Thứ Năm, 28/03/2024
32 C
Ho Chi Minh City

Mỹ: xung đột quanh chuyện nhập cư

Kinh tế Sài Gòn Online

Kinh tế Sài Gòn Online

Mỹ: xung đột quanh chuyện nhập cư

Huỳnh Hoa

Mỹ: xung đột quanh chuyện nhập cư
Biểu tình trước Nhà Trắng cuối tuần trước ủng hộ kế hoạch cải cách nhập cư của ông Obama. Ảnh: NYT

(TBKTSG) – Nếu không có thay đổi vào phút chót, ngày mai thứ Sáu 21-11, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ công bố một chương trình cải cách việc nhập cư ở Mỹ mà trọng tâm là “hợp pháp hóa” một phần tình trạng cư trú cho khoảng 5 triệu người trong số 11,3 triệu người nước ngoài đang sinh sống bất hợp pháp tại Mỹ.

Ai được hưởng lợi?

Cần nói ngay rằng, chương trình của ông Obama không có tác động tới những người nước ngoài đang có ý định nhập cư vào Mỹ theo diện đầu tư, kết hôn, làm việc… Với những người nhập cư đang sinh sống bất hợp pháp tại Mỹ, chương trình cũng không mở đường cho họ trở thành công dân Mỹ, không cấp quy chế thường trú nhân (permanent resident) mà chỉ đơn giản là đình hoãn việc trục xuất (deportation deferral) một số thành phần nhập cư “lậu” nhưng có quan hệ gia đình vững chắc và không tạo thành mối nguy cho xã hội Mỹ.

Những người được hưởng lợi từ chương trình này sẽ không còn lo bị nhà chức trách phát hiện và trục xuất, gia đình ly tán, cuộc sống đổ vỡ. Họ sẽ được cấp giấy phép lao động, được làm việc hợp pháp dưới tên họ của chính mình, được cấp số an sinh xã hội và được tự do đi lại trong lãnh thổ nước Mỹ; ở một số tiểu bang họ còn có thể lấy bằng lái xe và mở tài khoản ngân hàng… Chính phủ Mỹ hy vọng, chính sách mới sẽ giúp “đưa ra ánh sáng” hàng chục triệu người nhập cư bất hợp pháp hiện đang sống trong bí mật trên khắp nước Mỹ.

Tuy chưa có kế hoạch chi tiết và chính thức, nhưng báo chí Mỹ dẫn những nguồn tin thân cận với Nhà Trắng cho biết, hai thành phần chủ yếu được “đình hoãn trục xuất” theo chương trình của ông Obama là những người nhập cư bất hợp pháp đã sinh sống tại Mỹ trên năm năm và có con cái là công dân Mỹ/thường trú nhân (khoảng 3,3 triệu người); và những người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ khi còn là trẻ em dưới 16 tuổi (khoảng 700.000 người).

Đối lại việc ân xá cho hai thành phần trên, chương trình sẽ đẩy mạnh việc trục xuất ra khỏi nước Mỹ những kẻ phạm tội hình sự nghiêm trọng, những thành viên băng nhóm tội ác và những kẻ bị coi là mối đe dọa cho cộng đồng. Việc kiểm soát biên giới giữa Mỹ và Mexico sẽ được siết chặt hơn và những người nhập cư “lậu” bị bắt ở biên giới sẽ là thành phần bị trục xuất sớm nhất. (Xem thêm bài: Kế hoạch 10 điểm cải cách nhập cư Mỹ của Tổng thống Obama trên TBKTSG Online).

Chỉ có ý nghĩa tạm thời

Cải cách chính sách nhập cư là một ưu tiên của Tổng thống Barack Obama nhưng dự luật về cải cách toàn diện chính sách nhập cư do Nhà Trắng soạn thảo, được Thượng viện Mỹ thông qua đầu năm nay đã bị Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát bác bỏ; buộc ông Obama phải chọn cách sử dụng “sắc lệnh” và phải ban hành gấp trước khi đảng Cộng hòa thâu tóm quyền kiểm soát toàn bộ Quốc hội Mỹ vào đầu năm 2015.

