Giải pháp nào cho việc chậm giải ngân vốn đầu tư công?
Trang Nguyễn
(TBKTSG Online) – Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cập nhật tình hình đầu tư công của 10 tháng với tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt 49,83% so với kế hoạch Quốc hội giao và đạt 54,69% so với kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2018.
Quốc hội thông qua Nghị quyết phân bổ ngân sách trung ương 2019
 |
| Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thừa nhận việc giải ngân vốn đầu tư công hiện đang còn chậm. Ảnh: Quochoi.vn |
Trong hai ngày (30 và 31-10) Quốc hội thảo luận về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2020, nhiều đại biểu đã tập trung phản ảnh về vấn đề chậm giải ngân vốn đầu tư công cho nhiều dự án cơ sở hạ tầng, dẫn đến việc chậm tiến độ thi công và ảnh hưởng tới tới vấn đề phát triển kinh tế-xã hội tại nhiều tỉnh thành cả nước.
Giải trình trước Quốc hội chiều ngày 31-10, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thừa nhận việc giải ngân vốn đầu tư công hiện đang còn chậm dẫn đến nhiều công trình hạ tầng chậm tiến độ, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn.
Ông Dũng cập nhật tình hình của 10 tháng với tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt 49,83% so với kế hoạch Quốc hội giao và đạt 54,69% so với kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ giao, tăng không đáng kể so với 9 tháng tức và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2018.
“Mặc dù Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, với nhiều các giải pháp khác nhau ngay từ những tháng đầu của năm, như việc giao kế hoạch vốn rất sớm, trước ngày 31-12 đã giao được 91,26%, còn lại hơn 33.000 tỉ đồng và tương ứng với hơn 8% không đủ điều kiện và thủ tục theo luật quy định nên không thể giao được”, ông Dũng báo cáo trước Quốc hội và các cử tri.
“Trong suốt từ đầu năm đến giờ, chúng tôi cũng đã liên tục đôn đốc các bộ, ngành, địa phương hoàn thành thủ tục. Thủ tục đầy đủ đến đâu thì giao đến đó. Đến nay, chúng ta đã giao thêm được hơn 5.000 tỉ đồng. Khẳng định đến nay vẫn còn 27.000 tỉ đồng chưa giao được. Báo cáo Quốc hội rõ về việc xây dựng thực hiện các thủ tục, quy trình để đủ điều kiện giao theo luật định chúng ta không đáp ứng được, chúng tôi không thể giao được, vì luật quy định như vậy.”
Các nguyên nhân được ông Dũng nêu ra bao gồm vấn đề khách quan liên quan đến quy định của một số văn bản pháp luật về đầu tư công, như công tác chuẩn bị đầu tư, công tác chuẩn bị dự án còn bất cập. Thủ tục điều chỉnh dự án, điều chỉnh kế hoạch còn phức tạp, nhiều việc phải thực hiện theo quy định của Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Luật Bảo vệ tài nguyên, môi trường còn một số chồng chéo và vướng mắc.
Về cơ bản những vấn đề liên quan đến các vướng mắc của Luật Đầu tư công đã được giải quyết, xử lý ở Luật Đầu tư công (sửa đổi) và sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1-1-2020. Một số những vấn đề đang còn các vướng mắc giữa các luật Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ đã thống nhất được giao cho các cơ quan tiếp tục rà soát trong thời gian tới để phát hiện những điểm cần phải chỉnh sửa, cần phải thống nhất lại trong hệ thống.
Với những vướng mắc, nhất là về phân cấp hay trình tự, thủ tục dự án điều chỉnh kế hoạch đã được cơ bản giải quyết. Tuy nhiên, Chính phủ cũng xác định khâu tổ chức thực hiện vẫn là nguyên nhân chủ yếu như công tác lập kế hoạch chưa sát với thực tế, việc giao kế hoạch chậm cả ở trung ương và ở các cấp bộ, ngành, địa phương, tức là giao chi tiết cũng rất chậm, chưa phù hợp với yêu cầu tiến độ dự án, công tác tổ chức thực hiện ở các bộ, ngành, địa phương còn nhiều bất cập, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, trình độ, năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý, tư vấn giám sát nhà thầu, v.v. còn nhiều hạn chế và cơ bản là thiếu động lực trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.
Để giải quyết vấn đề này, theo ông Dũng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 94 vừa qua với một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để đẩy nhanh tiến độ về phân bổ và giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2019 và tập trung vào 5 nhóm giải pháp chính báo cáo với Quốc hội.
Thứ nhất, đó là tiếp tục rà soát các quy định còn vướng mắc để kịp thời điều chỉnh.
Thứ hai, khẩn trương giao chi tiết và điều chỉnh các kế hoạch vốn trong đó kiên quyết điều chỉnh vốn từ các dự án dàn trải, giải ngân chậm sang các dự án có khả năng giải ngân cao hơn.
Thứ ba, tập trung chỉ đạo triển khai công tác giải ngân ở các cấp, các ngành.
Thứ tư, đổi mới công tác theo dõi, đánh giá kế hoạch đầu tư công.
Thứ năm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nhất là vai trò của người đứng đầu.
Vấn đề kế hoạch đầu tư công năm 2020, ông Dũng cho biết sau khi được Quốc hội thông qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổ chức rà soát và giao sớm ngay tất cả các vốn của năm 2020, xác định ưu tiên sử dụng vượt thu cũng như tiết kiệm chi để bù đắp cho khoản thiếu hụt của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020.
