Kiểm tra chặt chẽ vốn vay kích cầu
 |
| Ông Nguyễn Văn Giàu. |
(TBKTSG) – Trước những luồng dư luận khác nhau về tính hiệu quả của chính sách kích cầu thông qua cấp bù lãi suất cho các khoản vay của doanh nghiệp, TBKTSG đã phỏng vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Giàu như một tiếng nói giải thích chính thức để bạn đọc tham khảo.
TBKTSG: Trong tháng 2-2009 các ngân hàng đã giải ngân hơn 93.000 tỉ đồng vốn được hỗ trợ lãi suất nhưng dư nợ của toàn hệ thống chỉ tăng gần 0,5%. Như vậy có phải vốn hỗ trợ lãi suất đã được dùng để đảo nợ và tiền lại quay trở lại ngân hàng khiến mục đích bơm vốn vào nền kinh tế không thực hiện được?
– Ông Nguyễn Văn Giàu: Về hỗ trợ lãi suất, cần phải hiểu mục tiêu của chính sách này là góp phần hạ giá thành sản phẩm, duy trì sản xuất, kinh doanh và việc làm. Dự kiến nguồn hỗ trợ lãi suất này tác động lên 620.000 tỉ đồng vốn vay ngắn hạn cho một số đối tượng cụ thể theo đúng mục tiêu đã đặt ra.
Đến 13-3-2009, sau hơn một tháng triển khai, số dư nợ được hỗ trợ lãi suất là 144.300 tỉ đồng và kết quả này nằm trong dự kiến của chúng tôi. Số tiền hỗ trợ lãi suất có góp phần làm tăng trưởng dư nợ nhưng không phải là mục tiêu chính; mục tiêu chính là tác động vào dư nợ ngắn hạn nhằm giảm chi phí trả lãi tiền vay, góp phần hạ giá thành sản phẩm. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả ngắn, trung và dài hạn của toàn ngành ngân hàng trong năm nay cao nhất chỉ khoảng 250.000 tỉ đồng, tức tăng 21-23% so với cuối năm 2008.
Trước tình hình sản xuất kinh doanh khó khăn do tác động khủng hoảng và suy thoái, nếu không có chính sách hỗ trợ này, tăng trưởng tín dụng năm nay ở mức rất thấp thậm chí không tăng so với năm 2008. Sau khi hỗ trợ lãi suất, dư nợ bắt đầu tăng dần, cả tháng 2 là 0,8% và trong năm ngày đầu tháng 3 là 0,26%.
TBKTSG: Như vậy, theo ông, việc đảo nợ của các doanh nghiệp là không đáng lo?
– Đảo nợ là hình thức cho doanh nghiệp vay để trả nợ tại ngân hàng đang vay hoặc để chuyển sang trả nợ cho ngân hàng khác. Đến nay NHNN chưa nhận báo cáo phát hiện trường hợp nào như vậy từ thanh tra NHNN và giám đốc chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố. Việc doanh nghiệp trả nợ trước hạn, giải phóng hàng hóa tồn kho rồi vay lại cho kế hoạch sản xuất kinh doanh mới không phải là hình thức đảo nợ và doanh nghiệp có thể trả nợ trước hạn ngay cả khi không có cơ chế hỗ trợ lãi suất.
Một số hiệp hội ngành nghề tại TPHCM có đề nghị cho phép doanh nghiệp đảo nợ nhưng theo tôi việc này cũng không giúp cải thiện tình hình nếu sử dụng các món vay không hiệu quả. Những doanh nghiệp quản lý kinh doanh yếu kém dẫn đến thua lỗ, hoặc doanh nghiệp không còn thị trường, doanh nghiệp quá yếu kém cần phải tự cơ cấu lại chứ không nên để kéo dài tiềm ẩn rủi ro cho cả nền kinh tế.
TBKTSG: Dư luận cũng cho rằng NHNN đã chưa lường trước hết các rủi ro khi ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất, như doanh nghiệp vay vốn để gửi ở ngân hàng khác nhằm hưởng chênh lệch lãi suất hoặc đầu tư vào vàng hay đô la Mỹ?
