Nhiều cơ hội lớn từ ngách nhỏ trong thương mại điện tử
Đức Tâm
 |
| Những chiếc hộp sáng tạo được trưng bày trong một cuộc thi. Ảnh: Nguyễn Đông |
(TBKTSG Online) – Liệu có cơ hội kinh doanh nào nhìn từ chiếc hộp carton được dùng để gói và giao hàng trong ngành thương mại điện tử? Câu trả lời là có, vấn đề là có thấy và có nắm bắt được hay không. Xin chia sẻ câu chuyện của một người bạn đi bán hộp carton trong ngành thương mại điện tử.
Có lẽ không ai được đào tạo qua trường lớp đại học để đi bán hộp. Anh bạn tôi cũng vậy. Mọi chuyện đến ngẫu nhiên trong một lần anh mua đồng hồ qua Lazada. Đồng hồ thì đeo tay nhưng còn chiếc hộp? Chẳng lẽ vứt đi? Rồi còn những chiếc hộp khác nữa thì sao? Anh suy nghĩ, tìm tòi thêm, rồi nảy ra ý định làm một chiếc hộp mà anh gọi vui là "hộp hô biến", để từ đó có thể gấp thành móc treo đồ, khung ảnh, giá kê sách …
Sau nhiều cố gắng, anh làm được. Anh tin sản phẩm hộp này sẽ mang lại giá trị gia tăng cho khách hàng; quan trọng hơn, những chiếc hộp sẽ không bị vứt đi để tăng gánh nặng lên môi trường – một niềm tin rất đẹp nhưng cũng rất chủ quan.
Có một vài mẫu sau nhiều ngày nghiên cứu, anh mang sản phẩm đi thi như một cách để kiểm tra tính khả thi của ý tưởng kinh doanh cũng như tìm kiếm nguồn vốn tài trợ. Kết quả là khen có, chê có, nhưng vốn thì không.
Không nản, anh cố gắng tìm khách hàng và đơn hàng đầu tiên là từ aothun.vn đặt 5.000 chiếc hộp có thể biến thành khung ảnh. Thương vụ mang lại cho anh một khoản lợi nhuận, tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn, tiếp thêm động lực, sự hào hứng và tự tin, để rồi anh tiếp tục gõ cửa tiki.vn với sản phẩm hộp kê sách – tức một chiếc hộp mà Tiki vừa dùng để đóng hộp giao sách vừa có thể gấp lại thành giá kê sách sau đó – một ý tưởng thú vị.
Tiki đánh giá tốt ý tưởng nhưng họ cần giải bài toán khác, đó là rút ngắn thời gian và tối ưu hóa chi phí đóng gói. Thế là anh bạn tôi có thử thách mới, mày mò thiết lập công thức tính chi phí đóng gói. Những biến số được đưa ra gồm chi phí sản xuất hộp, băng keo, thời gian đóng gói.
Thiết kế rồi thử nghiệm, những chiếc hộp mới giúp giảm 50% lượng băng keo sử dụng, tương ứng khoảng 50 đồng/hộp; 30% thời gian đóng gói. Nôm na có thể nói rằng hồi trước bạn phải dán băng keo hai đáy thì bây giờ chỉ cần dán một đáy mà thôi; hồi trước đóng gói một hộp hàng mất 21 giây thì bây giờ chỉ còn 14 giây.
Những con số này tuy khiêm tốn nhưng thử hình dung mỗi tháng bạn có 100.000 đơn hàng (Ngay từ năm 2014 nhiều sàn thương mại điện tử có đơn hàng lớn hơn con số này) thì bạn tiết kiệm được chừng 200 giờ lao động và 5 triệu tiền băng keo. Kết quả này chưa tính đến lợi ích mang lại nhờ việc thay đổi thiết kế hộp sẽ làm giảm khối lượng giấy sử dụng và giảm công đoạn sản xuất trong nhà máy carton.
Giá trị hữu ích đã được đo đếm và chứng minh. Tiki không mua cái hộp, họ mua quyền sử dụng thiết kế hộp. Một bài toán mới thú vị hơn. Định giá thiết kế của mình bao nhiêu? Dĩ nhiên rồi hai bên cũng thỏa thuận được với nhau.
Thừa thắng, xông lên. Anh lại gõ cửa Lazada để chào sản phẩm của mình. Những bài toán mới lại được đặt ra và anh học thêm được hai điều quan trọng rằng cái hộp không chỉ là cái hộp mà còn là hình ảnh của công ty, và trong 5 giây đầu tiên, nếu khách hàng không mở được hộp sản phẩm thì đó là một điểm trừ về thương hiệu trong mắt khách hàng.
Trong khi anh đang thử nghiệm những sản phẩm mới thì một ngả rẽ xuất hiện: anh được Deca.vn – một trang thương mại điện tử – mời về làm vị trí Kỹ sư tối ưu đóng gói với nhiều hứa hẹn. Ngày 11-11-2015 anh chính thức về Deca.vn, Nhưng, ngày 31-12-2015 đơn vị này đột ngột đóng cửa. Anh bỗng chốc thất nghiệp và không có bất kỳ khoản trợ cấp hoặc đền bù nào vì vẫn còn đang trong giai đoạn thử việc.
Nhiều bài học được rút ra sau cú ngã này nhưng đó lại là một câu chuyện khác xin không bàn ở đây.
Tuy vậy khoảng thời gian ở Deca không hẳn vô ích. Anh có những quan hệ mới, lời giải cho những thách thức mới, hiểu rõ hơn về thương mại điện tử, có dữ liệu về khách hàng và quan trọng hơn, anh nhìn ra những khoảng trống từ thị trường cung cấp hộp carton trong ngành thương mại điện tử.
Một vài ví dụ nhỏ. Hơn 3.000 shop nhỏ bán hàng online với khoảng 100 đơn hàng mỗi tháng, họ mua hộp ở đâu khi đơn hàng của họ quá nhỏ để có thể mua được giá tốt? Nếu bạn có hơn 1.000 sản phẩm nhưng không thể đặt 1.000 loại hộp cho mỗi sản phẩm. Vậy thì nên đặt bao nhiêu hộp để dễ quản lý và kích thước như thế nào cho tối ưu không chỉ về mặt chi phí đóng gói mà còn tính cả yếu tố chi phí khi vận chuyển?
Dĩ nhiên còn nhiều bài toán khác xoay quanh đến chiếc hộp carton nhỏ trong thế giới thương mại điện tử rộng lớn. Anh có đáp án, xác định rõ phân khúc khách hàng và bắt đầu một cuộc phiêu lưu mới, một ngả rẽ mới xem chừng như rất hợp lý như ngả rẽ nêu trên.
– Không sợ ngã tiếp sao? Tôi hỏi
– Cơ hội này đáng thử mà. Không thì tiếc lắm. Anh – một gã độc thân 29 tuổi – đáp.
Câu chuyện của anh làm tôi nhớ đến một người bạn khác – chỉ sản xuất và bán những chiếc máy đưa võng cũng đủ mang lại doanh thu từ vài trăm triệu, có khi đến một tỷ đồng, mỗi tháng.
Có những thứ tưởng nhỏ nhưng không nhỏ. Khi bạn dùng kính lúp để soi thì con kiến cũng có thể nhìn thấy rõ như con voi. Cơ hội từ thị trường ngách cũng vậy, quan trọng là làm sao bạn có được cái kính lúp cho chình mình.
Mời xem thêm:
Năm 2015, người Việt mua hàng qua TMĐT đạt 4,07 tỉ đô la Mỹ
