Những “bí mật” cần được công khai

Những “bí mật” cần được công khai

Sơn Tùng

(TBKTSG) – Hai tuần trước Ngày Thầy thuốc Việt Nam năm nay, các bác sĩ Việt Nam nhận một tin buồn. Truyền thông quốc tế đưa tin đồng nghiệp Trung Quốc của họ – bác sĩ Lý Văn Lượng, người đầu tiên được xem đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về một căn bệnh bí mật sau đó được xác định là dịch viêm phổi Vũ Hán – qua đời rạng sáng ngày 6-2.

Bác sĩ Lý được cộng đồng mạng Trung Quốc tôn vinh như người anh hùng. Anh không chỉ lên tiếng sớm nhất về căn bệnh chưa từng có mà còn dũng cảm tiếp tục bám trụ ở tuyến đầu trong nỗ lực của ngành y tế Trung Quốc chống lại bệnh dịch này. Tiếc thay, ở tuổi 34, người anh hùng đó quá vắn số.

Thực ra, bác sĩ Lý chưa bao giờ tự xem mình là anh hùng. Sinh thời, anh cũng là một người bình thường. Theo CNN, bác sĩ Lý không mong mình nổi tiếng. Ban đầu, anh từ chối phỏng vấn của các cơ quan thông tấn nước ngoài. Nhưng khi dịch lan rộng và trở thành nghiêm trọng, anh phát biểu công khai, đăng tải kinh nghiệm của mình lên các mạng xã hội.

Bác sĩ Lý chắc chắn là một người bình thường như bao người khác. Theo CNN, trên Weibo – mạng xã hội của Trung Quốc tương tự như Tweeter – anh đăng những chi tiết về bản thân chẳng khác gì bất kỳ ai trong chúng ta. Qua đó, cộng đồng mạng biết vị bác sĩ này thích ăn ngon, đặc biệt mê kem và gà rán.

Anh cũng là một “fan” hâm mộ nhiều người nổi tiếng và thích xem các chương trình truyền hình. Thỉnh thoảng, anh than phiền về công việc của mình, hệt như số đông. Chẳng phải những người bình thường như chúng ta cũng hay làm vậy sao?

“Nói cách khác”, CNN viết, “anh ấy là một người bình thường, một người gần gũi, quen thuộc. Ai vào xem thông tin cá nhân của anh trên mạng xã hội đều đồng cảm với anh và rời đi với cùng một cảm nghĩ: Anh ấy là một người trong số chúng ta”.

Trong những ngày đầu tiên dấy lên mối nghi ngờ, bác sĩ Lý cảnh báo các đồng nghiệp về một căn bệnh bí mật. Nhưng ý tưởng “giải mật” căn bệnh đó đã bị triệt tiêu vì lệnh phải giữ bí mật. Việc an dân là nhiệm vụ của các cơ quan chức năng, nhưng tính mạng của người dân quan trọng hơn.

Những gì xảy ra với bác sĩ Lý đã chứng minh rằng các cơ quan công quyền cần hành xử đúng mực hơn trước những vấn đề có liên quan đến sức khỏe cộng đồng. Thay vì giữ bí mật, nên công khai – nhất là khi vấn đề đó cần được xác minh bởi các nhà khoa học hay giới chuyên môn.

Giới chức liên quan ở Vũ Hán đã sai khi buộc bác sĩ Lý phải đính chính một điều đúng về mặt chuyên môn. Việc buộc vị bác sĩ phải rút lại cảnh báo cũng cho thấy rằng nhân danh lợi ích của số đông không phải lúc nào cũng đúng nếu chỉ dựa trên định kiến. Giá như quan chức liên quan ở Vũ Hán biết lắng nghe, cầu thị hơn với bác sĩ Lý, thì chắc chắn dịch bệnh đã được phát hiện sớm hơn và biết đâu đã không trầm trọng đến vậy. Thiết nghĩ, đây là một bài học mọi cơ quan công quyền cần phải lưu tâm.

Báo mạng Dân trí dẫn nguồn Tân Hoa xã cho biết ngoài bác sĩ Lý còn có bảy bác sĩ khác cũng đã cố gắng cảnh báo sớm về virus corona. Nếu đã có nhiều bác sĩ cùng báo động đến vậy, trách nhiệm của người quyết định “giữ bí mật” về con virus càng nặng nề hơn.

Trong một cuộc phỏng vấn do trang tin Caixin Global thực hiện ngày 30-1, lúc ấy bác sĩ Lý đang được điều trị bệnh viêm phổi Vũ Hán(1), anh nói nếu hồi phục mình muốn “quay lại tuyến đầu chống dịch”. Anh cũng bảo việc minh oan không phải là điều quan trọng với mình. “Công lý nằm ở trái tim của mỗi người”, anh nói.

Người anh hùng trong đời thường này ra đi trong khi vợ anh mang thai đứa con thứ hai. Cha mẹ anh cũng đang phải điều trị vì đã dương tính với virus corona. Chính quyền Vũ Hán thông báo sẽ bồi thường hơn 800.000 nhân dân tệ (khoảng 114.000 đô la Mỹ) cho gia đình bác sĩ Lý. Nhưng thiệt hại đó không gì bù đắp nổi.

Chúng ta không thể thay đổi được thực tế đáng buồn này. Tuy nhiên, quan trọng hơn, trách nhiệm của những người ở lại là làm sao để sự ra đi của vị bác sĩ không vô ích. Có lẽ thái độ đúng mực đối với những anh hùng giữa đời thường như bác sĩ Lý là mở lòng đón nhận hơn là nhìn họ với con mắt định kiến ngay từ đầu.

⁽¹⁾https://dantri.com.vn/the-gioi/cuoc-phong-van-truoc-khi-qua-doi-cua-bac-si-dau-tien-canh-bao-dich-corona-20200207213147403.htm