– Chính sách nào cũng có mặt trái của nó và chính sách này được ban hành với các quy định rất chặt chẽ và triển khai nghiêm túc trong toàn bộ hệ thống ngân hàng và được các cấp lãnh đạo địa phương chỉ đạo kiểm tra chặt chẽ thường xuyên nhằm đưa chủ trương nhanh vào cuộc sống và hạn chế đến mức thấp nhất các hiện tượng tiêu cực. Ví dụ như ngân hàng phải kiểm tra giám sát chặt chẽ phương án sản xuất kinh doanh trước, trong và sau khi cho vay, yêu cầu doanh nghiệp cung cấp đầy đủ các bộ chứng từ, hóa đơn… và nếu phát hiện doanh nghiệp sử dụng vốn không đúng mục đích sẽ thu hồi vốn ngay.
NHNN cũng giao trách nhiệm cho chủ tịch và tổng giám đốc của ngân hàng chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật. Chưa bao giờ có chính sách nào mà Thống đốc phải dành nhiều thời gian từ khâu triển khai đến khâu kiểm tra trực tiếp tại các địa phương và các ngân hàng như chính sách này. Việc thực hiện chính sách cũng được công bố rõ ràng, minh bạch và sẽ được giám sát chặt bởi người thụ hưởng và chúng tôi tin tưởng tiêu cực sẽ ít xảy ra.
TBKTSG: Theo tốc độ đăng ký và giải ngân vốn hỗ trợ lãi suất vừa rồi, ông đánh giá về tăng trưởng tín dụng trong tháng 3 này sẽ ra sao?
– Trong tháng 3 việc hỗ trợ lãi suất sẽ đạt tốc nhanh hơn, và dự kiến cuối tháng 3 tổng dư nợ được hỗ trợ lãi suất sẽ khoảng 250.000 tỉ đồng, và tăng trưởng dư nợ có thể đạt mức 1,5% hoặc cao hơn một chút.
TBKTSG: Các chuyên gia cho rằng nguy cơ lạm phát vẫn đang còn rình rập Việt Nam, đặc biệt sau một loạt các chính sách kích cầu của Chính phủ. Như vậy khuynh hướng điều hành thị trường tiền tệ sắp tới sẽ thế nào?
– Việt Nam hiện đang thực hiện chính sách kích cầu để duy trì tăng trưởng kinh tế. Nếu các luồng vốn đầu tư đạt hiệu quả kinh tế cao thì lạm phát ít có khả năng xảy ra. Tuy nhiên diễn biến tình hình kinh tế thế giới vẫn còn phức tạp khó lường do vậy các cơ quan Chính phủ đều có phương án đề phòng.
Đối với chính sách tiền tệ, chúng tôi sẽ điều hành theo hướng “nới lỏng” nhưng phù hợp và thận trọng, và bám sát diễn biến tình hình để có điều chỉnh bổ sung thích hợp.
TBKTSG: Các ngân hàng hiện đang rục rịch tăng lãi suất trở lại, theo ông đây có phải là dấu hiệu tích cực khi nhu cầu vốn thật sự tăng lên trong nền kinh tế?
– Lãi suất của các ngân hàng tùy thuộc vào quan hệ cung cầu vốn và các chính sách vĩ mô. Nhiều người cho rằng cần đưa lãi suất cơ bản xuống thấp hơn nhưng theo chúng tôi 7% là tương đối hợp lý về quyền lợi cho cả bên vay và bên gửi tiền.
Các ngân hàng sẽ tự tính toán và đưa ra lãi suất phù hợp, việc tăng nhẹ lãi suất gần đây là không có gì bất ổn. Nếu các ngân hàng tăng [lãi suất] quá mạnh có thể sẽ dẫn đến thua lỗ và lãi suất NHNN sẽ huýt còi. Có một yếu tố nữa khiến nhu cầu vốn của các ngân hàng tăng lên là do NHNN cho phép thực hiện cơ chế lãi suất thỏa thuận cho các khoản vay tiêu dùng, các khoản vay qua thẻ tín dụng, vốn được các ngân hàng quy mô nhỏ nhắm đến.
THỦY TRIỀU thực hiện
