Không chỉ chuyện lãi suất
Thanh Phương
<p align=”left” class=”SGTOSummary”>
(TBKTSG) – Trong bối cảnh lạm phát, để có thể giảm trần lãi suất huy động và lãi suất cho vay, dù chỉ 1 điểm phần trăm, đối với Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là việc chẳng dễ dàng. Trong khi đó, khối doanh nghiệp – một trong những đối tượng được thụ hưởng kết quả ấy đang đón nhận sự việc này với những tâm thế khác nhau.</p>
<p class=”SGTOSuperTitle”>
Kỳ vọng lãi suất vay giảm mạnh</p>
<p>
Tại cuộc bàn tròn do TBKTSG tổ chức hồi đầu tuần này, chúng tôi ghi nhận các mức độ phấn khởi khác nhau của đại điện các doanh nghiệp tham dự đối với quyết định giảm lãi suất huy động của NHNN.</p>
<p>
Tổng giám đốc một công ty đầu tư nhắc lại một thực tế hồi năm ngoái, khi trần lãi suất huy động được đưa về mức 14%/năm sau nhiều tháng “nhảy múa” trên cao, thì lãi suất cho vay cũng không được kéo giảm là mấy! Kết quả là doanh nghiệp vẫn phải chịu lãi suất vay cao ngất ngưởng (18-20%/năm, nhiều lĩnh vực trên 20%/năm) trong khi biên độ giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng càng được nới rộng, mang lại những khoản “lợi nhuận khổng lồ” cho các ngân hàng, khiến nhiều doanh nghiệp không khỏi “chạnh lòng” trước sự phân hóa khó có thể chấp nhận trong bối cảnh khó khăn chung. Theo ông Phan Văn Dũng, thành viên HĐQT Công ty cổ phần Hữu Liên Á Châu (HLAC) chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay chỉ nên ở mức 3 điểm phần trăm là hợp lý, trong khi mức phổ biến trên thực tế lâu nay là 5-6 điểm phần trăm. Ông nói: “Chỉ cần các tổ chức tín dụng chịu giảm 30% lợi nhuận, doanh nghiệp cũng đã dễ thở hơn nhiều!”.</p>
<p>
Dù nói vậy nhưng nhiều doanh nghiệp cũng khấp khởi hy vọng lãi suất cho vay trong thời gian tới sẽ giảm. Có điều, những doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa cho rằng lãi suất cho vay nếu chỉ giảm một vài điểm phần trăm thì cũng sẽ không có ý nghĩa nhiều đối với họ. Ông Nguyễn Trí Kiên, Giám đốc Công ty May túi xách Minh Tiến, nói: “Lạm phát đã làm chi phí đầu vào tăng cao. Nay hết giá điện lại đến giá gas tăng, giá xăng tăng… Nhà sản xuất nếu tính đúng tính đủ, giá thành sản phẩm buộc phải tăng lên, trong khi cũng chính lạm phát làm người tiêu dùng ngày càng thắt chặt chi tiêu. Nhiều sản phẩm tiêu dùng đã không thể tăng giá bán mà còn buộc phải giảm dưới nhiều hình thức mới mong tiêu thụ được hàng”.</p>
<p>
Là một doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng thời trang trẻ em, ông Dương Hoan Tuyên, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Ninh Khương, có nhận định giống ông Kiên, rằng trong tình hình hiện nay, lãi ngân hàng là “một gánh nặng quá nặng”, và nếu mức giảm lãi suất quá ít sẽ không đủ kích thích doanh nghiệp tăng vay vốn.</p>
<p>
Tương tự, ông Võ Thanh Liêm, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Nguồn Sinh Thái (trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao), cho biết từ giữa năm 2011 đến nay, ông đã phải tăng lương công nhân ba lần, “nhưng cũng chỉ đem lại cho họ giá trị tinh thần chứ không thể bù đắp nổi mức tăng chi phí cuộc sống”. Trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng đồng thời với sức mua sụt giảm, ông Liêm cho rằng nhiều doanh nghiệp đang trong tình trạng “thở được đến đâu hay đến đó”. Theo ông, tình hình kinh tế hiện nay vừa khó cho cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng, cần phải được tập trung giải quyết. Nhiều ý kiến đồng tình trong bối cảnh hiện nay, việc hạ 1 điểm phần trăm lãi suất là một nỗ lực lớn của Chính phủ, song các doanh nghiệp cho biết, việc vay vốn hiện nay là “buộc phải vay để tồn tại”. Còn muốn nói đến “vay để phát triển” doanh nghiệp kỳ vọng lãi suất vay về mức 11-12%/năm.</p>
