(KTSG Online) – Khi bắt đầu niêm yết trên sàn Nasdaq, Grab được dự đoán sẽ là lực hút mới đối với các nhà đầu tư công nghệ vốn đã từng quen với cổ phiếu của Uber, DoorDash tại Mỹ hay Alibaba và Didi Chuxing tại Trung Quốc.
Chuyện lên sàn Nasdaq của Grab kỳ vọng diễn ra vào cuối năm có lẽ sẽ màn mở đầu cho hàng loạt vụ niêm yết lần đầu (IPO) của các hãng công nghệ Đông Nam Á trên thị trường chứng khoán Mỹ.
Câu chuyện mới, cực kỳ thú vị
Howard Yu, giáo sư chuyên nghiên cứu về các hãng công nghệ toàn cầu tại Trường Kinh doanh IMD của Thụy Sĩ, cho rằng: “Grab hiện tại là chuyện cực kỳ thú vị với các nhà đầu tư”. Giáo sư Yu nói rằng các cuộc chỉnh sửa chính sách công nghệ của Bắc Kinh đã dìm cổ phiếu của các hãng như Tencent, Alibaba và Didi trong sắc đỏ. “Nhưng bất kỳ nhà đầu tư quốc tế nào, bao gồm cả các nhà đầu tư định chế, đều phải đa dạng hóa. Họ không thể bỏ tất cả trứng vào một giỏ, có nghĩa là Mỹ khiến Grab trở thành một lựa chọn thay thế thú vị”.
Đồng thời, một nền tảng siêu ứng dụng đa dịch vụ của Grab cũng khiến kỳ lân này trở nên hấp dẫn hơn so với các hãng công nghệ cùng ngành ở Mỹ. “Từ góc độ của các nhà đầu tư Mỹ, chúng tôi phải tìm ra không gian tiềm năng cho sự đổi mới ở mỗi công ty này. Uber mở thêm dịch vụ giao đồ ăn UberEats, nhưng Uber sẽ không thể nhảy vào lĩnh vực tài chính bởi quy định không cho phép”, ông Yu nói với Nikkei Asia.
Cốt lõi của sự tăng trưởng của Grab là chiến lược siêu ứng dụng, cung cấp nhiều dịch vụ dựa trên điện thoại thông minh. Trang chủ ứng dụng hiển thị các biểu tượng khác nhau từ “thực phẩm” và “mart” (giao hàng tạp hóa) đến “vận chuyển” và “mua sắm”. Lượng lớn dữ liệu được thu thập thông qua các giao dịch này giúp Grab “đo ni đóng giày” các dịch vụ tài chính thích hợp, chẳng hạn như “mua ngay, trả sau” (BNPL).
Grab đã giành được giấy phép ngân hàng kỹ thuật số ở Singapore. Dự kiến, các dịch vụ tiền gửi và khoản vay cùng các dịch vụ tài chính khác sẽ ra mắt trong năm 2022, với nền tảng dữ liệu từ hệ thống người bán hàng (merchant) trên ứng dụng và lượng người dùng khổng lồ.
“Mỗi mảng doanh nghiệp của Grab đều giúp các mảng khác mở rộng quy mô. Nền tảng siêu ứng dụng sẽ cho phép chúng tôi phát triển hệ sinh thái một cách nhanh chóng, so với những người chơi đơn độc khác”, CEO Anthony Tan cho biết trong một webcast dành cho nhà đầu tư vào tháng 9.
Ngoài ra, “Grab có lợi thế để khai thác tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của Đông Nam Á, khung pháp lý thuận tiện và tỷ lệ lớn người dân chưa sử dụng hay tiếp cận đầy đủ các dịch vụ ngân hàng. Grab tin rằng đây là một trong những khu vực năng động và thú vị nhất trên thế giới”, hãng cho biết trong hồ sơ nộp lên thị trường chứng khoán New York.
