Ít nhất cũng nên giảm giá dầu
Tấn Đức
 |
| Dù được cho là đang lỗ, nhưng các doanh nghiệp nhập xăng, dầu lại tăng chiết khấu cho các đại lý bán lẻ thêm 200-300 đồng, đưa mức chiết khấu lên tới 700-800 đồng/lít xăng dầu. Ảnh: Trung Kiên |
(TBKTSG) – Nếu giảm giá dầu diesel sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực đến mặt bằng giá cả của nền kinh tế, trong đó phải kể đến hiệu ứng về tâm lý của xã hội.
Hy vọng về giá xăng, dầu sẽ trở nên dễ thở hơn với người dân và doanh nghiệp đã không còn, sau khi liên bộ Tài chính – Công Thương quyết định chưa điều chỉnh giá bán lẻ xăng, dầu ở thời điểm hiện nay.
Trong thông báo được công bố vào ngày 12-8, hai bộ đã đính kèm bản thống kê giá xăng, dầu tại thị trường Singapore từ ngày 12-7 đến ngày 11-8 để chứng minh, giá xăng bình quân 30 ngày qua vẫn cao hơn mức bình quân của 30 ngày trước đó là 3,1 đô la Mỹ/thùng, còn giá dầu diesel 0.05 S cao hơn 2,2 đô la Mỹ/thùng, bất kể giá dầu thô đã giảm mạnh từ đầu tháng 8-2011.
Từ đó, hai bộ Tài chính và Công Thương tính ra rằng với một lít xăng bán ra doanh nghiệp vẫn còn lỗ 458 đồng và với dầu diesel lỗ 342 đồng. Số liệu trên cùng với thuế nhập khẩu xăng, dầu đang ở mức thấp (xăng 0% và dầu 5%) là lý do dẫn đến quyết định không giảm giá bán lẻ các mặt hàng này.
Lý do không giảm giá có thực sự thuyết phục?
Hiện nay, chi phí đầu vào của các công ty kinh doanh xăng, dầu chưa thực sự minh bạch, nên người dân khó biết được các doanh nghiệp này có thực sự đang chịu lỗ như công bố của hai bộ Tài chính và Công Thương không.
Ở đây có nhiều điểm cần được minh bạch và công khai. Thứ nhất, giá cơ sở của mặt hàng này phải được căn cứ theo giá thực nhập, chứ không thể lấy giá bình quân ở thị trường Singapore để tính.
Thứ hai, định mức chi phí kinh doanh áp dụng theo quy định của Bộ Tài chính là 600 đồng/lít liệu có hợp lý và lợi nhuận định mức 300 đồng/lít có nhiều hay không, khi mà chi phí vận chuyển và phí bảo hiểm để đưa sản phẩm từ Singapore về Việt Nam chỉ khoảng 150 đồng/lít. Hơn nữa, một tỷ lệ khá lớn sản phẩm của các công ty cung cấp ra thị trường dưới hình thức bán sỉ.
Thứ ba, vì sao các doanh nghiệp nhập xăng, dầu đang lỗ nhưng lại tăng chiết khấu cho các đại lý bán lẻ thêm 200-300 đồng, đưa mức chiết khấu lên tới 700-800 đồng/lít xăng, dầu.
Nếu xem xăng, dầu là một mặt hàng kinh doanh thông thường, thì những lý lẽ Bộ Công Thương và Bộ Tài chính dẫn ra để quyết định không cho điều chỉnh giá bán lẻ là hợp lý. Nhưng đây lại không phải là mặt hàng bình thường. Cả hai bộ xác nhận, giá cả mặt hàng xăng, dầu là vấn đề nhạy cảm, có tác động đến tâm lý của xã hội.
Ở đây, cần phải nói thêm, sự nhạy cảm của mặt hàng này không chỉ dừng ở tâm lý xã hội, mà còn có tác động trực tiếp đến chi phí của các ngành sản xuất và dịch vụ. Vì vậy, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng nên giảm giá xăng, dầu để giúp hạ nhiệt cơn sốt giá cả, góp phần tích cực vào cuộc chiến chống lạm phát của Chính phủ.