<p>
Nhưng cũng có cách nhìn lạc quan hơn trước chiều hướng giảm lãi suất. Là một doanh nghiệp ngành thép cần vốn lớn, ông Dũng ở HLAC cho rằng lãi suất vốn vay dù chỉ giảm 1 điểm phần trăm cũng là tín hiệu đáng mừng. Theo ông Dũng, với đặc điểm ngành thép, doanh nghiệp có thể vay một khoản vốn đầu tư bằng 150-400% vốn điều lệ. Vốn vay của các doanh nghiệp thép có thể lên đến hàng ngàn tỉ đồng, nếu được giảm lãi suất vay 1 điểm phần trăm cũng là một khoản lợi không nhỏ cho công ty, cho các cổ đông, nhất là những doanh nghiệp đã niêm yết như HLAC.</p>
<p>
Ông Dũng nhớ lại hơn 15 năm trước, khi HLAC bắt đầu một dự án sản xuất ống thép với mức vốn đầu tư 3 triệu đô la Mỹ trong khi công ty chỉ có 10 tỉ đồng, toàn bộ số còn lại phải vay ngân hàng. Ông nói: “Nếu không có ngân hàng cung cấp vốn, chắc chắn chúng tôi không thể thực hiện dự án đó và đã không thể khởi sự ngành sản xuất thép ống trong nước”. Hiện HLAC có một dự án đầu tư sản phẩm mới – ống thép áp lực, đang tạm ngưng do tình hình khó khăn, trong đó có yếu tố lãi vay quá cao. Nay, “trước chiều hướng lãi suất giảm, HLAC đang hy vọng có cơ hội tiếp tục dự án này, khi lãi suất vốn vay về mức hợp lý hơn”, ông Dũng cho biết.</p>
<p class=”SGTOSuperTitle”>
Không chỉ chuyện lãi suất</p>
<p>
Thật ra, các doanh nghiệp cho rằng kỳ vọng việc lãi suất giảm đến mức nào chỉ có ý nghĩa khi doanh nghiệp thực sự tiếp cận được nguồn vốn tín dụng. Ông Kiên cho rằng rào cản về vốn đối với doanh nghiệp lâu nay không chỉ nằm ở vấn đề lãi suất cao mà điều khiến cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa luôn cảm thấy “âu sầu” là cơ chế tín dụng thế chấp cứng nhắc. Có ý kiến cho rằng việc thiếu phát huy luồng tín dụng tín chấp đã không chỉ bỏ qua những dự án sản xuất kinh doanh xứng đáng được rót vốn mà còn làm cho các cơ sở tín dụng chẳng khác nào những… “tiệm cầm đồ”, chưa kể cái cơ chế tín dụng những tưởng là chặt chẽ ấy đã không ngăn được sự gia tăng các khoản nợ xấu.</p>
<p>
Theo bà Lê Thị Kim Thư, Giám đốc kinh doanh Công ty Sản xuất băng tải Thiên Hòa, trên cả việc giảm lãi suất, “doanh nghiệp cần những nhà điều hành tiền tệ làm một cuộc cách mạng sâu sắc” về phân bổ tín dụng: ngành nào, khu vực kinh tế nào, dự án nào cần được rót vốn vay một cách kịp thời. Điều này đòi hỏi cái nhìn công bằng đối với các khu vực kinh tế, các loại hình doanh nghiệp. Điều này cũng cần một đội ngũ thẩm định dự án với chuyên môn cao và những cơ chế tín dụng linh hoạt, đảm bảo bất cứ doanh nghiệp nào, dự án nào đã được thẩm định đủ sức trả lãi vay thì đều được vay mà không cần… thế chấp tài sản!</p>
<p>
Cũng theo bà Thư, đó là những vấn đề… “khổ lắm, nói mãi”, tuy nhiên, với những động thái mới nhất, việc khó tiếp cận vốn vay của nhiều doanh nghiệp dường như đã bắt đầu hé lộ “điểm sáng ở cuối đường hầm” khi đang có nhiều tổ chức tín dụng một mặt đã “thấm thía” với nợ xấu, mặt khác kêu ca “cũng muốn cho vay lắm nhưng tìm đỏ mắt không ra dự án cho vay”!</p>
<p>
Có ý kiến cho rằng một nền kinh tế được tiếng là năng động không lẽ nào lại thiếu dự án cho vay? Nhiều doanh nghiệp cho rằng câu trả lời nằm ở sự ràng buộc xơ cứng của cơ chế tín dụng?!</p>
