Israel đột kích đoàn tàu viện trợ cho Gaza, quốc tế phẫn nộ
Thái Bình
 |
| Người dân Gaza đi thuyền ra đón Đoàn tàu Tự do nhưng đoàn tàu đã không đến được hôm nay. Ảnh Reuters |
(TBKTSG Online) – Lính biệt kích hải quân Israel hôm 31-5 đã tấn công một đội tàu chở hàng viện trợ và hàng trăm nhà hoạt động ủng hộ Palestine đến dải Gaza (thuộc Palestine), làm 9 người thiệt mạng và khiến cộng đồng quốc tế hết sức phẫn nộ.
Diễn tiến
Vụ tấn công diễn ra lúc bình minh sáng nay thứ Hai 31-5 trên vùng biển quốc tế, cách bờ biển Gaza khoảng 130 km. Sáu chiếc tàu, trong đó có 3 chiếc chở hàng và 3 chiếc chở khoảng 700 nhà hoạt động chính trị xã hội quốc tế ủng hộ Palestine – có tên Đoàn tàu Tự do (Freedom Flotilla) , đã rời cảng Cyprus thuộc Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua Chủ nhật và dự kiến cập bến Gaza vào hôm nay. Tuy nhiên, vào lúc rạng sáng, lính đặc nhiệm của hải quân Israel đã đột kích đoàn tàu bằng xuống máy và đu thang dây từ máy bay trực thăng xuống trong lúc tàu chiến Israel cảnh giới chung quanh. Các hãng tin quốc tế ghi nhận có khoảng 9 hoặc 10 nhà hoạt động xã hội trên tàu bị thiệt mạng, hàng chục người bị thương trong vụ đột kích này.
Đến chiều tối nay, có 3 trong 6 chiếc tàu đã bị kéo về hải cảng Ashdod của Israel và các nhà hoạt động trên tàu bị giữ để thẩm vấn và bị ngăn không cho tiếp xúc với báo chí. Những người bị thương đã được máy bay trực thăng của Israel đưa về các bệnh viện gần thành phố Ashkelon của Israel. Chính quyền Israel cũng cho biết sẽ trục xuất tất cả các nhà hoạt động này và bỏ tù những ai không hợp tác, không cung cấp nhân thân của mình. Theo tin mới nhận của hãng tin AP, đã có 16 nhà hoạt động bị đưa tới nhà tù Beersheba, nhiều người khác bị trục xuất.
Các nhà hoạt động thực hiện chuyến cứu trợ tới Gaza nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế đến cuộc phong tỏa mà Israel và Ai Cập đã áp đặt lên dải Gaza của Palestine sau khi phong trào dân quân Hamas giành được quyền cai trị dải đất có 1,5 triệu người Palestine năm 2007. Ba chiếc tàu trong đoàn chở theo khoảng 10.000 tấn hàng viện trợ, chủ yếu là xi măng và vật liệu xây dựng – là những thứ mà Israel cấm đem vào Gaza theo lệnh phong tỏa. Trước khi đoàn tàu xuất phát ở Thổ Nhĩ Kỳ, chính quyền Israel đã yêu cầu chuyển hàng vào cảng Israel để kiểm tra an ninh và khuyến cáo các nhà hoạt động không nên vi phạm lệnh phong tỏa Gaza.
Chưa rõ danh tính, quốc tịch của những nhà hoạt động bị chết và bị thương cũng như tình trạng sức khỏe của họ, dù trong số những nhà hoạt động xã hội hiện diện trên đoàn tàu có nhiều gương mặt nổi tiếng như người được giải Nobel Hòa bình 1976 Mairead Corrigan Maguire của Bắc Ireland và nhiều nhà lập pháp của Liên minh châu Âu.
Quân đội Israel nói rằng, binh lính của họ đã nổ súng để tự vệ khi bị những người trên tàu tấn công bằng dao, mã tấu và bom xăng tự tạo, nhưng một phóng viên của đài truyền hình Al-Jazeera có mặt trên tàu nói rằng binh lính Israel đã nổ súng trước. Thủ tướng Israel Benjamin Netanhayu đang đi thăm Canada nói rằng lính biệt kích Do Thái đột nhập các con tàu này để kiểm tra xem có vũ khí giấu trong hàng hóa hay không, nhưng sau khi kiểm tra thành công 5 con tàu, đến con tàu thứ 6 thì họ bị tấn công, phải đánh trả để tự vệ.
