(KTSG Online) – Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 16-6 quy định, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không được dùng vốn nhàn rỗi để kinh doanh bất động sản.
Theo luật mới được thông qua, doanh nghiệp bảo hiểm không được đầu tư kinh doanh bất động sản, trừ các trường hợp mua cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán, chứng chỉ quỹ của quỹ đại chúng.
Không được kinh doanh bất động sản trực tiếp, nhưng doanh nghiệp bảo hiểm được mua, đầu tư, sở hữu bất động sản để làm trụ sở kinh doanh, địa điểm làm việc hoặc cơ sở phục vụ cho các hoạt động nghiệp vụ và được cho thuê trụ sở kinh doanh chưa sử dụng hết thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng. Doanh nghiệp cũng được nắm giữ bất động sản do xử lý trái phiếu có bảo đảm bằng bất động sản, do đối trừ công nợ phải thu bằng bất động sản trong thời hạn 3 năm. Chính phủ sẽ quy định chi tiết về hạn mức đầu tư cổ phiếu, chứng chỉ quỹ để bảo đảm thận trọng, tránh rủi ro.
Trước khi được Quốc hội thông qua vào ngày 16-6, chiều 27-5, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi). Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội, cho biết dự thảo luật hiện giao Chính phủ quy định chi tiết nguyên tắc, hạn mức đầu tư, trong đó gồm tỷ lệ sử dụng bất động sản của doanh nghiệp bảo hiểm.
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 cho phép doanh nghiệp bảo hiểm kinh doanh bất động sản. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản phải thành lập doanh nghiệp hoặc hợp tác xã. Tức là luật này không cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản trực tiếp mà phải thành lập doanh nghiệp kinh doanh về bất động sản.
Do đó, để đảm bảo thống nhất giữa luật về bảo hiểm và kinh doanh bất động sản, ông Thanh cho hay, dự thảo luật sửa đổi lần này đã bỏ quy định về cho phép doanh nghiệp bảo hiểm được dùng vốn nhàn rỗi để kinh doanh bất động sản.
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) cũng quy định, doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm khi đầu tư ra nước ngoài phải tách biệt việc đầu tư và không được dùng tiền, tài sản của bên mua bảo hiểm trong nước để bù đắp lỗ, thiếu hụt tiền của hoạt động đầu tư nước ngoài, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) cũng quy định bỏ Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm bởi quỹ này 12 năm qua tồn tại nhưng chưa được sử dụng lần nào.
Toàn bộ số dư quỹ, hiện khoảng 1.000 tỉ đồng sẽ do Bộ Tài chính quản lý để dùng chi cho mục đích bảo vệ quyền lợi người được bảo hiểm nếu doanh nghiệp bảo hiểm mất khả năng thanh toán hoặc phá sản. Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc quản lý, sử dụng số dư quỹ này.
Các doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài sẽ dừng trích nộp vào quỹ này từ 1-1-2023.
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) có hiệu lực từ 1-1-2023 nhưng cũng có điều khoản chuyển tiếp cho các quy định đang thực hiện. Theo đó, các hợp đồng bảo hiểm đã ký trước khi luật sửa đổi có hiệu lực và còn hạn hợp đồng thì tiếp tục thực hiện, trừ trường hợp các bên tham gia hợp đồng có thoả thuận sửa đổi hoặc bổ sung.
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) được kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV thông qua gồm 157 điều. Luật này quy định về tổ chức và hoạt động kinh doanh bảo hiểm; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm; quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Chứng chỉ đại lý bảo hiểm được cấp trước ngày luật này có hiệu lực được tiếp tục sử dụng đến hết ngày 31-12-2025. Bộ Tài chính quy định chi tiết việc chuyển đổi chứng chỉ đại lý bảo hiểm được cấp trước ngày luật này có hiệu lực sang chứng chỉ đại lý bảo hiểm theo quy định của luật này. Chứng chỉ bảo hiểm, chứng chỉ môi giới bảo hiểm, chứng chỉ về phụ trợ bảo hiểm được cấp trước ngày luật này có hiệu lực được tiếp tục sử dụng.
Trước khi tiến hành biểu quyết thông qua luật trên, ngày 16-6 Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Theo đó, trên cơ sở 21 ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu, 1 đại biểu tham gia tranh luận và 2 ý kiến bằng văn bản, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật.
Về hợp đồng bảo hiểm, để tránh xung đột pháp luật, dự thảo luật đã chỉnh sửa điểm g khoản 1 Điều 25 theo hướng hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong trường hợp giao kết do bị lừa dối – đã loại trừ quy định tại Điều 22 về trách nhiệm và hậu quả pháp lý do vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin.
Trên thực tế, số lượng hợp đồng bảo hiểm không thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin sai sự thật khá nhiều. Do đó, việc xử lý hậu quả pháp lý của các hợp đồng bảo hiểm này theo hướng hợp đồng vô hiệu quy định tại Điều 127 của Bộ luật Dân sự là không khả thi, vì phải được tòa án tuyên vô hiệu. Việc này phức tạp và tạo gánh nặng chi phí cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm. Do đó, dự thảo luật quy định việc xử lý hậu quả pháp lý vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ cung cấp thông tin tại hợp đồng bảo hiểm theo hướng hủy bỏ hợp đồng tương tự như quy định tại Điều 423 của Bộ luật Dân sự.
Về đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, dự thảo luật đã mở theo hướng xã hội hóa việc đào tạo (chỉ quy định về nội dung đào tạo, không giới hạn về hình thức, tổ chức đào tạo). Luật trao quyền chủ động cho doanh nghiệp bảo hiểm, cơ sở đào tạo khác trong việc đào tạo kiến thức cơ bản và cập nhật kiến thức về sản phẩm bảo hiểm cho đại lý bảo hiểm.
Tuy nhiên, do kinh doanh bảo hiểm là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, để bảo đảm chất lượng đầu ra của nguồn nhân lực, cần thiết phải có sự kiểm soát chặt chẽ việc tổ chức thi và cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm, chứng chỉ môi giới bảo hiểm – tương tự như quy định đối với lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán.