Dường như, chính sách điều hành giá xăng, dầu của liên bộ Tài chính – Công Thương hiện nay nặng về tính toán thiệt, hơn cho nguồn thu ngân sách hơn là hiệu quả chung của nền kinh tế. Thuế suất thuế nhập khẩu xăng, dầu hiện đang ở mức thấp là một trong hai lý do được hai bộ nêu ra để chưa giảm giá xăng, dầu. Cũng trong quyết định này, liên bộ Tài chính – Công Thương còn nhắc lại nguyên tắc “nếu giá thế giới tăng, thì điều chỉnh giá trong nước, nếu giá thế giới giảm thì khôi phục thuế nhập khẩu ở mức hợp lý (đối với xăng, ma dút) và thực hiện giảm giá bán (khi có điều kiện)”. Nghĩa là ưu tiên tăng thuế để bảo đảm nguồn thu cho ngân sách trước rồi mới tính đến chuyện giảm giá bán.
Thu ngân sách có giảm?
Từ đầu tháng 12 năm ngoái đến nay, Bộ Tài chính đã ba lần giảm thuế nhập khẩu xăng, dầu, đưa thuế suất xăng từ 17% và dầu diesel từ 10% xuống 0% (riêng dầu diesel từ ngày 9-6-2011 đã khôi phục lại thuế suất 5%).
Tuy thuế nhập xăng, dầu giảm, nhưng thu ngân sách lại chưa hẳn đã giảm, dầu thô bán được giá cao nên đóng góp cho ngân sách nhiều hơn. Trong bảy tháng đầu năm nay, thu ngân sách từ dầu thô đạt 57.100 tỉ đồng, tăng đến 23.800 tỉ đồng (hơn 1,1 tỉ đô la Mỹ) so với cùng kỳ năm ngoái và bằng 82,4% dự toán thu cho cả năm.
Trong khi đó, giá trị xăng, dầu nhập khẩu bảy tháng qua là 6,174 tỉ đô la Mỹ, nếu trừ đi 1,28 tỉ đô la Mỹ đã tái xuất, thì phần tiêu thụ trong nội địa chưa đầy 5 tỉ đô la Mỹ. Nếu lấy tỷ lệ xăng chiếm khoảng 40% và dầu 60% để nhân với thuế nhập khẩu ở thời điểm cuối tháng 11-2010, chúng ta có thể thấy giá dầu thô tăng vẫn có lợi cho nguồn thu ngân sách hơn, dù phải bỏ thuế nhập khẩu xăng, dầu.
Hiện nay, tuy nói là đã bỏ thuế nhập khẩu (trừ dầu diesel), nhưng Nhà nước vẫn còn thu một khoản không nhỏ thông qua các loại thuế tiêu thụ đặc biệt, giá trị gia tăng và các loại phí.
Cụ thể, mỗi lít xăng bán ra Nhà nước còn thu tới 4.680 đồng và mỗi lít dầu diesel là 3.290 đồng. Đây chính là cơ hội để Nhà nước xem xét lại giá bán lẻ xăng, dầu. Nếu chưa giảm giá xăng, thì ít ra Bộ Tài chính và Bộ Công Thương cũng nên cho giảm giá dầu diesel, với mức giảm tương ứng với phần ngân sách Nhà nước đang thu.
Không như xăng, sản phẩm chủ yếu dùng cho các phương tiện giao thông cá nhân, giá dầu diesel có ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận tải và giá thành của nhiều sản phẩm công nghiệp.
Trong hai đợt tăng giá vào tháng 2 và 3 vừa qua, dầu diesel đã tăng tới 6.350 đồng/lít, từ đó đẩy cước phí vận tải tăng tới 20-30%. Việc giảm giá dầu chắc chắn sẽ mang lại nhiều tác dụng lan tỏa lên mặt bằng giá cả chung của nền kinh tế.
Đương nhiên, giảm giá dầu sẽ làm ngân sách mất một khoản thu. Nhưng trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng đang leo thang như hiện nay, thiết nghĩ Bộ Tài chính cũng không nên chỉ so đo, tính toán thiệt hơn về thu ngân sách mà hãy vì lợi ích lớn hơn của nền kinh tế. Hơn nữa, căn cứ vào số liệu bảy tháng đầu năm nay có thể dự báo ngân sách năm nay sẽ không quá khó khăn, mà có khả năng sẽ “bội thu”, đây là cơ hội để Bộ Tài chính có thể cân nhắc việc giảm giá xăng, dầu.
