NHNN: Lợi nhuận ngành ngân hàng không quá cao
Thủy Triều
 |
| Theo NHNN, tăng trưởng thu nhập của các ngân hàng nửa đầu năm 2011 là hợp lý. Ảnh: TL. |
(TBKTSG Online) – Sau khi dư luận cho rằng lợi nhuận của các ngân hàng trong 6 tháng đầu năm quá cao trong khi nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thông qua cơ quan thanh tra giám sát xác định sự tăng trưởng thu nhập của toàn hệ thống ngân hàng trong 6 tháng đầu năm là hợp lý nhưng chi phí chưa được tính đủ.
Thu nhập tăng 42% nhưng không đồng đều
Theo số liệu của cơ quan thanh tra, giám sát thuộc NHNN vừa công bố, chênh lệch thu nhập trừ chi phí (chưa phải là lợi nhuận) của toàn hệ thống ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2011 tăng 42% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng có sự tăng không đồng đều giữa các ngân hàng.
Cơ quan này cho biết xét mối quan hệ tương quan giữa thu nhập với qui mô tài sản và vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thì tốc độ tăng thu nhập 6 tháng đầu năm tương đương tốc độ tăng tổng tài sản và vốn chủ sở hữu.
So với cùng kỳ năm 2010, tốc độ tăng tổng tài sản và tăng vốn chủ sở hữu của hệ thống các tổ chức tín dụng lần lượt là 39% và 44%, không quá chênh lệch so với tốc độ tăng thu nhập 42%. Chính vì vậy, trong 6 tháng đầu năm 2011 mặc dù số tuyệt đối về thu nhập tăng cao so với cùng kỳ năm 2010 nhưng chỉ số ROA (thu nhập so với tổng tài sản) và chỉ số ROE (thu nhập so với vốn chủ sở hữu) – hai chỉ số quan trọng nhất đánh giá hiệu quả kinh doanh và tỷ suất sinh lời của các tổ chức tín dụng – chỉ ở mức 0,77% và 8,1%, tương đương với chỉ số này của 6 tháng đầu năm 2010 lần lượt là 0,75% và 8,2%, nhưng thấp hơn chỉ số cả năm của những năm trước như ROA 2009 và 2010 lần lượt là 1% và 0,9%, ROE lần lượt là 10,4% và 10,3%.
So sánh hai chỉ số này của ngành ngân hàng với 21 ngành khác của nền kinh tế cho thấy ROE ở mức trung bình, đứng thứ 11/21, và ROA ở mức thấp nhất. Cũng có thể vì lý do này mà theo NHNN mặc dù tổng thu nhập của các tổ chức tín dụng tăng nhưng cổ phiếu của các ngân hàng vẫn chưa có sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong thời gian qua. Trong khi đó, chỉ số ROE của các ngân hàng khu vực Đông Nam Á là từ 14%-15% và thế giới thường ở mức 17%.
Chưa tính đúng tính đủ chi phí
Tuy nhiên, cơ quan thanht ra giám sát của NHNN cũng cảnh báo rằng số liệu chênh lệch thu nhập trừ chi phí của các ngân hàng tại thời điểm 30-6-2011 chưa phản ánh đầy đủ hết các khoản mục chi phí của các ngân hàng, bởi vì theo quy định hiện hành về việc phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của NHNN thì đến ngày 15 trong tháng đầu tiên của quý sau các ngân hàng mới tiến hành phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro cho cuối quý trước. Chính vì vậy phần chi phí tại thời điểm 30-6 chưa được tính đúng, tính đủ số dự phòng rủi ro của các tổ chức tín dụng, mà chắc chắn rằng số chi phí dự phòng phải trích thêm này sẽ không nhỏ vì theo số liệu theo dõi của cơ quan thanh tra giám sát NHNN thì số tuyệt đối và tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức tín dụng đã liên tục tăng lên từ đầu năm đến nay và như vậy các tổ chức này sẽ phải trích lập thêm khoản chi phí này.
Theo quy định, các tổ chức tín dụng còn phải tính toán điều chỉnh các khoản dự thu, dự chi, dự phòng các khoản đầu tư khác, những khoản này thực hiện trong báo cáo tài chính quý và thực hiện sau ngày 30-6. Theo quy định hiện hành, các khoản nợ được phân loại, trích lập dự phòng rủi ro mới chỉ giới hạn trong phạm vi các khoản cấp tín dụng, trong khi nhiều tài sản tiềm ẩn rủi ro tín dụng khác như các khoản đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp… chưa được phân loại và trích lập dự phòng. Thêm vào đó, số liệu chênh lệch thu chi của các tổ chức tín dụng trong 6 tháng đầu năm 2011 chỉ là sơ bộ, chưa được kiểm toán độc lập xác nhận. Nếu tính đúng, tính đủ và chính xác những khoản chi này thì chênh lệch thu nhập trừ chi phí của các tổ chức tín dụng không phải là con số như nhiều tổ chức đã công bố, và trong đó sẽ có những ngân hàng có mức chênh lệch thu nhập trừ chi phí thấp hơn con số đã công bố.
Theo NHNN, ngoài những yếu tố trên, đóng góp vào tăng thu nhập của các tổ chức tín dụng trong 6 tháng đầu năm 2011 còn có các yếu tố là các ngân hàng chủ động nâng cao hệ số sử dụng vốn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Các ngân hàng cũng đã mở rộng thêm nhiều dịch vụ, sản phẩm mới như dịch vụ chuyển tiền, dịch vụ thẻ thanh toán các loại… góp phần tăng thu nhập. Tỷ lệ thu nhập từ thu dịch vụ của các ngân hàng trong tổng thu nhập đã ngày càng tăng, thu dịch vụ 6 tháng đầu năm 2011 đã tăng 43,8% so cùng kỳ 2010.
Như vậy, việc công bố thông tin lợi nhuận với con số ấn tượng của các ngân hàng chỉ đúng với thực tế một phần nào. Do vậy, cơ quan thanh tra giám sát của NHNN yêu cầu việc công bố thông tin về lợi nhuận ngân hàng dù với lý do và mục đích gì cũng cần phải đảm bảo tính chính xác và minh bạch, thận trọng hơn.
