(KTSG Online) – Đồng bộ hóa các quy định triển khai chống dịch, thay vì mỗi nơi một kiểu, để hỗ trợ sản xuất vẫn là vấn đề mà doanh nghiệp cần ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh hiện nay. Yêu cầu cấp thiết này là để hỗ trợ phục hồi sản xuất, khôi phục những đứt gãy của chuỗi cung ứng.
Trước thềm Diễn đàn Kinh tế Việt Nam (ViEF), Thường trực của ViEF này vào báo điện tử VnExpress công bố kết quả cuộc khảo sát thực hiện cuối tháng 10-2021 với 3.800 doanh nghiệp. Nhiều kiến nghị liên quan đến: đồng bộ hóa các quy định triển khai chống dịch; lưu thông hàng hóa thông suốt; giải quyết khó khăn về dòng tiền cho doanh nghiệp… được đặt lên hàng đầu. Kèm theo các kiến nghị, nhiều doanh nghiệp bày tỏ sự lúng túng trong cách thức phục hồi sản xuất khi mà quy định một kiểu nhưng áp dụng vào thực tế lại một kiểu khác.
Đồng bộ hóa các quy định triển khai chống dịch
Doanh nghiệp kiến nghị chính quyền các tỉnh, thành phố trên cả nước cần đồng bộ hóa các quy định phòng, chống dịch và triển khai hoạt động trong bối cảnh mới theo tinh thần Nghị quyết 128/CP. Nghị quyết này quy định cụ thể và tạm thời về thích ứng anh toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid 19. Nhưng trên thực tế lại không áp dụng như vậy.
Ông Đỗ Xuân Lập – Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm nghiệp Việt Nam (VIFOREST) – cho biết, đến thời điểm này, hầu hết doanh nghiệp (DN) sản xuất chế biến ngành gỗ đã bắt đầu hoạt động và sản xuất trở lại. Hiệp hội và các địa phương thường xuyên có các hoạt động đối thoại để đẩy nhanh tiến độ phục hồi sản xuất cho các DN. Đến nay, có khoảng 70 – 75% lao động của DN ngành gỗ đã đi làm trở lại, công suất của các DN cũng đạt tới 70 -80% so với trước dịch. Các chỉ số xuất khẩu cũng đã tăng dần tư đầu tháng 10 vừa qua. Mục tiêu 14,5 tỉ đô la Mỹ xuất khẩu Chính phủ giao cho ngành gỗ vẫn có thể đạt được, nhưng các tỉnh có chính sách khác nhau đối với người nhiễm Covid-19 và F1, F2, gây nguy cơ tụt giảm lao động nếu DN có phát sinh ca nhiễm là vấn đề trở ngại.
Ông Đỗ Xuân Lập kiến nghị: “Căn cứ Nghị quyết 128, cần có sự thống nhất cơ bản giữa Trung ương và địa phương để các DN vừa có thể lo chống dịch vừa chủ động tổ chức sản xuất”.
Bà Ninh Thị Ty (Hiệp hội Dệt may Việt Nam) chia sẻ câu chuyện về một nhà máy may có 4 trường hợp nhiễm bệnh (F0) nhưng phải đóng cửa 3 tuần trong tình trạng ngành hàng dệt may đang phải “chạy đua” trong mùa thời trang cuối năm, từ đó đưa ra kiến nghị xem xét các hình thức chống dịch có tính chất hỗ trợ doanh nghiệp hơn, ví dụ chỉ đóng cửa nhà máy 1 tuần, sau đó xét nghiệm để cho người lao động đi làm lại một phần theo hình thức “3 tại chỗ”, và tiếp tục cho hoạt động trở lại 2 tuần sau đó nếu việc xét nghiệm đạt điều kiện.
Ông Phùng Anh Tuấn – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) – nhận định, chính sách giữa các địa phương đã được cải thiện nhiều nhưng vẫn còn hạn chế và không phù hợp với Nghị Quyết 128 của Chính phủ và Quyết định 4800 của Bộ Y tế, khiến cho nỗ lực mở cửa lại kinh tế và kêu gọi đầu tư nước ngoài trở lại vẫn chưa thể thực hiện.
“Chính phủ kêu gọi và trấn an nhà đầu tư nước ngoài nhưng các chuyến bay quốc tế chưa được khôi phục, nhà đầu tư, chuyên gia, khách du lịch hay thậm chí cả người Việt Nam ở nước ngoài cũng không thể nhập cảnh Việt Nam được trừ khi có suất bay và thị thực dạng “giải cứu” – thế thì đầu tư khôi phục bằng cách gì trên thực tế?”, ông nêu câu hỏi.
Rồi khi nhà đầu tư vào được Việt Nam thì hàng hóa và con người cũng chưa thể lưu thông liên tỉnh hiệu quả. Nếu muốn thu hút đầu tư nước ngoài thì phải có cách mở cửa chính sách một cách nhịp nhàng đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, không thể tiếp tục tình trạng “trên bảo dưới chưa nghe” hay chỉ nghe một nửa, lấy lý do “đặc thù” và “chống dịch” ở địa phương mình như hiện nay, ông Tuấn dẫn chứng.
Từ đó, vị đại diện VAFI đề nghị cần phải có một “lực lượng đặc nhiệm” – của Bộ Tư pháp và Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch bệnh Covid-19 – để chuyên rà soát và đồng bộ chính sách, vừa loại bỏ những điểm hạn chế không đáng có và nhưng quy định chống dịch của địa phương trái với Nghị quyết 128. Từ đó, mới có thể đáp ứng mục tiêu vừa đảm bảo chống dịch và đảm bảo khôi phục kinh tế.