Thông tin liên lạc với đoàn tàu bị cắt đứt ngay sau khi xảy ra vụ tấn công cho nên chưa thể xác định sự thật của diễn biến nói trên.
Khủng hoảng ngoại giao
Vụ tấn công nhanh chóng làm nổ ra nhiều cuộc biểu tình lớn có hàng ngàn người tham gia đốt cờ Do Thái ở Thổ Nhĩ Kỳ – một đồng minh lâu năm của Israel và cũng là nơi đoàn tàu xuất phát. Theo AP, các nhà hoạt động trên tàu thuộc nhiều quốc tịch khác nhau nhưng người chết hầu hết là người Thổ. Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ lên án Israel là “nhà nước khủng bố”, cho biết họ sẽ triệu hồi đại sứ tại Israel về nước và hủy bỏ mọi kế hoạch tập trận chung với Israel. Tại Jordan, hàng trăm người biểu tình yêu cầu chính phủ của họ phá vỡ quan hệ ngoại giao với nhà nước Do Thái.
Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia Hồi giáo khác đã kêu gọi Hội đồng Bảo an triệu tập trong một phiên họp khẩn cấp về Israel.
Tại Palestine, Tổng thống Mahmoud Abbas lên án cuộc tấn công của Israel, tuyên bố ba ngày quốc tang ở Bờ Tây và kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc cùng Liên đoàn Ả Rập tổ chức phiên họp khẩn cấp về vụ việc.
Ismail Haniyeh, lãnh đạo của chính quyền do phong trào Hamas kiểm soát ở dải Gaza, lên án cuộc tấn công tàn bạo của Israel và kêu gọi Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon can thiệp. Ông Ban, đang viếng thăm Uganda, đã lên án vụ xung đột và kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra “kỹ lưỡng”. “Israel phải đưa ra lời giải thích,” ông Ban nói.
Theo Phó Đại sứ Caroline Ziade của Libăng – nước đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an LHQ, hội đồng sẽ có một cuộc họp khẩn cấp vào đêm nay tại New York để nghe báo cáo vụ việc. Liên đoàn Ả Rập thì kêu gọi một cuộc họp vào thứ Ba ở thủ đô Cairo của Ai Cập để xem xét tình hình.
Tại Mỹ, Nhà Trắng đưa ra một tuyên bố bằng văn bản cho biết Hoa Kỳ “hối tiếc sâu sắc” trước sự thương vong và sẽ tìm hiểu hoàn cảnh gây ra “tấn thảm kịch này”.
Liên minh châu Âu thì lên án mạnh mẽ việc “sử dụng bạo lực quá đáng” của Israel và yêu cầu Israel mở một cuộc điều tra. EU cũng cho rằng cuộc phong tỏa Gaza là “không thể chấp nhận được về mặt chính trị”, và yêu cầu dỡ bỏ ngay lập tức.
Phản ứng của Israel
Thủ tướng Israel Benjamin Netanhayu đang ở thăm Canada và dự kiến sang Mỹ, đã phải hủy bỏ một cuộc gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Washington dự kiến vào ngày mai thứ Ba và tuyên bố ông sẽ quay về Israel.
Chính quyền Israel nhanh chóng thông báo cho công dân của mình tránh đi du lịch đến Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia Hồi giáo. Các lực lượng an ninh Israel bị đặt trong tình trạng báo động cao, đề phòng những vụ tấn công trả đũa nhưng đến tối hôm nay chưa có thêm biến cố nào.
Vụ tấn công bạo lực vào những nhà hoạt động xã hội quốc tế không có vũ khí đã giáng một đòn mạnh vào hình ảnh quốc tế của Israel – vốn đang bị hoen ố vì cáo buộc tội ác chiến tranh ở Gaza và vụ phong tỏa kéo dài 3 năm nay đối với một vùng đất Palestine nghèo khó.
Đây cũng là thời điểm nhậy cảm trong tiến trình thương lượng hòa bình Israel-Palestine. Trong chuyến thăm Bắc Mỹ lần này, ông Netanyahu hy vọng sẽ hòa giải và giành được sự ủng hộ của Tổng thống Obama sau khi quan hệ giữa hai nước bị căng thẳng trong những tháng gần đây do Israel tiếp tục mở rộng các khu tái định cư Do Thái trên lãnh thổ Palestine bất chấp sự phản đối của Mỹ và cộng đồng quốc tế.