Tiềm năng lớn với cách tiếp cận “siêu địa phương”
Tuy vậy, Grab lại tương đối nhỏ so với các hãng công nghệ cùng ngành ở Mỹ và Trung Quốc về quy mô tài chính. Trong quí 2 năm nay, tổng giá trị hàng hóa của Grab cho hoạt động kinh doanh dịch vụ gọi xe – tổng giá trị của các chuyến đi được thực hiện thông qua nền tảng Grab – là 685 triệu đô la, so với 8,6 tỉ đô la của Uber. Số liệu tương tự đối với hoạt động kinh doanh giao hàng của họ là 2,1 tỉ đô, khoảng 16% so với 12,9 tỉ đô của Uber và 20% so với 10,4 tỉ đô của DoorDash.
Về lợi nhuận, Grab báo cáo lỗ ròng 815 triệu đô la trong quý thứ hai, trong khi lợi nhuận ròng của Uber là 1,14 tỉ đô la và DoorDash lỗ 102 triệu đô la, có nghĩa là Grab đang ưu tiên đầu tư cho tăng trưởng doanh thu. Doanh thu kế toán của Grab cũng có vẻ nhỏ – 180 triệu đô la cho quí 2 – bởi hãng đưa ra các ưu đãi ròng cho tài xế, thương vụ và khách sử dụng.
Các đợt thuyết phục nhà đầu tư rót vốn (pitching) cho thấy, tốc độ tăng trưởng nhanh mà Grab dự kiến sẽ tiếp tục đạt được trong những năm tới. Grab đưa ra dự báo tổng giá trị hàng hóa tăng gần gấp ba lần lên 34,2 tỉ đô la trong năm 2023 từ 12,5 tỉ đô la trong năm 2020. Điều này thể hiện tốc độ tăng trưởng hai con số đến 40% trong ba năm liên tiếp.
Angus Mackintosh, nhà phân tích và người sáng lập CrossASEAN Research, nói rằng: “Tôi nghĩ Grab có tiềm năng phát triển nhanh hơn so với các hãng khác. Nhìn chung, bạn đang đầu tư vào một khu vực tăng trưởng cao hơn với độ bao phủ hay thống lĩnh thị trường khá thấp. Grab cũng đang theo đuổi điều mà họ gọi là phương pháp tiếp cận ‘siêu địa phương’, cho phép hãng tiếp cận với nhiều loại hình thương vụ, tức các doanh nghiệp vi mô, nhỏ và vừa (MSME) cho đến các tập đoàn lớn. Vì vậy, có khả năng câu chuyện tăng trưởng cao trong tương lai rất dài hạn mà bạn sẽ không có được từ Uber và DoorDash”.
Các nhà đầu tư đang mong có thể tiếp cận các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao ở châu Á, nhưng thị trường khổng lồ Trung Quốc có quá nhiều rủi ro. “Các công ty Trung Quốc đều bị giảm giá trị hàng loạt vì sự giám sát chặt chẽ đang diễn ra tại Trung Quốc. Vẫn còn rất nhiều điều không chắc chắn. Vì vậy, tôi tin rằng điều này lại mang lại lợi thế cho Grab”.
Nhưng đầu tư vào Grab đồng nghĩa với phải đối mặt một số rủi ro. Theo dự báo của Google, Temasek Holdings và Bain & Co, quy mô thị trường dịch vụ Internet của Đông Nam Á sẽ tăng gấp ba lần trong vòng 5 năm đến 2025, nhưng sự cạnh tranh cũng đang gia tăng, đe dọa lợi nhuận của Grab.
Các đối thủ cạnh tranh nổi bật nhất của Grab bao gồm GoTo – tập đoàn công nghệ được hợp nhất giữa Gojek và gã khổng lồ thương mại điện tử Tokopedia – tập trung chủ yếu vào Indonesia, thị trường lớn nhất ở Đông Nam Á. Tập đoàn công nghệ Sea của Singapore cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực tài chính và giao hàng thực phẩm, và hồi tháng trước Sea đã công bố kế hoạch huy động 6,2 tỉ đô la để tăng tốc mở rộng thị trường bên ngoài Singapore.
