Lung Cột Cầu – bưng Đá Nổi
 |
| Lung Cột Cầu. Ảnh: ĐHT |
(TBKTSG Online) – Từ lộ Vòng Cung qua sông Cần Thơ, ở chỗ bến phà Rạch Sung thuộc huyện Phong Điền, bạn sẽ đến xã Nhơn Nghĩa. Từ đây có đường tẻ về rạch Mương Khai, nơi có lung Cột Cầu – bưng Đá Nổi là một di chỉ, thắng cảnh đặc sắc của vùng đất Cần Thơ “gạo trắng nước trong”.
Xuyên qua những vườn dâu, sầu riêng, măng cụt dọc theo những con rạch nhỏ, hun hút, bàng bạc nước phù sa, qua nhiều cây cầu thô sơ, rồi đi trên con đường vắng vẻ, hoang sơ, bạn sẽ đến một khu vườn rộng có rất nhiều cây cảnh, cây ăn quả. Ở đây còn có những ao, chuôm với rất nhiều bông sen, bông súng, bèo dại cùng rất nhiều tràm, bạch đàn, cát đằng, đan xen trong một tổng thể hài hoà với những ngôi nhà thủy tạ, nghỉ mát có kiến trúc nhẹ, đẹp mắt.
Nơi này, cách nay vài mươi năm, một số người mò cua, bắt cá trong những lung, bàu, mương rạch đã lượm được một số mảnh sành sứ, ấm chén, tượng đá, mảnh vàng thuộc niên đại văn hoá Óc Eo.
Vào những năm 1990, viện Khảo cổ trung ương đã cử đoàn khảo sát đến ấp Nhơn Thành, xã Nhơn Nghĩa để tiến hành thăm dò, khai quật. Hiện có rất nhiều hiện vật được trưng bày tại bảo tàng Cần Thơ.
Ngày nay, qua những kết quả của khảo cổ học và những tư liệu, thư tịch cổ, người ta đã đủ cơ sở khẳng định rằng, trước người Chân Lạp (Khmer) đã từng có một sắc dân với nền văn minh, văn hoá Hindu gốc Nam Á xuất hiện, sinh sống, định cư và mất đi trên bản đồ lưu vực sông Mekong một thời gian khá lâu.
Theo dân gian truyền khẩu, xưa kia nơi đây là vùng đầm lầy hoang dã. Người ta đã gặp rất nhiều cọc gỗ lớn trong một số ao, bàu quanh vùng, ở độ sâu 2 – 3 mét dưới lớp phù sa thực vật. Người ta cũng phát hiện nhiều tảng đá xanh, hình khối chữ nhật đã được gia công, “nổi” lên trong cái ao của khu di tích hiện nay.
Cùng với những di vật bằng gốm, đồng, vàng và những xương thú lớn đã hoá thạch được các chuyên gia phân tích và khẳng định rằng dưới nền đất phù sa của bưng Đá Nổi – lung Cột Cầu cách đây trên 1.500 năm đã có một cụm cư dân Phù Nam cổ sinh sống thành một cộng đồng khá phồn thịnh.
Nhưng, nguyên nhân nào mà nền văn minh Óc Eo rực rỡ, có một địa bàn rất rộng khắp Đông và Tây Nam bộ bị suy tàn, mất dấu vẫn chưa có lời giải đáp thoả đáng! Có khá nhiều giả thuyết đặt ra nhưng chưa thuyết phục. Tất cả vẫn còn là những bí ẩn thú vị!
Nhà văn Sơn Nam đã từng có cảm hứng về vùng đất ĐBSCL khi ông viết cuốn tiểu thuyết Vạch một chân trời vào những năm sáu mươi của thế kỷ trước; trong đó, tác giả có đưa ra nghi vấn và đặt giả thuyết về một vương quốc hùng mạnh có nguồn gốc Nam Á đã bị một cơn đại hồng thủy nhận chìm dưới lớp phù sa, và trên đó là những cánh rừng bạt ngàn của Nam bộ thời khẩn hoang, có thể có những kho tàng khổng lồ, bí ẩn còn nằm trong lòng đất (?).
Lung Cột Cầu – bưng Đá Nổi ngày nay là một điểm du lịch văn hoá và sinh thái. Vào các dịp lễ hội lớn, nơi đây thường diễn ra các liên hoan đờn ca tài tử, biễu diễn cải lương, ca nhạc kịch. Do cảnh quan thơ mộng, trữ tình, các đoàn nghệ thuật thường đến đây dựng cảnh, quay phim.
Tuy nhiên, hiện nay chỉ đến được nơi này bằng xe hai bánh. Hy vọng, trong tương lai gần, đây sẽ là điểm đến lý tưởng cho những người yêu thích thiên nhiên và văn hoá, lịch sử quê hương.
ĐẶNG HOÀNG THÁM (Cần Thơ)
