MTS: sao không giải quyết bằng tòa án?
(TBKTSG) – UBND TPHCM vừa có văn bản kết luận về những vướng mắc trong quá trình cổ phần hóa Công ty Trang thiết bị kỹ thuật y tế (MTS). Đây là vụ việc đã tốn không biết bao nhiêu giấy mực của báo chí, sự tham gia xử lý của nhiều cơ quan chức năng với thời gian kéo dài lình xình trong suốt bốn năm nay.
Theo kết luận của UBND TP, việc tổ chức thực hiện cổ phần hóa tại MTS đã có vài sai sót, trong đó có việc một số cán bộ lãnh đạo và quản lý đã mua cổ phần vượt mức cổ phần bình quân của các cổ đông.
Do đó, yêu cầu phải kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân có liên quan, đồng thời thu hồi số cổ phần đã mua vượt mức bình quân. Số cổ phần thu hồi này sẽ được đấu giá lại theo quy định pháp luật hiện hành.
Kết luận nói trên đã gây bất ngờ cho không ít những người đầu tư mua cổ phần của MTS do trái ngược hoàn toàn với cách xử lý trước đây.
Cuối 2006, Bộ Tài chính từng có văn bản đề nghị UBND TP chỉ đạo khẩn trương để MTS hoàn tất thủ tục chuyển thành công ty cổ phần hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. Tại văn bản này, Bộ Tài chính cũng đề nghị cho phép một số cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ của công ty được mua thêm cổ phần vượt mức bình quân của các cổ đông vì không trái với chủ trương chung và pháp luật hiện hành.
Từ ý kiến trên, ngày 26-1-2007 UBND TP đã có công văn chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện ngay việc đăng ký kinh doanh cho MTS. Việc chỉ đạo thực hiện có vẻ như rất quyết liệt nhưng sau đó lại rơi vào quên lãng một cách khó hiểu.
Bẵng đi một thời gian, UBND TP lại bất ngờ chỉ đạo yêu cầu Thanh tra TP thanh tra vụ việc và đi đến kết luận như đã nói trên.
Cần nhắc lại, trước đó, vào năm 2004, sau khi xảy ra tranh chấp UBND TP đã hai lần tổ chức kiểm tra vụ việc. Đầu tiên là tổ kiểm tra liên ngành do Ban Đổi mới quản lý doanh nghiệp TP chủ trì và sau đó là Sở Tư pháp phúc tra lại. Kết quả kiểm tra cũng như phúc tra đều khẳng định quá trình cổ phần hóa tại MTS đã được thực hiện đúng pháp luật, không có dấu hiệu tiêu cực.
Như vậy, xung quanh vụ việc tranh chấp, chủ yếu chỉ là xác định việc mua cổ phần vượt mức bình quân của một số cán bộ lãnh đạo, quản lý trong MTS có hợp pháp hay không đã kéo theo hàng loạt hệ lụy, rắc rối. Nhiều cơ quan nhà nước được đưa vào cuộc với những ý kiến khác nhau nhưng không biết ý kiến nào là đúng, ý kiến nào là có hiệu lực pháp lý và đâu là điểm dừng của vụ việc.
Trong khi đó, quá trình cổ phần hóa đã bị ngưng trệ suốt bốn năm và không rõ còn phải tiếp tục chờ đến bao giờ. Ông Nguyễn Hoàng Phúc, nguyên Giám đốc MTS, cho biết cả ba cán bộ bị quy vào “tội” mua cổ phần vượt quá mức bình quân đã có đơn đề nghị được trả lại toàn bộ số cổ phần đã mua. “Quá trình cổ phần hóa chúng tôi đã thực hiện đúng theo phương án của UBND TP cũng như sự hướng dẫn của Ban Đổi mới doanh nghiệp, Sở Y tế. Nay lại bảo chúng tôi sai, thật khó hiểu”.
Việc tham gia mua cổ phần MTS về bản chất là một quan hệ dân sự, kinh tế; UBND TP – đại diện phần vốn sở hữu nhà nước, cũng chỉ là một bên trong quan hệ ấy mà thôi. Như vậy, nếu có tranh chấp liên quan đến việc mua cổ phần, lẽ ra phải được giải quyết bằng con đường tòa án. Tại phiên tòa công khai ấy, các bên được tự do tranh luận, đưa ra lý lẽ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Điều này cũng phù hợp với yêu cầu của WTO về đảm bảo tính minh bạch, đảm bảo cho tất cả các nhà đầu tư được quyền tiếp cận với tòa án và các định chế tài phán hợp pháp khi có tranh chấp xảy ra. Mặt khác, với bản án có hiệu lực pháp luật, việc tranh chấp coi như được giải quyết dứt điểm, thay vì những quyết định hành chính bất nhất, kéo dài vô thời hạn.
Rất tiếc, kể cả các nhà đầu tư cũng không ứng xử theo cách thức trên để bảo vệ quyền lợi của mình, trái lại họ vẫn làm theo thói quen: nhẫn nhục chịu đựng hoặc gửi đơn khiếu nại đến các cấp hành chính cao hơn!
NGUYÊN TẤN