Các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp cần kịp thời
Ông Trần Đức Nghĩa – Ủy viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) – cho hay, mặc dù các DN trong lĩnh vực này không gặp vấn đề về biến động lao động, nhưng hiệu quả hoạt động của các đơn vị đều kém xa do với trước đây.
“DN logistics đã đồng hành cùng chính quyền chống dịch trong suốt thời gian vừa qua. Nhưng với chi phí chống dịch khá cao, các thành viên trong hiệp hội đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Để giúp DN có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này, bên cạnh những kiến nghị về độ phủ vaccine và nhất quán trong phòng chống dịch, chúng tôi kiến nghị Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ cho DN, cụ thể là chính sách về tiền tệ để hỗ trợ dòng tiền cho DN. Bằng cách đó mới cứu được các DN đang gặp khó khăn, mà các khó khăn này là do dịch bệnh chứ không phải do sự chủ quan của DN”.
Ông Nghĩa cũng đề nghị, các chính sách hỗ trợ hiện có của Chính phủ, như hỗ trợ cho người lao động có đóng bảo hiểm thất nghiệp, phải có tính thuận tiện và được tiến hành nhanh chóng. “Với chính sách này, tổng số tiền hỗ trợ mà người lao động ở Công ty Delta của tôi có thể nhận được tổng cộng hàng tỉ đồng, và số tiền này thực sự có ý nghĩa nhưng đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được”, ông Trần Đức Nghĩa nói.
Ông Chương Nguyễn – Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TPHCM – đã chia sẻ về tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng doanh nghiệp của Hội Doanh nhân Trẻ TPHCM để cùng nhau vượt qua dịch thời gian vừa qua bằng các hoạt động kết nối giao thương trong hội và các hội doanh nghiệp, hội ngành nghề khác ở khu vực miền Đông và Tây Nam bộ.
Điểm lại các khó khăn mà DN quy mô nhỏ gặp phải là nguồn vốn, nguồn nhân lực, ông Chương Nguyễn cho hay, chính sách kết nối giữa TPHCM và các tỉnh trong vùng trọng điểm phía Nam còn khập khiễng. “DN không được tạo điều kiện lưu thông về con người và dòng tiền thì mọi hoạt động đều phải dừng lại. Chúng tôi kiến nghị chính quyền các tỉnh và cao hơn là Chính phủ cần nhanh chóng giải quyết vấn đề đó”.
Vị đại diện của Hội Doanh nhân trẻ TPHCM cũng cho biết, các DN làm dịch vụ du lịch và dịch vụ liên quan đến yếu tố nước ngoài mong muốn Chính phủ nhanh chóng hoàn thiện chính sách hộ chiếu vaccine. Ông cũng kiến nghị các chính sách hỗ trợ cho DN cần phải triển khai rất tích cực vì DN không còn thời gian để chờ đợi sau thời gian dịch bệnh quá lâu.
TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, cho biết để phục hồi kinh tế, có 4 “lát cắt” cơ bản. Thứ nhất, phòng chống dịch và nâng cao năng lực y tế (cơ sở, trang thiết bị, …). Thứ hai, bên cạnh những chính sách hỗ trợ chung, cũng cần xem xét những gói hỗ trợ theo ngành lĩnh vực dựa trên các tiêu chí lựa chọn: các ngành ấy có mức độ thiệt hại giai đoạn vừa qua như thế nào, mức độ đóng góp của ngành, lĩnh vực ấy, sức lan tỏa của ngành, lĩnh vực ấy khi phục hồi?… Thứ ba, về lao động (an sinh xã hội; nhà ở xã hội; nhà ở tư nhân), đào tạo lao động. Thứ tư, về hạ tầng, kế hoạch 5 năm đã trình Quốc hội và được thông qua, mỗi năm 500 – 600 ngàn tỉ đồng đầu tư đường nối các khu công nghiệp với các trục đường chính; hạ tầng giáo dục, y tế; hạ tầng số; công nghiệp, công nghệ số…Ông Thành nhấn mạnh, chương trình phục hồi cần tránh vết xe đổ của các gói phục hồi kinh tế trước đó. Đó là cần chương trình đủ lớn, đủ quyết liệt, đủ nhanh, đủ hiệu lực để mang lại kết quả.
Trên đời không có gì thành công mà không phải trả giá. Chúng ta đã trả giá rất đắt để chuyển hướng từ Zero Covid sang Co-Covid. Đó là thành tựu đầu tiên. Tuy nhiên, cần phải chấp nhận một thời gian quá độ để thích ứng an toàn với đại dịch. Nói quá nhiều rồi. Bây giờ phải làm thôi. Nhưng quan trọng là phải giữ vững tinh thần, chí khí chiến đấu, không quay lại con đường cũ, bởi con đường cũ là đường tắt, không có lối ra cho toàn bộ nền kinh tế.
Nước ta có 63 tỉnh thành/ 713 quận huyện/ 11.162 xã phường. Như vậy việc phân loại cấp độ dịch sẽ vô cùng đa dạng. Mỗi nơi có một hoàn cảnh và mỗi hoàn cảnh phải lựa chọn phương án ứng phó khác nhau. Chủ trương thích ứng an toàn linh hoạt sẽ cho phép sự vận dụng phù hợp, không dẫn đến sự phong tỏa cứng trên diện rộng, dẫn đến chia cắt và đứt gãy hoạt động kinh tế xã hội và đời sống. Bằng mọi giá phải duy trì sự kết nối thị trường/ hàng hóa dịch vụ/ nhân lực trong nước, kể cả ngoài nước, nếu không sẽ rơi vào thảm họa suy giảm và đói nghèo trên diện rộng. Chống dịch là quan trọng nhưng duy trì sinh kế lại quan trọng hơn nhiều.