(KTSG Online) – Chiều ngày 20-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp và có ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) do Chính phủ đệ trình. Theo trình bày, Chính phủ đã đưa ra những quy định mới nhằm công khai, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.
- Đấu thầu qua mạng phải đạt tối thiểu trên 60%
- Đấu thầu thuốc và trang thiết bị, vật tư y tế: Hành lang pháp lý phải có cả tính an toàn
Tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu vấn đề, khi sửa đổi luật này, làm thế nào để chống được tham nhũng, gian lận trong đấu thầu?
Bà cho biết, khi nói đến đấu thầu, người ta nghĩ ngay đến “quân xanh, quân đỏ”, tham nhũng, tiêu cực. Chính vì vậy, lần sửa đổi này cần xác định rõ, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong đấu thầu thời gian qua có nguyên nhân do luật không, sửa như thế nào?
Về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, bà Nga cũng đề nghị làm rõ thế nào là đặc biệt, đặc thù? Tiêu chí lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt thế nào?
Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày tờ trình về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).
Ông Dũng cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định về công khai thông tin nhằm góp phần nâng cao tính minh bạch, hạn chế tình trạng gian lận trong đấu thầu.
Cụ thể, sẽ công khai tất cả các thông tin trong hoạt động lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư. Bao gồm cả thông tin về nội dung, kết quả thực hiện hợp đồng của nhà thầu, nhà đầu tư trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và khuyến khích đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng khác. Thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà thầu để phục vụ cho việc đánh giá uy tín nhà thầu và chất lượng sử dụng của hàng hóa mà nhà thầu đã cung cấp. Đây là cơ cở để loại bỏ các nhà thầu không có uy tín và hàng hóa không bảo đảm chất lượng hoặc không đáp ứng được nhu cầu sử dụng thực tế.
Dự án luật sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp chỉ định thầu nhằm tạo cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi để áp dụng trong các trường hợp cấp bách hoặc cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án lớn, trọng điểm.
Theo ông Dũng, dự thảo luật sẽ sửa đổi, bổ sung quy định về điều kiện áp dụng từng phương thức lựa chọn nhà thầu nhằm hạn chế tình trạng chủ đầu tư lợi dụng phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ. Quy định này đưa ra nhằm loại bỏ nhà thầu ngay trong bước đánh giá về kỹ thuật, đến bước đánh giá về tài chính thì chỉ còn lại duy nhất một nhà thầu – dẫn đến không bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả kinh tế.
Dự án Luật Đấu thầu sửa đổi, bổ sung quy định về thời gian trong đấu thầu nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch trong hoạt động đấu thầu. Việc này tạo sự chủ động, linh hoạt cho người có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu trong việc thực hiện các hoạt động đấu thầu – góp phần rút ngắn thời gian tổ chức đấu thầu cho từng dự án, gói thầu.
Dự thảo cũng bổ sung quy định đối với mua sắm thường xuyên theo hướng cho phép đấu thầu các gói thầu cần yêu cầu nhà thầu cung cấp dịch vụ trong thời gian dài trên một năm – thay vì phải tổ chức đấu thầu hằng năm, nhằm tiết kiệm thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu.
Luật Đấu thầu sửa đổi bổ sung quy định về kết nối, chia sẻ thông tin giữa Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia với các hệ thống khác – nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước về đấu thầu, đồng thời tăng cường tính công khai, minh bạch, chống các hành vi thông đồng, gian lận trong đấu thầu.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết, dự thảo luật cũng sửa đổi nhóm các quy định nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đấu thầu; phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong hoạt động đấu thầu.
Theo đó, dự thảo luật bổ sung quy định về các trường hợp người có thẩm quyền được phép đình chỉ, không công nhận kết quả lựa chọn nhà thầu. Được quyết định vô hiệu đối với các quyết định của chủ đầu tư, bên mời thầu trong trường hợp phát hiện có sai phạm trong hoạt động tổ chức lựa chọn nhà thầu – nhằm nâng cao giá trị, hiệu lực pháp lý của việc xử lý vi phạm trong đấu thầu.
Thêm nữa, luật sửa đổi cũng hoàn thiện quy định về các hành vi bị cấm để xác định đầy đủ các hành vi vi phạm trong đấu thầu đã xảy ra trong thực tế.
Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, thường trực ủy ban này tán thành về sự cần thiết sửa đổi luật nhằm kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập của luật hiện hành. Bên cạnh đó góp phần nâng cao hiệu quả trong đấu thầu, lựa chọn nhà thầu.
Song ông Cường lưu ý, Luật Đấu thầu có liên quan đến nhiều luật, do vậy Chính phủ cần rà soát kỹ lưỡng để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các luật khác có liên quan (Luật Dầu khí, Luật Đất đai, Luật Nhà ở).
Trong quá trình 8 năm thực hiện, hệ thống văn bản hướng dẫn về thi hành Luật Đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, lựa chọn nhà đầu tư với 8 nghị định, 23 thông tư, 1 quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, ông Cường cho rằng việc sửa đổi Luật lần này là cần luật hóa tối đa các quy định hiện hành đã áp dụng ổn định. Khắc phục tình trạng luật khung, luật ống, góp phần giảm thiểu tối đa số lượng các văn bản dưới luật được ban hành.
Về ưu đãi trong lựa chọn nhà thầu, ông Cường đề nghị Chính phủ rà soát quy định ưu đãi đối với hàng hóa sản xuất trong nước để bảo đảm phù hợp, không trái với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Có nội dung ưu đãi quy định chung chung, không lượng hóa cụ thể – khó áp dụng trong thực tế hoặc tùy nghi áp dụng, cần rà soát quy định cụ thể các nội dung này.
Về các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, ông Cường đề nghị cần quy định rõ về hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ; làm rõ phạm vi liên quan đến môi giới, hối lộ trong đấu thầu, hành vi thông thầu để phù hợp với thực tiễn hơn; quy định rõ về hành vi cản trở trong đấu thầu…
Ông Cường cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu bổ sung các quy định về đánh giá năng lực của tổ chức đấu thầu qua mạng để quy định lộ trình phù hợp bắt buộc đấu thầu qua mạng. Quy định về cơ sở dữ liệu, bảo đảm đấu thầu qua mạng an toàn, hiệu quả, có tính liên thông với các hệ thống khác…
Không thể đem một luật đấu thầu áp dụng cho tất cả. Đấu thầu xây dựng khác với đấu thầu mua sắm trang thiết bị, càng khác với đấu thầu mua thuốc và thiết bị vật tư y tế. Do đó rất cần các Nghị định dưới luật quy định việc đấu thầu mua sắm đặc thù. Không thể mua thuốc năm sau phải rẻ hơn năm trước. Vì giá thuốc, nguyên liệu dược và giá ngoại tệ liên tục biến động. Trong khi luật cứ bắt phải mua thuốc rẻ nhất, thì chắc chắn chỉ có thuốc Ấn Độ, Trung Quốc kém chất lượng thôi.