Khi bố mẹ đòi vào Facebook
 |
(TBVTSG) – Từ chỗ chỉ là nơi trao đổi thông tin giữa các sinh viên Đại học Harvard, nay Facebook đã trở thành mạng kết nối xã hội lớn nhất thế giới với chừng 175 triệu người dùng thường xuyên. Những thành viên mới của Facebook giờ đây có cả các bậc bố mẹ, họ tham gia để biết con mình đang làm gì.
Tháng 9-2007, Facebook bỏ yêu cầu cần có một địa chỉ e-mail từ một trường đại học mới được tham gia. Từ đó, trong những người đăng ký sử dụng Facebook có thêm giới quản lý, muốn tìm hiểu xem nhân viên của mình suy nghĩ gì, kết bạn với ai, đang làm gì…
Những cặp mắt tò mò
Đã từng có những câu chuyện cười ra nước mắt như một nhân viên xin nghỉ phép vì bệnh nhưng sau đó sếp anh ta phát hiện trên Facebook một bức ảnh anh này đang chè chén với bạn bè vào đúng ngày nghỉ bệnh; hay lời nói xấu sếp của một nhân viên bỗng chốc đến tai sếp qua Facebook.
Sinh viên và học sinh hiện đang rất “bức xúc” chuyện bố mẹ của họ cũng “học đòi” đăng ký làm thành viên Facebook và biết tỏng tòng tong mọi sinh hoạt trong giới bạn bè của con cái họ.
Dĩ nhiên trước khi đọc được thông tin của con mình qua Facebook, bố mẹ dù có tài khoản cũng phải được con mình chấp nhận làm “Friend” mới đọc được thông tin về con mình. Đây là một lời đề nghị thuộc loại “khiếm nhã” nhưng khó từ chối, nhất là với các ông bố bà mẹ cứ kiên nhẫn liên tục gửi đề nghị.
Hàng ngàn sinh viên đã tập hợp lại viết kiến nghị với Facebook làm sao đừng để bố mẹ họ “nhảy xổ” vào cuộc đời ảo của họ như thế.
Một khi đã là “Friend”, bố mẹ của một sinh viên dùng Facebook có thể biết hết về bạn bè của anh ta, biết họ trao đổi những gì với nhau, xem được mọi bức ảnh mà người khác đưa lên có anh ta tham gia. Thế là đâu còn chút gì riêng tư vì lỡ anh ta say sưa ở một buổi tiệc nào đó, bố mẹ anh ta cũng sẽ biết – không sớm thì muộn. Kẹt nhất là trường hợp bố mẹ anh này cũng nhảy vào viết bình luận hay khuyên răn anh về chuyện gì đó trên trang của anh, vì bạn bè anh cũng sẽ đọc được.
Đây là một vấn đề tâm lý lứa tuổi vì cho dù anh sinh viên này là một con ngoan, trò giỏi, anh ta cũng không thích bị nhòm ngó hay quấy rầy như thế. Mạng xã hội, xét cho cùng, là một thế giới ảo kết nối những người đồng trang lứa hay đồng sở thích với nhau – đâu phải là chỗ dành cho bố mẹ giám sát con cái.
Ở chiều hướng ngược lại, sự có mặt của các bậc cha mẹ trong danh sách “Bạn bè” của một thanh thiếu niên bảo đảm rằng họ phải cân nhắc khi đưa những thông tin nhạy cảm lên Facebook. Những gì họ không muốn cho bố mẹ biết có lẽ họ cũng không muốn cho xã hội rộng rãi biết đến – sự cân nhắc đó có thể giúp cho họ tránh được những tình huống thông tin nhạy cảm bị kẻ xấu lợi dụng sau này.
Xếp loại thông tin
Thật ra, Facebook có chức năng phân loại “Bạn bè” thành nhóm và cấp cho họ những quyền xem thông tin về mình để hạn chế những thông tin không muốn bất kỳ ai cũng xem được. Ví dụ cho bố mẹ xem hình mình đang “học nhóm” thì không sao nhưng hình một cuộc chơi đến hai giờ sáng thì xin miễn. Đây là chức năng mà ít người dùng Facebook chú ý để tận dụng.
