Hình sự hóa hành vi tham nhũng trong khu vực tư
Quang Chung
(TBKTSG Online) – Các hành vi như đưa hối lộ cho công chức nước ngoài; đưa, nhận hối lộ trong khu vực tư; tham ô tài sản trong khu vực tư sẽ bị xử lý hình sự, theo dự thảo Bộ luật hình sự sửa đổi.
Bộ luật hình sự hiện hành chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ và tội nhận hối lộ đối với người có chức vụ, quyền hạn làm việc trong bộ máy nhà nước Việt Nam – không áp dụng đối với công chức làm việc cho nước ngoài, tổ chức nước ngoài và công chức của quốc tế công (điều 227).
Và, với quan điểm hiện nay – coi lĩnh vực tư là một lĩnh vực không thể phát sinh ra quyền lực – nên Bộ luật hình sự hiện hành cũng chưa quy trách nhiệm hình sự đối với hành vi đưa và nhận hối lộ trong lĩnh vực tư.
Tuy nhiên, theo Công ước của Liên hợp quốc về phòng chống tham nhũng thì các hành vi như hối lộ công chức nước ngoài, đưa và nhận hối lộ trong khu vực tư đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, điều 16 Công ước quy định về hối lộ công chức nước ngoài hoặc công chức của tổ chức quốc tế công và điều 21 quy định hành vi hối lộ trong lĩnh vực tư.
Theo Bộ Tư pháp, Công ước yêu cầu các quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam, có nghĩa vụ hình sự hóa hai hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ cả hai trường hợp trên. Vì vậy, dự thảo Bộ luật hình sự (sửa đổi) đã bổ sung "khiếm khuyết" này.
Đối với hành vi tham ô trong lĩnh vực tư cũng vậy. Thực tế đã xuất hiện nhiều trường hợp trong các doanh nghiệp cổ phần, trong đó một số người được giữ một số quyền hạn nhất định trong việc quản lý tiền và tài sản của doanh nghiệp đã lợi dụng quyền hạn được giao chiếm đoạt số tài sản đó.
Xét về bản chất, đây là hành vi tham ô tài sản của doanh nghiệp. Xét trên phương diện pháp luật hình sự, thì đây là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến lợi ích hợp pháp của tập thể và của công dân cần phải xử lý bằng các biện pháp hình sự.
Tuy nhiên, do người thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản không thỏa mãn điều kiện về mặt chủ thể (không nằm trong bộ máy nhà nước) nên không thể xử lý người có hành vi nêu trên về tội tham ô tài sản. Hiện nay, các cơ quan có thẩm quyền thường xử lý những người có hành vi nêu trên về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc tội lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Việc xử lý này là khiên cưỡng và không hoàn toàn phù hợp, theo Bộ Tư pháp.
Vì vậy, việc dự luật hình sự hóa các hành vi nói trên, theo Bộ Tư pháp, là cần thiết; không những đáp ứng được yêu cầu của Công ước của Liên hợp quốc về phòng chống tham nhũng mà còn đảm bảo cho công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm tham nhũng đạt kết quả.
Xem thêm:
