Mỹ nghiên cứu khả năng tái gia nhập TPP
Chánh Tài
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi TPP vào tháng 1-2018. Ảnh: AP |
(TBKTSG Online) – Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa yêu cầu các cố vấn kinh tế cấp cao của ông nghiên cứu khả năng tái gia nhập Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), chỉ chưa đầy một năm sau khi ông ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi TPP.
Tờ The Wall Street Journal đưa tin hôm 12-4, trong cuộc gặp với một nhóm thống đốc và nghị sĩ đại diện cho các bang có nền kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump thông báo với họ rằng ông đã ủy quyền cho Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Giám đốc Hội đồng kinh tê quốc gia Mỹ Larry Kudlow nghiên cứu khả năng tái gia nhập TPP nếu các điều khoản của hiệp định này có lợi cho Mỹ.
TPP nay được đổi tên thành Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), được 11 nước (Nhật Bản, Canada, Úc, Mexico, New Zealand, Peru, Chile, Malaysia, Brunei, Singapore và Việt Nam) ký kết tại Chile vào hồi đầu tháng 3.
Thông báo trên của Trump là một bước thay đổi bất ngờ trong định hướng thương mại của ông. Trong cuộc vận động tranh cử vào năm 2016, ông Trump chỉ trích TPP là “một thảm họa” và “được thúc đẩy bởi các nhóm lợi ích đặc biệt, muốn cưỡng đoạt đất nước chúng ta”.
Tuy nhiên, giờ đây, Tổng thống Trump có thái độ cởi mở với TPP trong bối cảnh đối mặt với sự phẫn nộ của nông dân Mỹ vì những người này cho rằng các đòn thương mại mà ông phát động với Trung Quốc đã ảnh hưởng đến họ.
Để trả đũa kế hoạch của Mỹ về việc áp thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm của Trung Quốc, Bắc Kinh đã thông báo sẽ áp thuế nhập khẩu đối với hàng loạt sản phẩm nông nghiệp của Mỹ và điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lòng trung thành của một bộ phận lớn cử tri nông dân đang ủng hộ Trump.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Ben Sasse, người có mặt tại cuộc gặp với tổng thống Mỹ tại Nhà Trắng, nói ông tin rằng Trump thực sự muốn tái gia nhập TPP.
Ông cho biết tại cuộc gặp, tổng thống nhiều lần khẳng định rằng “TPP có thể dễ dàng hơn để gia nhập vào thời điểm hiện nay”. Cùng ngày, Phó Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia Mỹ, Everett Eissenstat cho biết Mỹ sẽ cân nhắc tái gia nhập TPP nếu Mỹ có thể nhận được nhiều điều khoản có lợi.
Nhiều doanh nghiệp Mỹ lo ngại việc Mỹ rút khỏi TPP sẽ tạo lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh nước ngoài vì họ có thể bán hàng hóa sang thị trường của các nước thành viên TPP khác và chỉ chịu mức thuế nhập khẩu thấp.
Rút Mỹ khỏi TPP là một trong những quyết định đầu tiên của Trump sau khi nhậm chức tổng thống.
Hành động này nhằm thực hiện cam kết của ông trong cuộc vận động tranh cử rằng ông sẽ bảo vệ đời sống cho giới công nhân, những người cho các thỏa thuận thương mại quốc tế đã làm suy giảm việc làm trong một số ngành sản xuất.
Các nghị sĩ đảng Cộng hòa đã chỉ trích kịch liệt Trump vì họ cho rằng rút khỏi TPP sẽ đặt Mỹ vào thế bất lợi trước Trung Quốc trên trường quốc tế. TPP được thiết kế với mục tiêu kiềm chế ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc ở châu Á, do vậy, nó sẽ cộng hưởng gây sức ép đối với nước này sau khi Mỹ công Mỹ áp thuế nhập khẩu 25% gần đây của Mỹ đối với 1.300 sản phẩm của Trung Quốc để trừng phạt việc Trung Quốc vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ của các công ty Mỹ.
Các chuyên gia thương mại ở nhiều ban ngành của chính phủ Mỹ cho rằng TPP, sau khi được sửa đổi, sẽ là một công cụ quyền uy để thúc ép Trung Quốc thay đổi các chính sách an ninh và kinh tế vì hiệp định này đại diện cho 12 nước, chứ không chỉ Mỹ.
Vào cuối tháng 2-2018, 25 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã viết thư gửi đến Trump, kêu gọi ông đưa Mỹ quay trở lại TPP vì họ cho rằng hiệp định này sẽ hỗ trợ cho nền kinh tế Mỹ.
Trong những tháng gần đây, Tổng thống Trump bày tỏ quan tâm đến việc cân nhắc tái gia nhập TPP. Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) tại Thụy Sĩ vào hồi tháng 1-2018, Tổng thống Trump cho biết Mỹ sẽ cân nhắc đàm phán với từng thành viên TPP hoặc cả nhóm. Một tháng sau đó, tại cuộc họp báo với Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull ở Nhà Trắng, ông nói rằng có khả năng Mỹ sẽ tái gia nhập TPP nếu nhận được các điều khoản tốt hơn.
Quay trở lại TPP có thể là một nhiệm vụ khó khăn đối với Mỹ. 11 nước thành viên trước đó của TPP đã phải mất nhiều tháng trời để đàm phán lại hiệp định này với tên gọi mới CPTPP mà không có sự giam gia của Mỹ. Chuyên gia thương mại Eswar Prasad ở Đại học Cornell (Mỹ) nói rằng, thật khó tưởng tượng được rằg Mỹ sẽ được các thành viên hiện nay của CPTPP dang rộng tay chào đón hoặc có nhiều lợi thế để tái sắp xếp hiệp định này.
Mời xem thêm:
Tổng thống Trump ký sắc lệnh rút khỏi TPP
