Lẽ ra phải giảm hơn nữa
Phạm Chi Lan
(TBKTSG) – Động lực chính để giải ngân vốn đầu tư công là nhằm thúc đẩy tăng trưởng GDP. Tăng đầu tư công cũng giúp tiêu thụ sản phẩm cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để giảm bớt khó khăn. Tuy nhiên, đó chỉ là lý thuyết và mong muốn.
Giải ngân mạnh cho đầu tư công chắc chắn sẽ giúp tăng trưởng GDP nhưng kèm theo đó là những phản ứng phụ đòi hỏi những người có trách nhiệm phải tính toán. Thứ nhất là lạm phát có thể quay lại, cho dù là chưa quay lại ngay năm tới, nhưng không có yếu tố đảm bảo lạm phát ổn định, và có thể dẫn đến những rối loạn vĩ mô không kiểm soát được. Thứ hai, việc kiểm soát đầu tư công một cách lỏng lẻo lại tái diễn vì đến nay, tái cơ cấu đầu tư công chưa có lộ trình rõ ràng và hành động cụ thể.
Có thể nói đầu tư công chưa đóng góp vào việc kiềm chế lạm phát trong thời gian qua. Lạm phát giảm sâu chủ yếu là do chính sách tiền tệ bị thắt chặt, thay vì là tác động của chính sách tài khóa. Bằng chứng là thu ngân sách năm nào cũng vượt dự toán, năm sau cao hơn năm trước. Vậy gỡ khó cho doanh nghiệp, thúc đẩy thị trường bằng tốc độ giải ngân đầu tư công 21.000 tỉ đồng/tháng liệu có hiệu quả không? Tôi nghĩ hiệu quả hay tác động trực tiếp chỉ đến được với một số doanh nghiệp nhà nước, những người được tiếp cận với các dự án, công trình sử dụng các gói ngân sách lớn chứ ít tác động đến doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Tôi thấy đáng ngại nhất là cơ chế hậu kiểm mà Bộ Tài chính đề cập sau giải ngân. Mong muốn của họ là tăng cường tính chịu trách nhiệm của chủ đầu tư, những người dùng vốn. Nhưng từ trước đến nay, hậu kiểm đâu có giúp giảm bớt thất thoát, lãng phí trong đầu tư công.
Ngân sách sáu tháng đầu năm hiện mới giảm một chút, chưa tương xứng với khó khăn của người dân, doanh nghiệp hiện phải gánh chịu. Thu ngân sách đáng lẽ phải giảm hơn nữa để có thể hỗ trợ trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp một phần thông qua các chính sách giãn, giảm thuế với liều lượng mạnh hơn. Còn làm như hiện nay có thể đẩy cộng đồng doanh nghiệp vào khó khăn hơn nữa.
