Nhà ở giá thấp cần sự can thiệp của Nhà nước
TS.Tôn Thanh Tâm
(TBKTSG) – Các gói kích cầu của Chính phủ, trong đó có gói kích cầu xây dựng nhà ở giá thấp cho người dân, đang được triển khai. Nếu chủ trương xây dựng nhà ở giá thấp biến thành cuộc cách mạng bán hàng giá thấp trên diện rộng, mang tính xã hội, dài hơi thì người dân mới có cơ hội kỳ vọng.
Dân Việt Nam còn nghèo, thu nhập thực tế bình quân đầu người còn thấp, khoảng 800 đô la Mỹ/người/năm, nhưng giá đất đai, nhà ở của nước ta lại đứng vào hàng cao của thế giới và luôn nằm ngoài tầm với của đại bộ phận dân cư có đồng lương ít ỏi.
Nói là giá căn hộ giá thấp, nhưng theo tính toán của các nhà đầu tư, giá một căn hộ chung cư cũng phải từ 500-700 triệu đồng/căn hộ/40-50 mét vuông tại Hà Nội và TPHCM. Nếu mua bằng tiền tích lũy từ lương thì có lẽ phải mất từ 50-100 năm mới thanh toán xong tiền mua căn hộ giá rẻ. Như vậy, giá đó phải thấp hơn nữa mới thực sự là “rẻ” và hợp với đồng lương ít ỏi của người dân. Trong thực tế, những căn hộ này chưa tung ra thị trường thì đã hết từ trên giấy tờ bởi nạn đầu cơ.
Để chủ trương xây nhà giá thấp đi vào cuộc sống, đã đến lúc Nhà nước không thể để bàn tay vô hình của thị trường tự điều tiết, mà phải can thiệp mạnh vào quá trình này như một cuộc cách mạng lâu dài. Những biện pháp tạo ra cuộc cách mạng giảm giá nhà ở có thể gồm (1) Nhà nước cần tạo ra các cơ chế thuận lợi để tất cả các chủ đầu tư lớn, nhỏ, quốc doanh, tư nhân, cổ phần… đều có thể tham gia vào quá trình xây dựng và đề xuất các giải pháp tốt nhất về giá, về sản phẩm nhà ở, với mục tiêu cuối cùng là xây dựng càng nhiều nhà ở giá rẻ càng tốt. (2) Để ngăn chặn hiện tượng trục lợi, đầu cơ, găm hàng, đẩy giá… trong quá trình thực hiện gói kích cầu nhà ở giá rẻ, Nhà nước cần ban hành các tiêu chí xây dựng và yêu cầu các nhà đầu tư công bố công khai giá bán trước khi xây dựng. Nếu kẻ nào trục lợi, đầu cơ thì Nhà nước đánh thuế 90-100% trên số tiền chênh lệch đó. (3) Khi Nhà nước giao đất cho chủ đầu tư xây dựng khu đô thị mới thì cần yêu cầu họ phải dành ra tối thiểu 20-30% quỹ đất để xây dựng các nhà chung cư giá thấp. Việc xây dựng các nhà chung cư giá thấp do một ban quản lý độc lập của Nhà nước đảm nhận.
Trong khu đô thị, có thể có nhiều nhà đầu tư cùng thực hiện các hạng mục công trình và nhà ở khác nhau, không nên giao cho một chủ đầu tư thực hiện một khu đô thị mới như hiện nay, vừa không đảm bảo về mặt thời gian thực hiện, vừa không đảm bảo về mặt huy động vốn, đặc biệt là không đảm bảo công bằng về giá… Hay đối với các khu công nghiệp, khi cấp đất, Nhà nước cần yêu cầu chủ đầu tư phải dành một phần quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân.
Việc xây dựng nhà ở cho công nhân có thể do chủ đầu tư thực hiện hoặc đấu thầu để tìm nhà thầu khác, miễn là tạo ra những căn nhà giá rẻ, chất lượng tốt cho công nhân, dưới sự giám sát của Nhà nước (chính quyền địa phương). Chỉ có như vậy chúng ta mới thực sự tạo ra một cuộc cách mạng về nhà ở giá thấp cho người dân.
