Mỹ áp thuế phạt châu Âu vì trợ cấp trái phép cho Airbus
Lê Linh
(TBKTSG Online) – Chính quyền Tổng thống Donald Trump hôm 2-10 tuyên bố bắt đầu từ ngày 18-10 tới, Mỹ sẽ áp thuế với mức 10% nhằm vào máy bay, linh kiện máy bay; 25% đối với rượu vang, pho mát, dầu ô liu, rượu whisky và các mặt hàng nông nghiệp khác từ châu Âu.
Căng thẳng Mỹ – EU tiếp tục leo thang
 |
| Tổ chức Thương mại Thế giới cho phép Mỹ áp thuế phạt EU sau khi kết luận rằng EU đã trợ cấp trái phép cho Airbus để phát triển các dòng máy bay bao gồm A350 XWB, gây thiệt hại cho hãng Boeing. Ảnh: Reuters |
Quyết định trên được đưa ra sau khi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đưa ra phán quyết cho phép Mỹ áp thuế với 7,5 tỉ đô la hàng hóa châu Âu bán sang Mỹ mỗi năm do châu Âu không rút lại hàng tỉ đô la trợ cấp trái phép cho hãng sản xuất máy bay Airbus.
Cơ quan đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cho biết việc Liên minh châu Âu (EU) trợ cấp cho Airbus gây thiệt hại thương mại cho hãng Boeing và nền kinh tế Mỹ 11 tỉ đô la mỗi năm. Do vậy, Mỹ muốn áp thuế phạt nhằm vào giá trị tương đương của các sản phẩm EU bán sang nước này mỗi năm. Tuy nhiên, trong phán quyết hôm 2-10, WTO chỉ cho phép Mỹ áp thuế phạt nhằm vào hàng hóa châu Âu bán sang Mỹ có giá trị tối đa 7,5 tỉ đô la mỗi năm.
Mỹ và EU đã trải qua 15 năm kiện tụng về các cáo buộc trợ cấp trái phép cho hai hãng máy bay khổng lồ của mỗi bên là Airbus và Boeing để giành lợi thế trong mảng kinh doanh máy bay. Năm 2011, WTO phán quyết rằng EU đã cung cấp các khoản vay ưu đãi trị giá 18 tỉ đô la cho Airbus trong giai đoạn 1968-2006, khiến doanh số và thị phần của Boeing bị thiệt hại.
Sau đó, EU chỉ xóa bỏ hai khoản trợ cấp nhỏ nhưng vẫn duy trì phần lớn các khoản trợ cấp khác cho Airbus. Do vậy, Mỹ yêu cầu WTO thành lập một ủy ban để giám sát việc EU tuân thủ phán quyết và cũng như giải quyết những khoản trợ cấp mới mà EU dành cho Airbus.
Hồi tháng 5-2018, ủy ban này kết luận rằng Airbus đã nhận trợ cấp trái phép của EU để phát triển hai dòng máy bay A380 và A350 XWB, gây thiệt hại cho doanh số của hai dòng máy bay Boeing 787 và Boeing 747 cũng như thị phần máy bay chở khách cỡ lớn của Boeing ở EU, Úc, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore và Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UEA).
“Trong nhiều năm, châu Âu đã cung cấp các khoản trợ cấp lớn cho Airbus, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành công nghiệp hàng không và công nhân của chúng tôi. Chúng tôi mong muốn đàm phán với EU để giải quyết vấn đề này”, Đại diện Thương mại Mỹ, Robert Lighthizer, nói trong một tuyên bố hôm 2-10.
Các quan chức EU cho biết họ sẵn sàng đàm phán tìm giải pháp nhưng cũng chuẩn bị đánh thuế đáp trả vào hàng hóa Mỹ. Trong tuyên bố vào cùng ngày, Cecilia Malmstrom, Cao ủy Thương mại của EU cảnh báo việc Mỹ áp thuế phạt là “thiển cận” và sẽ “phản tác dụng”.
Bà cho biết EU đang bị đẩy vào tình thế không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc áp thuế đáp trả nhằm vào hàng hóa Mỹ.
EU cũng đang tiến hành vụ kiện song song ở WTO với cáo buộc Mỹ trợ cấp trái phép 19 tỉ đô la cho hãng sản xuất máy bay Boeing. WTO dự kiến đưa ra phán quyết vào đầu năm sau. EU đã lên danh sách 20 tỉ đô la hàng hóa Mỹ để áp thuế phạt trong trường hợp thắng kiện.
Động thái áp thuế phạt của Mỹ làm leo thang các căng thẳng thương mại với châu Âu. Hồi tháng 7 năm ngoái, Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), Jean-Claude Juncker, nhất trí đàm phán hướng đến ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ – Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán nhanh chóng rơi vào bế tắc vì các bất đồng trong lĩnh vực nông nghiệp.
Mỹ muốn nội dung đàm phán phải bao gồm các cam kết giảm và dỡ bỏ thuế quan cùng các hàng rào phi thuế quan của EU đối với các mặt hàng nông sản Mỹ nhưng EU không đồng ý. Tổng thống Trump chỉ trích EU bán hàng hóa sang Mỹ với giá trị cao hơn nhiều hơn so với giá trị nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ. Năm 2018, EU xuất khẩu 445 tỉ đô la giá trị hàng hóa sang Mỹ, trong khi đó hàng hóa của Mỹ xuất khẩu sang khu vực này chỉ 318 tỉ đô la.
Tổng thống Trump đang đe dọa áp thuế 25% đối với ô tô và linh kiện nhập khẩu từ châu Âu, thay vì mức 2,5% hiện nay. Trong khi đó, EU đang áp thuế 10% đối với ô tô nhập khẩu từ Mỹ.
“Họ (châu Âu) không đối xử đúng đắn với đất nước này trong nhiều năm và họ biết điều đó”, Tổng thống Trump nói trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Phần Lan, Sauli Niinisto, tại Nhà Trắng hôm 2-10.
Chad P. Bown, học giả cấp cao ở Viện Peterson ở Washington, nhận định kế hoạch áp thuế vào hàng hóa của nhau cho thấy rõ sự thất bại của Mỹ và châu Âu trong nỗ lực viết lại các quy tắc toàn diện hơn về thương mại toàn cầu, đặc biệt là vấn đề trợ cấp.
Ông cho rằng điều này sẽ phát đi những ẩn ý quan trọng đối với Trung Quốc, nước đang bị Mỹ và nhiều đối tác thương mại khác chỉ trích về các chương trình trợ cấp bất công cho các công ty trong nước để giúp họ bán hàng hóa với giá cạnh tranh hơn các công ty nước ngoài.
Theo New York Times
