng kể từ vụ thu hoạch sau 2 tháng nữa. Bà cũng cho biết, Chính phủ Thái tỏ rõ quyết tâm sẽ thực hiện cam kết mua tất cả lúa gạo của nông dân trong vụ này để trữ phần lớn trong hệ thống kho của quốc gia.

“Với sản lượng 31 triệu tấn lúa gạo/năm thì rất khó để nói được kế hoạch trợ giá sẽ kéo dài bao lâu, vì bài học thất bại trong chính sách trợ giá 9 triệu tấn của chính phủ trước vẫn còn đấy. Chúng tôi cũng chưa biết đến khi nào thì số gạo trợ giá này chính thức đưa ra thị trường, nhưng không thể đưa ra trong thời gian ngắn vì có thể làm mất hiệu quả giữ giá lúa gạo cao như mong muốn”, bà nói.

Bên lề hội nghị, đại diện công ty Olam, một nhà giao dịch gạo lớn thế giới, cho biết với gạo của Việt Nam hầu như đang phải đứng ngoài thị trường vì không thể cạnh tranh với gạo Ấn Độ, Pakistan, Myanmar. Mặc dù cả giá gạo FOB xuất khẩu của Thái Lan và Việt Nam đều chưa vượt mốc 600 đô la/tấn, nhưng so về mức hấp dẫn, thì giá gạo Ấn Độ, với mức giá thấp hơn trung bình 100 đô la/tấn đang thu hút các nhà nhập khẩu.

Theo ông Jeremy Zwinger, Chủ tịch The Rice Trader, một trong những nhà phân tích và dự báo thông tin về lúa gạo hàng đầu thế giới, yếu tố tâm lý đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự kiện Ấn Độ tuyên bố mở kho xuất tổng cộng 4,6 triệu tấn gạo.

“Tính đến thời điểm này, lượng gạo Ấn Độ được giao dịch là rất nhỏ so với con số trên, do cơ sợ hạ tầng logistics của Ấn Độ không đáp ứng nổi số lượng lớn như vậy. Ấn Độ có gạo để xuất là một chuyện, xuất được hay không lại là chuyện khác”,ông nói.

Tâm lý trên đã đóng vai trò kềm giữ giá gạo thế giới sau chính sách trợ giá và tình hình lũ lụt ở Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, khỏi tình trạng tăng giá mất kiểm soát. 

“Có thể nói, thị trường gạo đang là thị trường hai giá, một của Thái Lan và Việt Nam, đang theo sát Thái Lan và một của Ấn Độ”, ông nhận xét.

Năm 2012 sẽ khó khăn với các nhà xuất khẩu

Theo nghiên cứu của The Rice Trader, trong 3 quí liên tiếp 5 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới đều tăng trưởng khá mạnh, theo thứ tự từng quí 20%, 17% và 11,5%. Mặc dù tăng trưởng có giảm trong quí 3 so với các quí trước, thì theo ông Zwinger, đây vẫn là kỷ lục trong nhiều năm, chứng tỏ nhu cầu tiêu dùng gạo thế giới rất mạnh mẽ.

Xu hướng này sẽ tiếp tục duy trì trong năm 2012, với việc Philippines sẽ sớm mở cửa nhập gạo ngay trong tháng 12, còn Indonesia sẽ vẫn giữ ý muốn nhập gạo trong bối cảnh Việt Nam đang có dự trữ khá mỏng, còn Thái Lan đang còn phải giải quyết hậu quả lũ lụt.

“Việt Nam trong năm nay đã phá vỡ kỷ lục của chính mình và có thành tích xuất khẩu rất đáng ghi nhận, Thái Lan cũng rất ấn tượng với 10 triệu tấn ký hợp đồng tính đến tháng 11. Nhưng tôi đánh giá sẽ khó khăn để các bạn lặp lại chuyện này trong năm sau vì giữ vững thành tích này đã là không đơn giản”, ông nói.

Bà  Korbsook Lamsuri nói, do gặp quá nhiều khó khăn từ tình hình lũ lụt và chính sách mới chưa rõ ràng hiện nay, các nhà xuất khẩu gạo Thái đang gặp rất nhiều khó khăn, do nhu cầu hầu như bị hút về gạo giá rẻ của Ấn Độ.

“Gạo Thái Lan là loại hàng hóa đặc biệt, mang tính chính trị, còn tính thị trường lại có vai trò thấp hơn. Chính phủ mới đã xác định ưu tiên xóa khoảng cách giàu nghèo, nên vai trò của các nhà thuơng mại sẽ hầu như biến mất, và gạo Thái sẽ mất thị phần”, bà nói.

Theo ông Zwinger, nhu cầu gạo sẽ tiếp tục sau khi bán hết số gạo trong vụ trước, giá Thái Lan sẽ sớm đạt mốc 715 đô la/tấn, và giá gạo Việt Nam cũng sẽ nhanh chóng theo sau. Nhưng theo ông, giá gạo cao sẽ giúp thu hút đầu tư vào sản xuất, nâng chất, tăng sản lượng gạo, và đây là điều rất cần thiết đối với các quốc gia sản xuất, xuất khẩu gạo.