Oxfam đề xuất công cụ quản lý ngân sách nhà nước
Thùy Dung
(TBKTSG Online) – Việt Nam cần mở rộng không gian tài chính, tức là những tiềm năng để tăng chi tiêu cho phát triển mà không làm tổn hại đến sự bền vững của hệ thống tài chính công cũng như nền kinh tế. Muốn vậy, cần phải áp dụng ba công cụ quản lý đang được áp dụng phổ biến ở các nước.
 |
| Tăng cường giám sát chi tiêu ngân sách là một trong những giải pháp quản lý ngân sách hiệu quả. Ảnh: TL |
Các chuyên gia tại hội thảo “Các công cụ quản lý ngân sách nhà nước: Kinh nghiệm quốc tế và các khuyến nghị cho Việt Nam” do Oxfam và BTAP tổ chức ngày 18-10, cho rằng ba công cụ hỗ trợ quản lý ngân sách nhà nước được áp dụng khá phổ biến trên thế giới bao gồm: đánh giá không gian tài chính, lập kế hoạch tài chính trung hạn, và chi tiêu ngân sách dựa trên kết quả.
Trong đó, kế hoạch tài chính trung hạn hiện được áp dụng tại hầu hết các nước thuộc tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD), ngoại trừ Mỹ và Nhật Bản. Hội thảo cũng phân tích các thách thức và giải pháp cho Việt Nam trong việc áp dụng các công cụ trên để cải cách hệ thống quản lý tài chính công.
Ông Marthew Martin, Giám đốc tổ chức Tài chính Phát triển Quốc tế – DFI, cho rằng Việt Nam cần một nguồn lực tài chính lớn để đạt được các mục tiêu về phát triển bền vững (SDGs). Muốn vậy, Việt Nam cần mở rộng không gian tài chính, tức là những tiềm năng để tăng chi tiêu cho phát triển mà không làm tổn hại đến sự bền vững của hệ thống tài chính công cũng như nền kinh tế.
Ông Marthew Martin cho hay có 8 giải pháp chung để mở rộng không gian tài chính. Tuy nhiên, các giải pháp như nới lỏng chính sách tài khóa hay vay nợ để đầu tư phát triển đều không phù hợp trong bối cảnh Việt Nam đang cố gắng kiểm soát lạm phát và nợ công hiện đang tiến đến mức trần 65% GDP.
“Tôi cho rằng Việt Nam chỉ nên tập trung vào ba nội dung chính là: tái cơ cấu lại các khoản chi ngân sách; nâng cao hiệu quả chi ngân sách thông qua các cơ chế minh bạch và có sự tham gia của công chúng trong giám sát chi tiêu; và nâng cao hiệu quả thu ngân sách bằng các giải pháp khác nhau như hạn chế gian lận thuế, bãi bỏ các ưu đãi thuế không cần thiết”, Tiến sĩ Matthew Martin chia sẻ.
Theo báo cáo “Đánh giá chính sách ưu đãi thuế của Việt Nam” do Oxfam thực hiện năm 2017, chính sách ưu đãi thuế của Việt Nam lớn và dàn trải; ưu đãi về thời gian miễn thuế, giảm thuế của Việt Nam dài hơn và có phạm vi rộng hơn một số nước trong khu vực. Việt Nam áp dụng chính sách ưu đãi thuế khá cao cho các dự án đầu tư vào các địa bàn kém phát triển hay các khu kinh tế. Những ưu đãi thuế có thể thúc đẩy hành vi chuyển giá, chuyển lợi nhuận, gây xói mòn cơ sở thuế.
Trong khi đó, thuế lại không hoàn toàn là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới việc ra quyết định đầu tư của doanh nghiệp FDI. Theo báo cáo Cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn kinh tế thế giới (2017-2018), ba yếu tố quan trọng nhất được công ty lựa chọn là cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực và ổn định xã hội. Báo cáo của Ngân hàng thế giới năm 2014 cũng chỉ ra rằng 85% các nhà đầu tư ở Việt Nam khẳng định các chính sách ưu đãi thuế là không cần thiết.
Vì vậy, theo các chuyên gia tại hội thảo, Việt Nam cần rà soát và loại bỏ những ưu đãi thuế không cần thiết, đồng thời giảm thiểu việc trốn thuế và tránh thuế qua các cơ chế giám sát, đặc biệt thực hiện tốt Nghị định 20/2017/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết.
Ông Nguyễn Quang Thương, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển và Hội nhập, cho hay hiện nay, một số tài liệu về ngân sách đã được công bố theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước 2015. Tuy nhiên, các tài liệu này không đủ chi tiết để công chúng và các tổ chức xã hội giám sát chi tiêu ngân sách một hiệu quả.
“Việt Nam cần nâng cao hiệu quả chi tiêu ngân sách bằng các cơ chế minh bạch và giám sát”, ông Thương nói.
Mời đọc thêm:
