(KTSG Online) – Indonesia đã rũ bỏ được “danh hiệu” tâm dịch của Đông Nam Á với số ca nhiễm mới tính theo đầu người hay mỗi 1 triệu dân thấp nhất trong khu vực. Tuy nhiên, với các kỳ nghỉ lễ trong hai tháng 11 và 12 đang cận kề, các nhà chuyên môn đã cảnh báo chính quyền nên thực hiện các biện pháp giãn cách từ giữa tháng tới ở các nơi đông dân và chưa phủ vaccine rộng.
Tỷ lệ ca nhiễm trên 1 triệu dân thấp nhất Đông Nam Á
Từng đạt đỉnh điểm 50.000 ca nhiễm mới mỗi ngày trong tháng 7, xứ vạn đảo chỉ ghi nhận số ca nhiễm trung bình trong 7 ngày qua dưới 3.000 mỗi ngày. Tỷ lệ dương tính đã giảm xuống dưới 5% – tức dưới ngưỡng an toàn theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) để chính phủ các nước có thể tái mở cửa nền kinh tế.
Với số dân 270 triệu người, Indonesia hiện giờ là nước kiểm soát dịch tốt nhất trong nhóm 6 nền kinh tế chủ yếu trong khu vực – ASEAN 6 gồm Indonesia, Thái Lan, Singapore, Việt Nam, Philippines và Malaysia, với 10 ca mỗi 1 triệu dân. Với tỷ lệ 105 ca trên 1 triệu dân, Việt Nam đứng thứ hai, nhưng con số này vẫn gấp 10 lần tỷ lệ của Indonesia – theo các phân tích của chúng tôi trên dữ liệu của Our World in Data.
Malaysia hiện là nước có thành tích kiểm soát dịch tệ nhất trong khu vực theo số ca nhiễm trên mỗi 1 triệu dân – khoảng 450 ca trong những ngày gần đây. Philippines giữ vị trí tệ số hai với tổng số ca khoảng 20.000 mỗi ngày.
Các quy định giãn cách xã hội nghiêm ngặt được áp dụng giữa tháng 7 vừa rồi đã góp phần làm giảm tốc độ lây nhiễm ở Indonesia. Nhưng với các kỳ nghỉ cuối năm sắp đến ở nước này và sự buông lỏng trong việc tuân thủ các biện pháp phòng dịch, các chuyên gia nói rằng cần phải cảnh giác cao hơn để tránh đợt bùng dịch khủng khiếp mới.
“Một trong những yếu tố quyết định là các biện pháp giãn cách PPKM (tương tự 5K của Việt Nam) được thực hiện từ đầu tháng 7 và sau đó khi Indonesia thực hiện tình trạng khẩn cấp PPKM”, nhà dịch tễ học Laura Navika Yamani thuộc Đại học Airlanga nói với Nikkei Asia.
Các biện pháp khẩn cấp ban đầu được thực hiện tại Bali, sau đó là Java – đảo có mật độ dân số cao nhất ở Indonesia và là nơi đặt thủ đô Jakarta. PPKM quy định các nhân viên không thiết yếu phải làm việc ở nhà; trung tâm thương mại, trường học và địa điểm tôn giáo phải đóng cửa; nhà hàng và các điểm ăn uống không phục vụ tại chỗ, chỉ bán mang về.
“Tôi chứng kiến nhận thức xã hội về các biện pháp phòng dịch rất cao, bao gồm việc đeo khẩu trang tại nơi công cộng”, Yamani nói.
Kẹt xe tệ hơn trước
Indonesia cũng áp dụng hộ chiếu vaccine tại các nơi như trung tâm thương mại và tòa nhà văn phòng. Những người chưa tiêm mũi vaccine nào sẽ không được phép bước vào.
