Ngừng cho vay vàng và những mối lo
Thủy Triều
 |
| Ảnh: Lê Hồng Thái. |
(TBKTSG) – Từ ngày 1-5, theo thông tư mới ban hành của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các ngân hàng buộc phải ngừng mọi hình thức cho vay vàng, tức cấm mọi đầu ra đối với tài sản vàng của ngân hàng.
Việc này đang buộc các ngân hàng đau đầu suy nghĩ phương án xử lý cho một trong những loại tài sản có tỷ trọng đáng kể của mình.
Những phản ứng ban đầu
Thông tư số 11 ngày 29-4-2011 của NHNN quy định tổ chức tín dụng không được thực hiện cho vay vốn bằng vàng đối với khách hàng và các tổ chức tín dụng khác, kể cả các hợp đồng tín dụng đã ký kết nhưng chưa giải ngân hoặc giải ngân chưa hết, không được gửi vàng tại tổ chức tín dụng khác, không được thực hiện các nghiệp vụ ủy thác, đầu tư và các hình thức cấp tín dụng khác bằng vàng.
Theo lãnh đạo một ngân hàng cổ phần lớn, điều này đã chặn mọi con đường có thể tìm kiếm lợi nhuận từ tài sản bằng vàng của các ngân hàng, đặc biệt là với yêu cầu tổ chức tín dụng không được chuyển đổi vốn huy động bằng vàng trước đây thành tiền đồng Việt Nam và các hình thức bằng tiền khác. Đối với số vốn bằng vàng đã chuyển đổi thành tiền phải tất toán chậm nhất là ngày 30-6-2011.
Với tương lai không có đầu ra cho vàng, các ngân hàng vốn có thế mạnh về huy động vàng trước đây đã bắt đầu có những động thái mới. Các ngân hàng như Đông Á, ACB, Việt Á đã giảm lãi suất huy động vàng từ ngày 5-5 xuống chỉ còn từ 0,1-1%/năm, trong khi Sacombank giảm lãi suất vàng xuống chỉ còn 0,01%/năm từ cuối tháng 4. Đặc biệt, Eximbank đã thông báo ngừng huy động vàng bắt đầu từ ngày 4-5 nhưng vẫn giữ hộ vàng cho người dân có nhu cầu mà không thu phí.
Sở dĩ nhiều ngân hàng phải giảm dần việc huy động vàng là do họ còn tồn một số lượng vàng đã huy động trước đây, nay lại không thể cho vay nữa. Tại đại hội đồng cổ đông thường niên của Eximbank ngày 23-4, ông Trương Văn Phước, Tổng giám đốc, cho biết hiện ngân hàng đang quản lý khối lượng vàng hơn 13 tấn, bao gồm huy động từ khách hàng và các nguồn khác, trong đó 7 tấn đã được dùng để cho vay và phần còn chưa cho vay khoảng 6 tấn.
Riêng tại ACB, đến tháng 4, vàng và đô la Mỹ chiếm khoảng 25% tổng tài sản của ACB, ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc, cho biết.
Và những mối lo ngại
Vì sao đã ngừng cho vay vàng nhưng nhiều ngân hàng vẫn đang duy trì việc huy động vàng? Phó tổng giám đốc một ngân hàng lớn giải thích mặc dù đã ngưng cho vay vàng nhưng các ngân hàng vẫn còn một lượng lớn vàng đang cho vay, một số khác đã chuyển sang đô la Mỹ hay tiền đồng mà chưa thu hồi được. Trước đây giả sử giá vàng không biến động trong một thời gian ngắn, huy động vàng lãi suất chỉ khoảng 1-2%, sau đó chuyển sang tiền đồng đi cho vay với lãi suất 17-18% – một khoản siêu lợi nhuận, vì vậy các ngân hàng ít nhiều đều thực hiện.
Nếu ngay lập tức các ngân hàng hạ lãi suất huy động vàng xuống còn bằng 0 thì người dân sẽ lập tức rút vàng ra, bảng cân đối tài sản của ngân hàng đột ngột giảm xuống, quy mô ngân hàng tự nhiên nhỏ đi. Thêm vào đó, nếu vàng bị rút ra nhanh quá trong khi số vốn vàng đã cho vay (tính cả số vàng đã chuyển đổi) vẫn chưa thu về kịp, sẽ làm tỷ lệ cho vay trên huy động tăng lên đột ngột. Nếu tỷ lệ này tăng lên trên 80% thì ngân hàng sẽ vi phạm Thông tư 13, vị này nói.
Vì lý do đó, các ngân hàng vẫn tiếp tục duy trì lãi suất huy động vàng ở mức chấp nhận được để giữ chân số khách hàng đang có hiện nay, cho đến khi dư nợ cho vay vàng từ từ giảm dần thì mới giảm dần lượng huy động vàng.
Cùng quan điểm trên, đại diện một số ngân hàng khác cho biết số lượng vàng huy động được với lãi suất không đáng kể cũng có thể giúp đảm bảo về thanh khoản cho ngân hàng.
Để tài sản của ngân hàng không giảm đi quá nhanh do người dân rút vàng ra, nhiều ngân hàng đã đưa ra các chương trình mua vàng giá cao hơn giá niêm yết dành cho những người bán lại vàng cho ngân hàng và lấy tiền gửi tiết kiệm tại ngân hàng.
Chẳng hạn như Eximbank đưa ra giá mua vàng cao hơn 0,15% so với giá niêm yết mua vào hoặc Việt Á đưa ra giá mua cao hơn 0,4% cho khách hàng hiện hữu và 0,35% cho khách hàng mới với điều kiện khách hàng gửi lại tiền đồng tại ngân hàng.
Còn một năm nữa các ngân hàng được phép huy động vàng thì cũng trong chừng đó thời gian các ngân hàng buộc phải tăng huy động bằng tiền đồng lên để đảm bảo tổng tài sản của mình không bị giảm mạnh sau khi không còn vàng trên bảng cân đối tài sản. Vào cuối tháng 10 năm ngoái, theo thông tin từ NHNN số vàng huy động của các ngân hàng khoảng 90-91 tấn vàng, và trong cuộc họp báo Chính phủ cuối tháng 4-2011, đại diện NHNN cho biết đến cuối tháng 3, cho vay vốn bằng vàng của các ngân hàng giảm trong khi vốn huy động bằng vàng vẫn tăng.
