Ngân hàng quốc doanh lạc quan với Chỉ thị 03
Các ngân hàng quốc doanh đang mở rộng việc cho vay chứng khoán, lấp chỗ trống mà các ngân hàng cổ phần bỏ lại vì đã hết định mức cho phép (room) theo quy định của Chỉ thị 03 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Điều này báo hiệu rằng, Chỉ thị 03 sẽ không làm tắc dòng vốn đầu tư vào thị trường chứng khoán như dự báo.
Sở giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) ngày 25/9/2007 đã ký với Công ty Chứng khoán SeABank (SeABS) hợp đồng hợp tác cung cấp dịch vụ cho vay cầm cố chứng khoán niêm yết. Các khách hàng đang mở tài khoản và giao dịch tại SeABS sẽ được vay vốn bằng hình thức cầm cố chứng khoán niêm yết tại các sở giao dịch của Agribank. Các cổ phiếu cầm cố vay vốn có giá trị tại phiên đóng cửa ngày giao dịch gần nhất phải lớn hơn hoặc bằng 30.000 đồng. Số tiền vay tối thiểu mỗi lần vay là 100 triệu đồng và tổng số tiền vay cầm cố chứng khoán tối đa đối với một khách hàng cá nhân là 10 tỉ đồng và đối với khách hàng pháp nhân là 50 tỉ đồng, thời hạn vay không quá 12 tháng.
Trước đó, hôm 25-9, Công ty cổ phần chứng khoán An Bình (ABS) và Sở giao dịch Agribank cũng đã ký một văn bản hợp tác tương tự để cung cấp dịch vụ cho vay cầm cố chứng khoán niêm yết cho các tổ chức, cá nhân người Việt Nam, nước ngoài có tài khoản giao dịch tại ABS từ ngày 25-9-2007. Khách hàng sử dụng dịch vụ cho vay này đồng thời phải là chủ sở hữu hợp pháp một danh mục chứng khoán niêm yết có thị giá tại phiên đóng cửa gần nhất lớn hơn hoặc bằng 30.000 đồng/cổ phiếu và có nhu cầu cầm cố chứng khoán để vay vốn với thời hạn tối đa không quá 12 tháng. Mức cho vay trong từng lần vay vốn được xác định căn cứ theo đề nghị của khách hàng nhưng tối thiểu là 100 triệu đồng và tối đa dựa trên giá trị của danh mục chứng khoán cầm cố. Theo Thoả thuận, Agribank hiện áp dụng dịch vụ này cho khách hàng của ABS với lãi suất 1,05%/tháng. Tuy nhiên, Ngân hàng này cũng có quyền giới hạn tổng dư nợ cho vay cầm cố chứng khoán niêm yết đối với khách hàng của ABS tại từng thời điểm.
Như vậy, có thể nói Agribank và các ngân hàng thương mại quốc doanh tương tự đang vận dụng linh hoạt Chỉ thị 03 vào việc cho vay chứng khoán. Các công ty chứng khoán như SeABS và ABS không được phép cho vay cầm cố chứng khoán nữa khi số tiền cho dạng này đã vượt quá mức “room” 3% trên tổng dư nợ của ngân hàng mẹ. Trong khi đó, với tổng dư nợ lên tới khoảng 200.000 tỷ đồng (số liệu cuối năm 2006), Agribank còn xa mới “hết room” theo quy định của Chỉ thị 03.
“Chúng tôi không loại trừ khả năng tiếp tục hợp tác với các đối tác là tổ chức tín dụng hay công ty chứng khoán để cho vay cầm cố chứng khoán trong khả năng cho phép, với các hình thức linh hoạt và đảm bảo an toàn. Bởi thực sự, nhu cầu từ thị trường vẫn rất lớn”, một Phó tổng giám đốc Agribank cho biết.
Không riêng Agribank mà các ngân hàng quốc doanh khác vẫn có thể bình thản cho vay cầm cố chứng khoán bởi họ đều còn xa “đèn đỏ”. Ông Nguyễn Danh Trọng – Vụ phó Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN, cho hay, khảo sát sơ bộ của NHNN cho thấy có 12 ngân hàng cổ phần cho vay chứng khoán quá 3%, tỷ lệ trung bình là 7%. Còn khối ngân hàng quốc doanh và nước ngoài thì tỷ lệ này không đáng kể. Ngân hàng quốc doanh luôn có những lợi thế bởi họ chiếm thị phần tín dụng lớn nhất (4 ngân hàng quốc doanh chiếm khoảng 70% thị phần tín dụng toàn quốc).
Trao đổi với SGT, một lãnh đạo của Ngân hàng Công thương Việt Nam (Incombank) cho hay, trước khi có Chỉ thị 03, Incombank chưa hề cho vay cầm cố chứng khoán. Với tổng dư nợ khổng lồ khoảng 120.000 tỷ đồng thì 3% được phép của Ngân hàng này sẽ bằng với “room” của vài chục ngân hàng cổ phần cộng lại. Và ông cũng cho hay, Incombank cũng sẽ có những hình thức phù hợp để sử dụng room 3% được phép.
Tính đến 31/12/2006, tổng dư nợ của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đạt hơn 100.000 tỷ đồng. Như vậy, 3% của BIDV là 3.000 tỷ. Với BIDV, việc cho vay chứng khoán tính đến thời điểm này cũng chưa đáng kể.
Còn đa số ngân hàng cổ phần hiện đã cho vay chứng khoán vượt mức room 3%. Ngoài những hình thức cho vay “đường vòng”, cách duy nhất để các ngân hàng này nới room là phải tăng cường huy động vốn để đạt mức tổng dư nợ tín dụng lớn hơn. Nghĩa là, nếu một ngân hàng đang có tổng dư nợ 10.000 tỷ đồng mà dư nợ chứng khoán bằng 7% thì họ phải tìm mọi cách huy động vốn sao cho tổng dư nợ tín dụng đạt hơn 23.000 tỷ đồng.
Hồng Phúc