Với số ca nhiễm giảm nhanh, chính quyền đã nới lỏng giãn cách để mở lại các hoạt động kinh tế. Hôm 21-9, chính phủ thông báo sẽ nới lỏng các hạn chế. Chẳng hạn, trẻ em dưới 12 tuổi có thể đến nơi mua sắm; rạp chiếu phim có thể mở với 50% năng lực; các nhân viên khu vực không thiết yếu đã được phép đến nơi làm việc với tỷ lệ chỉ 25% nếu đã tiêm đủ hai liều.
Sau nhiều tháng mệt mỏi trong giãn cách, dân chúng đang tận dụng cơ hội “được xổ lồng”. Kẹt xe – đặc trưng của thủ đô Jakarta – đã quay trở lại.
“Thậm chí khi tôi rời Jakarta lúc 4 giờ sáng, tôi vẫn bị kẹt trong dòng xe cộ khổng lồ và phải mất 6 tiếng đồng hồ tôi mới đến Bandung”, nhân viên văn phòng Dinia Yuliana nói. Cô cho biết thông thường hành trình đến thành phố nghỉ mát Bandung chỉ mất 3 giờ.
Các dữ liệu về di chuyển của người dân từ Google cho thấy vào làn sóng dịch thứ hai vào giữa tháng 7-2021, số người đi bộ ở các khu mua sắm giảm khoảng 20%, và chỉ bằng một nửa tại các trạm giao thông so với đường trung bình trong đợt bùng phát dịch đầu tiên – giai đoạn 5 tuần từ 3-1 đến 6-2-2020.
Đến ngày 16-9 vừa qua, mật độ di chuyển ở các khu vực bán lẻ ngang với đường trung bình và tại các điểm giao thông trung chuyển giảm 30%. Có nghĩa là mọi người đang quay lại các điểm giải trí nhiều hơn.
Nhưng chiến dịch tiêm chủng ở đây vẫn tiến triển chậm. Chỉ có trên 16% dân số trên 18 tuổi đã được tiêm hai mũi – theo Our World in Data. Với tỷ lệ này, Indonesia có tỷ lệ tiêm đầy đủ thấp thứ hai trong ASEAN 6, và xếp trên Việt Nam.
Phòng thủ trước các kỳ nghỉ
Các tỉnh thành như Jakarta, Bali và Yogyakarta đang có tỷ lệ tiêm đầy đủ cao nhất ở Indonesia với mức độ lần lượt là 72,9%, 57,5% và 30,2%. Các nơi còn lại trên đảo Java có tỷ lệ dưới 20%.
Các kỳ nghỉ cuối năm đang cận kề. Và các chuyên gia cảnh báo rằng chính phủ cần thận trọng để tránh khỏi các sai lầm cũ của tháng 7 vừa rồi. Các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt chỉ được thực hiện sau khi số ca nhiễm cả nước tăng vọt, mặc dù chính phủ nhận ra làn sóng người dân rời thành phố để về quê trong kỳ nghỉ Eid của Hồi giáo vào tháng 5.
“Với các kỳ nghỉ sẽ đến trong 2-3 tháng tới, giãn cách xã hội nên được cân nhắc trong một tháng nữa”, nhà nghiên cứu Yamani nói. Bà cũng nói rằng các biện pháp nên bao gồm việc các điểm du lịch hạn chế số du khách và siết chặt các di chuyển không cần thiết, đặc biệt là việc đi lại giữa các tỉnh và các đảo.
Nhà dịch tễ học Donie Riris Andono Amad từ Đại học Gadjah Mada đồng ý với các biện pháp này và nói rằng xứ vạn đảo vẫn chưa đạt được miễn dịch cộng đồng.
“Singapore và Mỹ về mặt dữ liệu được xem là đã đạt miễn dịch cộng đồng. Tuy vậy, cả hai nơi vẫn đang đối diện với làn sóng ca nhiễm mới. Đây là dấu hiệu cho thấy miễn dịch cộng đồng không là tấm khiên chắc chắn và tồn tại lâu dài. Indonesia chắc chắc sẽ gặp khó khăn trong tiến tới miễn dịch cộng đồng, và chỉ đạt được điều này ở những nơi như Jakarta với độ phủ vaccine nhanh và rộng”, Amad nói.