Đối thủ cạnh tranh không chỉ là những hãng công nghệ. Chẳng hạn, khởi đầu là một hãng hàng không trong khu vực, AirAsia hiện đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực giao đồ ăn, gọi xe và công nghệ tài chính (fintech) với chiến lược vượt trội của riêng mình để thách thức Grab.
Chính quyền cũng có thể tăng cường giám sát các công ty công nghệ. Trong một diễn biến gần đây tại Singapore, Thủ tướng Lý Hiển Long hồi tháng 8 bày tỏ lo ngại về mức lương thấp của nhân viên giao hàng, đồng thời kêu gọi nhiều biện pháp bảo vệ hơn. Những chính sách như vậy có thể làm tăng chi phí cho các nền tảng như Grab.
Dịch Covid cũng là những yếu tố rủi ro của Đông Nam Á. Các chương trình tiêm chủng bắt đầu chậm chạp dẫn đến việc ngừng hoạt động trong thời gian dài, ảnh hưởng đến hàng loạt donh nghiệp, bao gồm dịch vụ gọi xe. Vì thế, hồi tháng 9 Grab đã hạ các dự báo tài chính cho năm nay. Thu nhập trước lãi vay, thuế và khấu hao (EBITDA) dự kiến sẽ nằm trong khoảng từ âm 900 triệu đến âm 700 triệu đô la, tức lỗ nhiều hơn so với mức âm 600 triệu đô la trước đó.
Mở đường cho startup công nghệ ASEAN
Tháng trước, Grab cho biết họ đang thực hiện đúng tiến trình sáp nhập với Altimeter Growth Corp., một SPAC định giá Grab gần 40 tỉ đô la trong quí cuối 2021. Chính phủ Mỹ đã tăng cường giám sát các giao dịch SPAC trong năm nay, nhưng lượng công việc “vẫn tồn đọng như núi”.
Giáo sư Yu cho rằng chiến lược siêu ứng dụng và hoạt động kinh doanh dịch vụ tài chính non trẻ của Grab có nghĩa là hãng có thể tạo ra lợi nhuận lớn hơn các đối thủ trong ngành. “Nhưng tất cả phụ thuộc vào việc liệu Grab có thể thực hiện, triển khai và hiện thực hóa chiến lược mà họ đề cập hay không. Chẳng hạn như mảng fintech”, ông Yu nói.
Trong khi đó, vụ chào sân Nasdaq của Grab có thể mở đường cho nhiều vụ IPO từ Đông Nam Á trên thị trường Mỹ, đặc biệt là nếu vụ việc diễn ra trôi chảy. Hiện Sea là hãng công nghệ duy nhất của ASEAN đang niêm yết tại New York, với mức vốn hóa ước khoảng 200 tỉ đô la. Nhiều hãng công nghệ trong khu vực cũng đang “ngấp nghé” chuyện lên sàn Nasdaq, bao gồm GoTo và các startup công nghệ khác.
Mackintosh tại CrossASEAN Research cho biết: “Có một danh sách dài các vụ niêm yết tiềm năng, với xu hướng là các hãng sẽ được định giá cao hơn và thu hút nhiều nhà đầu tư công nghệ Mỹ hơn so với niêm yết trên các sàn Đông Nam Á. Khi bạn nhận thấy hàng loạt các vụ niêm yết lớn trên thị trường chứng khoán Mỹ, thì có thể là một số các kỳ lân Đông Nam Á đang hướng về thị trường New York hay Nasdaq. Niêm yết ở thị trường quê nhà chỉ là lựa chọn thứ yếu của các hãng công nghệ Đông Nam Á”.
