Giữ nồi bánh tét
Minh Duy
 |
| Nụ cười tươi bên mâm bánh tét – Ảnh: Đào Loan |
(TBKTSG Online) – Tết, cả nhà xúm lại vo gạo, chẻ lạt, gói bánh tét rồi rôm rả thức đêm canh nồi bánh tưởng chừng như là việc đương nhiên phải có ở nhà tôi. Tuy nhiên, tết này cái tưởng chừng như không thể thay đổi đó lại tí nữa không còn, làm đám con cháu quýnh quáng đòi để được nấu bánh tét, để níu lại “cái hồn của tết”.
1 – Ngày 23 tháng Chạp, sau khi đưa ông Táo về trời, mẹ tôi ra tuyên bố là năm nay sẽ không gói bánh tét mà chỉ đặt vài đòn để cúng ông bà và ăn ba ngày tết.
Tưởng mẹ nói chơi thôi, ai dè mẹ đi đặt bánh thiệt rồi. Đến ngày 26 tết, là ngày mà mọi việc chuẩn bị phải xong để ngày hôm sau bắt đầu gói bánh nhưng mẹ tôi vẫn không tỏ vẻ gì là sẽ thay đổi ý kiến. Trong nhà, chuyện lớn ba tôi quyết nhưng những chuyện liên quan đến tết nhất, bếp núc, chợ búa… là “địa hạt” của mẹ nên không ai dám đụng vào.
Đến lúc này cả nhà mới biết mẹ không nói chơi và bắt đầu bàn tán, nào là cả cái tết vui nhất có nồi bánh tét sao mẹ lại không gói, nào là bánh ở ngoài không ngon lại không có nhiều lọai nhân để lựa chọn nên đặt bàn thờ hay cho mấy đứa cháu ăn đều không hài lòng…. Đến chiều hôm đó, mấy anh chị tôi mới lật đật đi đặt mua bánh với tâm trạng rất ấm ức vì từ trước đến giờ, tất cả những chiếc bánh tét trên bàn thờ nhà riêng của mấy đứa con trong nhà đều từ nồi bánh của mẹ.
2– Sáng 28 tết, chị kế tôi gói bánh. Thường thì chị lấy bánh của mẹ cho nhưng năm nay chị tự gói bánh vì phần thì mẹ không gói, phần thì mấy người công nhân ở trọ nhà chị cứ năn nỉ: “Chị ơi, đừng tặng quà như năm ngoái nữa mà lấy tiền quà đó coi như phần tụi em hùn lại rồi chị nấu cho tụi em nồi bánh cho có vị tết, nghỉ tết rồi thức đêm canh lửa cho đỡ nhớ nhà”.
Sáng sớm, mới thấy chị trải chiếu, dọn mâm bưng nếp ra là mấy đứa cháu ruột, cháu họ từ nhà tôi xúm xít lên hết trên nhà chị. Đứa thì phụ lau lá, đứa thì cột bánh, đứa thì lại chạy đi mượn khuôn để gói thêm cái bánh chưng cho nồi bánh thêm phong phú rồi cứ tiếc rẻ hỏi mẹ tôi: “Bà ơi, không nấu bánh thiệt hả bà”, “Bà ơi, năm nay không có bánh ro ro hả bà?”.
Bánh ro ro là chiếc bánh tét nhỏ xíu, được cột một cái quai để có thể đeo vào vai. Chiếc bánh này là quà đặc biệt của bà dành cho cháu vì bánh nhỏ, chín trước nên sẽ được vớt ra trước để tụi nhỏ có thể đeo chơi và cũng có thể được ăn trước nếu muốn. Vì thế, bánh ro ro là điều mà mấy đứa cháu nhà tôi trông đợi nhất từ nồi bánh tét. Trong nhà có bao nhiêu đứa cháu nhỏ thì bà sẽ gói bấy nhiêu chiếc bánh ro ro nên năm nay tụi nhỏ cứ nhắc hoài.
3– Chiều 28 tết, mẹ tôi ôm về mấy cuộn lá dong, lá chuối và lạt tre, bảo “Năm nay, người ta mang hết lá dong lên Sài Gòn rồi nên giành giựt mới có lá. Lá dong mà 1.000 đồng/lá, lá chuối rách hết mà đến 5.000/kg, đắt quá. Mấy đứa chuẩn bị mà gói bánh”. Chỉ chờ có thế, cả nhà ồ lên rồi hè nhau đi ngâm nếp, đãi đậu…
Lúc này, mẹ tôi mới kể tội. Tại vì năm nào con cháu cũng lười, ban đầu thì hứng khởi nhắc nấu bánh nhưng chỉ gói được mấy cái đầu là tản mác để bà lo hết. Bà 75 tuổi rồi mà cứ phải hò hét, nhắc từng đứa canh lửa, trở bánh, vớt ra, lăn cho bánh đều rồi sau đó lại phải năn nỉ từng đứa mang bánh đi biếu… Năm nay phải tự giác như sáng nay ở nhà dì mới được.
Thêm một người có “tội” nữa là anh hai tôi. Tết năm ngoái đã không về nhà vì bận trực mà năm nay, đến ngày 23 tháng Chạp lại bảo không về được mà không có lý do. “Nhà 5 đứa con mà tết cũng thiếu thì bánh trái làm gì. Tết mà mỗi đứa một nơi thì cứ mạnh ai nấy lo, việc gì mà cha mẹ, quê quán nữa cho mệt”, mẹ nói.
Mấy anh chị em tôi thở phào, biết là mẹ giận dỗi mới “đóng băng” nồi bánh. Hên quá, trưa 28 tết vợ chồng anh hai đã khăn gói về nhà. Mẹ hết giận và cả nhà lại vui.
Tết nay, nồi bánh nhà tôi nổi lửa muộn hơn một ngày nhưng đến 29 tết vẫn có bánh treo đầy ở một gói bếp, để mấy đứa cháu lại có dịp tranh nhau “Bà gói bánh cho em đẹp hơn!”. Sau này, khi lớn lên những cảm giác như thế này sẽ làm chúng nhớ mãi về ngày tết xum họp của gia đình.