Đầu tiên nhấp chuột vào “Friends” ở băng màu xanh đầu trang rồi nhấp vào “Make a New List” ở bên tay trái, đặt cho nó một tên gì đó. Xong rồi có thể chọn từng người bạn để đưa vào hay dùng chức năng “Select Multiple Friends” để đưa nhiều người vào danh sách cùng một lúc. Làm xong nhớ bấm “Save List” ở bên dưới. Bước thứ nhì, hãy vào “Settings” nằm ở góc trên bên phải cạnh ô tìm kiếm, chọn “Privacy Settings”. Ở trang kế tiếp, bấm vào “Profile”.
Ở trang này, người sử dụng sẽ có những chọn lựa để sắp xếp cho những ai được xem những gì trong các mục về thông tin cá nhân, hình ảnh có dính đến mình, thông tin trên trang cá nhân… Ở đó, hãy tận dụng các nhóm đã tạo ra để cho phép hay không cho phép họ xem những phần này. Để làm điều này chỉ cần bấm vào “Customize” từ menu xổ xuống và chọn danh sách mà lúc nãy chúng ta đã đặt tên.
Tài sản của ai?
Một câu chuyện không liên quan trực tiếp nhưng đang thu hút sự chú ý của cộng đồng Facebook là việc quyết định xem những thông tin, kể cả hình ảnh mà người sử dụng đưa lên Facebook thuộc quyền sở hữu của ai. Khoảng giữa tháng này, người sử dụng bỗng phát hiện ra Facebook sửa đổi điều khoản trong hợp đồng sử dụng dịch vụ để tuyên bố mọi thông tin trên Facebook là do Facebook sở hữu vĩnh viễn và họ có quyền sử dụng những thông tin này theo bất kỳ hình thức nào họ muốn.
Ngay lập tức, cộng đồng Facebook nổi giận, phản đối mạnh mẽ. Một nhóm mang tên Trung tâm Thông tin riêng tư điện tử (EPIC) nhanh chóng nộp một bản khiếu nại dài 25 trang cho Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ, cáo buộc Facebook đã thay đổi điều khoản sử dụng mà không thông báo rõ. Hàng loạt bài báo đã viết về khả năng thông tin riêng tư của hàng triệu người bị rò rì hay bị bán như thế nào.
Cuối cùng, Facebook phải nhượng bộ. Đầu tiên là lời giải thích của Tổng giám đốc điều hành Facebook, Mark Zuckerberg, cho rằng người sử dụng sở hữu thông tin của họ và có quyền kiểm soát thông tin. Zuckerberg cho rằng viết như thế là để hợp lệ về mặt pháp lý khi người sử dụng cho phép Facebook dùng thông tin rồi Facebook mới chuyển tải thông tin ấy cho người khác xem theo danh sách “Bạn bè”.
Cộng đồng Facebook không đồng ý với cách giải thích đó, nhiều nhóm liên tục hình thành và đe dọa kiện Facebook ra tòa. Dưới những áp lực liên tục đó, Facebook đành quay về với hợp đồng sử dụng dịch vụ cũ nhưng vớt vát bằng cách thông báo sẽ tham khảo ý kiến người sử dụng để soạn một hợp đồng mới rõ ràng hơn. Facebook ra thông báo: “Chúng tôi chưa bao giờ có ý định chiếm quyền sở hữu nội dung thông tin của người sử dụng mặc dù nhiều người đã hiểu nhầm như thế… Đây là một sai lầm và chúng tôi xin lỗi đã gây nên sự hiểu nhầm đó”.
Kết nối chuyện bố mẹ đòi tham gia Facebook và sự kiện nói trên, có thể tiên đoán Facebook sẽ còn đối diện với nhiều rắc rối liên quan đến sự riêng tư của thông tin cá nhân. Để làm ra tiền duy trì mạng lưới khổng lồ này, Facebook phải thí nghiệm các mô hình quảng cáo nhắm vào thông tin riêng tư của từng thành viên. Lúc đó, sẽ không còn chỉ đơn thuần một bà mẹ phát hiện cậu con trai có người yêu vì đọc được một lời nhắn mùi mẩn mà có thể do một công ty quảng cáo gửi thư cho bà chào mời mua một món quà tặng “cô con dâu tương lai”.
VÂN CẦM