Theo giới phân tích chính trị, ảnh hưởng thực tế của chương trình có thể rất sâu rộng nhưng vì được thực thi bằng sắc lệnh nên căn cứ pháp lý của chương trình lại không vững chắc, và chỉ có ý nghĩa tạm thời: Quốc hội Mỹ có thể thay đổi luật về quyền hạn của tổng thống, cũng có thể một tổng thống Mỹ trong tương lai thuộc đảng Cộng hòa sẽ bãi bỏ toàn bộ chương trình mà ông Obama đưa ra hôm nay, đẩy người nhập cư vào một tình thế còn khó khăn hơn.

Xung đột gay gắt

Đảng Cộng hòa đã có phản ứng ngay lập tức và gay gắt với hành động đơn phương cải cách nhập cư của ông Obama. Dân biểu John A. Boehner, bang Ohio, Chủ tịch Hạ viện, ví việc ban hành chính sách nhập cư với việc ông Obama “đốt lửa để tự thiêu”. Còn nghị sĩ Mitch McConnell, bang Kentucky, người sẽ là Chủ tịch Thượng viện từ đầu năm tới, thì ví hành động của ông Obama như là “vẫy tấm khăn đỏ trước mặt con bò mộng”. Đảng Cộng hòa tuyên bố sẽ đấu tranh đến cùng với tổng thống (fight the president tooth and nail), họ sẽ cân nhắc xem nên phá vỡ kế hoạch của ông Obama bằng đấu tranh pháp lý hoặc cắt nguồn ngân sách dành cho các kế hoạch đó, theo The New York Times.

Theo giới phân tích, xung đột giữa hai đảng chắc chắn có tác động mạnh đến việc phê chuẩn ngân sách liên bang năm 2015 cũng như cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2016; có khả năng chính quyền liên bang Mỹ sẽ một lần nữa bị đóng cửa ngừng hoạt động nếu đảng Cộng hòa trong Quốc hội không phê chuẩn kế hoạch ngân sách để trả đũa chương trình cải cách nhập cư của Tổng thống Obama.

Để hạn chế sự phản đối của đảng Cộng hòa, ông Obama đã thiết kế chương trình cải cách nhập cư dựa trên lợi ích của công dân Mỹ: chỉ những người nhập cư nào có quan hệ huyết thống với người đang là công dân Mỹ/thường trú nhân thì mới được xem xét đình hoãn việc trục xuất. Ông Obama cũng tỏ ra nhân nhượng với yêu cầu của giới doanh nghiệp – thường ủng hộ đảng Cộng hòa – khi đưa vào chương trình điều khoản tăng số lượng “thẻ xanh” cho những người nhập cư làm việc trong lĩnh vực công nghệ cao.

Theo báo The New York Times, xem ra đảng Cộng hòa khó mà bác bỏ được kế hoạch của Tổng thống Obama vì làm như vậy một mặt sẽ chạm vào quyền lợi thiết thân của nhiều gia đình Mỹ có thân nhân là người nhập cư, mặt khác sẽ mất sự ủng hộ của cử tri là người gốc Mỹ Latinh (chiếm số lượng lớn trong thành phần nhập cư bất hợp pháp) và người gốc Ấn, gốc Hoa (chiếm số lượng lớn trong thành phần nhập cư làm việc trong lĩnh vực công nghệ cao).

Trong khi đảng Cộng hòa phản ứng gay gắt như vậy thì những tổ chức vận động cho người nhập cư cũng phê phán kế hoạch của ông Obama và cho đó chỉ là “những viên thuốc cảm cho người lâm trọng bệnh” có thể tạm thời làm giảm đau nhưng không giải quyết gốc rễ của căn bệnh là chính sách nhập cư nhiều khuyết tật đã tồn tại hàng chục năm nay.

Cái mà nước Mỹ cần là một chính sách nhập cư hợp lý, có sự đồng thuận lưỡng đảng và được thể chế hóa bằng luật chứ không thể bằng một vài sắc lệnh hành pháp. Nhưng trong tình hình phân cực gay gắt về chính trị ở thủ đô Washington hiện nay, giải pháp đó còn rất xa vời.

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Tin mới