Khoan vội đánh thuế môi trường với nguyên liệu và sản phẩm nhựa!
Nguyễn Như Khuê (*)
 |
| Ảnh minh họa. |
(TBKTSG) – Dự thảo Luật Thuế môi trường dự kiến sẽ được trình Quốc hội thông qua trong năm 2010 và bắt đầu có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2012. Trong đó, điều 2 của dự thảo luật quy định: đối tượng chịu thuế là “sản phẩm được sản xuất, nhập khẩu gây tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người, trong đó có hạt và bột nhựa từ sản phẩm hóa dầu, nhựa màng mỏng, phế liệu nhựa nhập khẩu…”.
Bên cạnh đó, điều 4 của dự thảo luật cũng quy định đối tượng không phải chịu thuế môi trường là các sản phẩm quy định tại điều 2 nhưng thân thiện với môi trường.
Là thành viên của Hiệp hội Nhựa Việt Nam, tôi chỉ xin giới hạn ý kiến đóng góp liên quan đến ngành nhựa và sản phẩm nhựa. Dự thảo Luật Thuế môi trường dự kiến đánh thuế lên tất cả “hạt và bột nhựa từ sản phẩm hóa dầu; nhựa màng mỏng, phế liệu nhựa nhập khẩu”. Vậy sản phẩm nhựa không bị đánh thuế có thể được hiểu là sản phẩm không từ hóa dầu, là nhựa sinh học? Tuy nhiên, một quyết sách có tính chiến lược như dự thảo Luật Thuế môi trường cần phải dựa trên dữ liệu khách quan, khoa học.
Năm 2008 toàn thế giới tiêu thụ 245 triệu tấn nhựa (Việt Nam khoảng 2 triệu tấn) và chỉ có 250.000 tấn nhựa sinh học, bằng một phần ngàn của nhựa từ hóa dầu. Trong gần 2 triệu tấn nguyên liệu nhựa tiêu thụ tại Việt Nam thì khoảng 400.000 tấn được sử dụng sản xuất các sản phẩm nhựa xuất khẩu, tạo ra doanh thu gần 1 tỉ đô la Mỹ. Vì thế, đánh thuế môi trường cũng đồng nghĩa với việc chúng ta tự trói chân mình trong cuộc đua với các đối thủ trong khu vực, nơi không có thuế này.
Số lượng nhựa còn lại dùng cho xây dựng và phát triển hạ tầng (ống nhựa, cửa nhựa….) cũng như xuất khẩu gián tiếp (bao bì thủy sản, bao bì thực phẩm, bao gạo, ngũ cốc, bao xi măng, bao phân bón…). Đánh thuế lên sản phẩm nhựa sẽ đồng nghĩa với làm tăng chi phí của các sản phẩm này.
Cần biết rằng sản phẩm nhựa sinh học hiện nay chủ yếu có xuất xứ từ châu Âu với sản lượng khiêm tốn. Trong khi đó, Việt Nam vừa không có công nghệ, nguồn nguyên liệu lẫn diện tích đất để xây dựng hạ tầng cho ngành nhựa sinh học. Vậy mục tiêu của việc đánh thuế nói trên là gì? Nếu là để hỗ trợ cho sản phẩm thân thiện với môi trường, ở đây là nhựa sinh học, thì cần phải xem lại thế nào là thân thiện với môi trường? Nhựa sinh học có thật sự thân thiện với môi trường như thường nghe nhắc tới?
Ngày 26-8-2009, Học viện Năng lượng và Môi tường CHLB Đức tại Heidelberg đã công bố kết quả khảo sát về môi trường giữa túi rác sản xuất từ nhựa PE nguyên sinh, nhựa PE tái sinh và nhựa sinh học trên tất cả các chỉ tiêu môi trường.
Mục đích của việc nghiên cứu này là để xem xét liệu dự luật đánh thuế môi trường của Pháp lên các sản phẩm bằng nhựa, xét về mặt môi trường, có thuyết phục và đúng đắn không để Ủy ban châu Âu sẽ phải xem xét các dữ kiện này. Kết quả của nghiên cứu dựa trên tất cả các chỉ tiêu về môi trường cho thấy sản phẩm dùng nhựa PE tái sinh là thân thiện với môi trường nhất, kế đến là sản phẩm dùng nguyên liệu nguyên sinh. Ngay cả chỉ số khí thải CO2, sản phẩm làm từ nhựa PE cũng ưu việt hơn.
Trước đó, đầu năm 2008, tập đoàn đa quốc gia đứng đầu về nhựa sinh học cũng như nhựa từ hóa dầu BASF và tập đoàn Xi măng Lafarge cũng khảo sát về tính môi trường của bao xi măng bằng giấy có bao nhựa PE chống ẩm, bao nhựa 100% PE và bao nhựa 100% nhựa sinh học của BASF. Kết quả về tính môi trường khảo sát suốt dòng đời sản phẩm, từ chế tạo nguyên liệu đến sản xuất và rác thải sau khi sử dụng, đều cho thấy nhựa PE thân thiện với môi trường nhất, sau đó mới đến bao giấy có lót màng PE, trong khi nhựa sinh học là ít thân thiện với môi trường nhất!
Chính vì thế, nên chăng chúng ta khoan vội áp thuế môi trường đối với nguyên liệu và sản phẩm nhựa để chờ đến khi có các kết quả nghiên cứu rõ ràng. Thay vào đó, Nhà nước nên khuyến khích hoạt động tái chế phế liệu nhựa nhằm tiết kiệm nguồn ngoại tệ, góp phần bảo vệ môi trường và giúp ngành nhựa trong nước hạ giá thành sản phẩm và tăng sức cạnh tranh.
_________________________________
(*) Phó chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam
