TBKTSG số 03-2018: Tự chủ mà vẫn nghẽn
Tòa soạn TBKTSG
(TBKTSG Online) – Bộ Công Thương đã chính thức có đề xuất với Chính phủ về các biện pháp cứu các tài sản đã đầu tư của Tổng công ty Thăm dò và khai thác dầu khí (PVEP) không có khả năng thu hồi trong những năm qua để doanh nghiệp này và Tập đoàn dầu khí (PVN) không bị ảnh hưởng lớn đến khả năng cân đối tài chính. Những tài sản không có khả năng thu hồi mà Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ cho phép khoanh vùng và xử lý trong vòng 20 năm của PVEP là những tài sản nào? Mời các bạn đón đọc bài viết “Cứu tài sản PVEP, bằng cách nào?” của Ngọc Lan trên TBKTSG số ra ngày 18-1-2018.
Những bài viết khác trên số báo này xin giới thiệu bạn đọc:
Vấn nạn điều kiện kinh doanh (Mục Ý kiến): Việc giải quyết vấn nạn điều kiện kinh doanh đang gặp phải trở lực rất lớn. Chúng ta không khó để nhận diện nguyên nhân, nó nằm ngay trong lời khen của Thủ tướng với một số bộ đã làm tốt công tác cải cách là “đã dũng cảm cắt bỏ quyền lực của mình để tạo môi trường tốt hơn”.
Hố đen thông tin (Nguyễn Mỹ): Những “hố đen” thông tin đang tạo ra rất nhiều hệ lụy cho công tác quản lý nhà nước, quyết định của doanh nghiệp và người dân. Trước giờ nghe ngành thống kê than về việc cung cấp thông tin của doanh nghiệp, người dân, nay địa chỉ là chính các cơ quan nhà nước quan trọng, nắm nhiều con số quan trọng.
Tính lại GDP để nâng trần nợ công (Tư Giang): Tại hội nghị tổng kết của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đầu tuần này, Thủ tướng Chính phủ một lần nữa yêu cầu Tổng cục Thống kê tính lại GDP…
Mổ xẻ “kinh tế ngầm” Việt Nam (Bùi Trinh): Khu vực kinh tế chưa được quan sát là một bộ phận của nền kinh tế quốc gia cần được đo lường vào hệ thống tài khoản quốc gia, trong đó có chỉ tiêu GDP. Tuy nhiên, đo lường khu vực kinh tế này là một việc khó khăn không chỉ đối với Việt Nam.
Hạ lãi suất không đơn giản (Phan Minh Ngọc): Xét trên khía cạnh vĩ mô, điều kiện để hạ lãi suất cho vay trên diện rộng phải là sự kết hợp của hành động nới lỏng cung tiền của Ngân hàng Nhà nước và nhu cầu tín dụng yếu.
Chuyển động thoái vốn ngân hàng (Thành Nam): Sau những lần chia thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu và bằng tiền, giá vốn đầu tư của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã thấp hơn mệnh giá. Việc thoái vốn ngân hàng có khả năng mang lại cho họ lợi nhuận đầu tư tài chính.
Xuất khẩu gạo không chắc lạc quan (Nguyễn Đình Bích): Với việc tăng mạnh cả về lượng lẫn giá trị kể từ giữa năm, kết quả xuất khẩu gạo của nước ta trong năm 2017 đã vượt xa mục tiêu đã định. Thế nhưng, năm nay, xuất khẩu mặt hàng nông sản chiến lược này có thể không được lạc quan.
Chủ thể theo BLDS năm 2015 – giải pháp của sự hội nhập (Nguyễn Ngọc Điện): Có những cách nói, cách làm trước nay mang tính đặc thù của Việt Nam, phù hợp với tinh thần của các luật trước đây, đặc biệt là Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2005. Nhưng khi áp dụng BLDS mới, cần phải thay đổi cách nói, cách làm này cho tương thích.
Đổi mới trong tương lai: không nên chỉ kỳ vọng ở Nhà nước (Hồ Quốc Tuấn): Không may thay, Việt Nam không được xếp hạng cao lắm trong Báo cáo đánh giá sự chuẩn bị sẵn sàng cho sản xuất trong tương lai. Những thay đổi cần thiết không nên được kỳ vọng đến từ phía Nhà nước hay những công ty lớn vì đây là những cấu trúc kềnh càng, nhiều thủ tục và chậm thay đổi.
Tự chủ mà vẫn nghẽn (Bảo Uyên): Dù đang thực hiện thí điểm tự chủ toàn diện, các trường đại học công lập không thể làm khác các quy định về tuyển dụng, bổ nhiệm chuyên gia lớn tuổi, chuyên gia nước ngoài làm quản lý chuyên môn, nếu không muốn vi phạm Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức. Các trường cũng không thể tự quyết chi tiêu, đầu tư mua sắm khác với quy định của Luật Đầu tư công.
“Trục trặc ở đâu thì sửa luật ở đó” (Bảo Uyên): Phỏng vấn PGS.TS. Phạm Duy Nghĩa, Đại học Fulbright về giải pháp gỡ nút thắt đang gây nghẽn ở các đại học tự chủ hiện nay.
Cân bằng giữa quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình (Phạm Thị Ly): Cốt lõi trong vấn đề tự chủ, không phải là Nhà nước cần để cho các trường được tự do đến mức độ nào, mà là những thiết chế nhằm bảo vệ sự cân bằng giữa quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của họ trước các bên liên quan.
Chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục được nới lỏng (Linh Trang): Nếu ko có cú sốc nào lớn từ giá dầu dẫn đến CPI tăng vượt dự đoán thì vẫn còn dư địa để Ngân hàng Nhà nước tiếp tục duy trì định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ trong năm 2018 với liều lượng tương đương 2017 để giữ nhịp tăng trưởng.
Bộ Tài chính muốn đánh thuế chuyển nhượng vốn 2% (Minh Tâm): Theo dự thảo luật sửa đổi, bổ sung năm luật thuế vừa được Bộ Tài chính đưa ra lấy ý kiến, thuế nhà thầu đối với hoạt động chuyển nhượng vốn được đề xuất là 2% trên giá trị thương vụ, thay vì 1% như đề xuất đã từng bị phản ứng trước đó cũng như thay cho quy định 20% trên chênh lệch giá như hiện hành.
Biến đổi khí hậu và sự tiếp lửa của giới tài chính (Võ Đình Trí): Trong số các kênh tài chính ứng phó với biến đổi khí hậu, trái phiếu là một công cụ có sự phát triển vượt bậc trong những năm gần đây. Về phân loại, trái phiếu biến đổi khí hậu (climate bond) bao gồm trái phiếu xanh (green bond).
Đòi nợ cuối năm (Hồ Thị Trâm – Hoàng Quốc Nhật Trung): Câu chuyện cuối năm quanh ly cà phê của doanh nhân, ngoài những ấp ủ và kế hoạch kinh doanh trong năm mới, còn một vấn đề muôn thuở: đòi nợ. Cũng nhân dịp ấy, đã có một cuộc tranh luận sôi nổi về một câu hỏi đơn giản: Thế nào là nợ?
Thời mỗi khách hàng là một thông tấn xã (Tâm An): Nguyên tắc quan trọng nhất để doanh nghiệp vượt qua được những sự cố, khủng hoảng truyền thông trong thời của kỷ nguyên số – thời mà mỗi khách hàng là một “thông tấn xã” – là hãy làm sản phẩm, dịch vụ thật tốt.
Nuôi tôm công nghệ cao đang “kẹt” vốn (Trung Chánh): Làm sao giúp người dân tiếp cận được vốn để các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao lan tỏa thật sự? Hướng giải quyết bài toán này có thể bắt đầu từ doanh nghiệp.
Mơ một vòng du lịch cà phê (Nguyễn Quang Bình): Dùng du lịch để quảng bá cà phê thông qua các tour cà phê được tổ chức có chất lượng không chỉ tạo ra đặc sản cho ngành du lịch mà hột cà phê Việt còn có được những cơ hội lấy lại uy tín và tiếng tăm đã bị cà phê pha tạp và cà phê “chợ” đánh mất.
Đừng để doanh nghiệp phải mò mẫm trong tiến trình “xã hội hóa” (Nguyễn Thị Hằng- Lê Tiến Đạt- Lương Văn Lý): Hệ thống các quy định pháp luật liên quan đến xã hội hóa hiện nay còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ, chưa quy định hoặc có quy định nhưng chưa rõ ràng khiến các doanh nghiệp vẫn còn phải mò mẫm trong tiến trình xã hội hóa và chưa biết con đường xã hội hóa này sẽ đưa mình đến đâu.
Thay đổi để phát triển, nhìn từ câu chuyện AhaMove (Đức Tâm): Thay đổi là điều cần thiết, nhưng thay đổi như thế nào để có thể phát triển thì không hẳn lúc nào cũng đơn giản. Câu chuyện từ AhaMove có thể đưa ra vài gợi ý.
Khi thượng đế bị nghi ngờ (Đức Tâm): Một khi ba lô, túi xách của thượng đế bị khóa lại trước cửa vào siêu thị với ánh nhìn nghi ngờ, thật khó để cảm giác hài lòng có mặt.
Tin “nặng ký” và “nhẹ ký” (Danh Đức): Các thanh niên vác dao kiếm ra chặn xe quả đã có tội. Song đặt chuyện này trong dòng thời sự hai vụ đại án đang được xét xử lại thấy xót. Nếu đồng tiền của Nhà nước không bị thất thoát, được dùng đúng mục đích thì có lẽ đã có chút ngân sách giúp các thanh niên nhận được vài cơ hội học lấy một cái nghề.
Chuyện dài xếp hàng (Công Thắng): Cách tổ chức một dịch vụ luộm thuộm, không hợp lý, không đảm bảo nguyên tắc ưu tiên cho người đến trước đã gây nỗi bất an, phá hỏng trật tự xếp hàng.
Thanh xuân trong công xưởng (Bảo Uyên): Xuyến vẫn chưa biết sẽ làm gì khi rời công xưởng với vốn sức khỏe còm cõi còn sót lại kèm số tiền tiết kiệm ít ỏi. Và như lẽ thường thấy của những người luôn trong guồng quay của cơm áo, cô chưa kịp một lần nhìn lại tuổi thanh xuân của mình.
“Đốt lò hương ấy…” (Lê Phú Cường): Cái đẹp và tài năng nghệ thuật làm nên những giá trị nâng tâm hồn và cốt cách con người trước sự tồn tại bản năng và tự phát.
Kinh tế Mỹ một năm dưới thời ông Donald Trump: Khi niềm tin trở lại (Thái Bình): Nếu tránh được chiến tranh thương mại thì triển vọng kinh tế Mỹ năm nay sẽ khá tươi sáng và sẽ có nhiều cơ hội cho các đối tác nước ngoài biết khai thác, tận dụng xu thế phát triển của kinh tế Mỹ.
Ấn Độ “cởi trói” để thu hút FDI (Trúc Diễm): Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế dưới mức dự báo và niềm tin trong nước đang bị thử thách, Chính phủ Ấn Độ đã nới lỏng các quy định để thu hút thêm dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhằm tạo động lực thúc đẩy nền kinh tế.
Cuộc chiến rác đầu năm (Minh Đức): Trung Quốc đã chế biến ít nhất một nửa lượng rác thải bằng giấy, kim loại và nhựa đã qua sử dụng trên thế giới, tương đương 7,3 triệu tấn vào năm 2016. Việc nước này bất ngờ không tiếp nhận rác khiến các nước phương Tây phải vật lộn để đối phó, trong khi tìm kiếm “thị trường mới”.
