Thị trường dầu “nín thở” chờ đợi số phận thỏa thuận hạt nhân Iran
Chánh Tài
 |
| Các nhà quan sát đang chờ đợi những phản ứng của Mỹ vào 12-5 tới đây để biết giá dầu diễn biến như thế nào trong tương lai. |
(TBKTSG Online) – Diễn biến của giá dầu trong thời gian sắp tới sẽ phụ thuộc lớn vào viêc Mỹ có hủy bỏ thỏa thuận hạt nhân giữa Iran với năm thành viên thường trực hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, Đức, Liên minh châu Âu (EU) hay không.
Nếu Mỹ rút khỏi thỏa thuận này và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran, nguồn cung trên thị trường dầu sẽ càng bị siết chặt và giá dầu sẽ tiếp tục đi lên. Trong trường hợp ngược lại, giá dầu có thể giảm mạnh.
Chờ đợi quyết định của Trump
Theo trang tin CNN Money, thị trường dầu dường như đang đặt cược vào khả năng thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ bị hủy bỏ.
Giá dầu Brent tại thị trường London đã tăng 7% trong năm nay, trong khi đó, giá dầu Tây Texas tại thị trường New York cũng tăng 8% và có khi lên mức gần 69 đô la Mỹ/thùng, mức cao nhất kể từ cuối năm 2014. Giá dầu tăng mạnh một phần là vì giới đầu tư dự báo Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ chấm dứt thỏa thuận hạt nhân Iran được ký vào năm 2015 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt với nước này.
Theo thỏa thuận, Iran nhất trí hạn chế các hoạt động hạt nhân bao gồm làm giàu uranium để đổi lấy việc các nước phương Tây dỡ bỏ trừng phạt, cho phép Iran nhanh chóng nâng sản lượng dầu thêm 1 triệu thùng/ngày để phục vụ xuất khẩu. Ngay sau thỏa thuận, Iran đã đón nhận nhiều khách hàng mua dầu thô từ châu Âu, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc.
Ông Trump đe dọa sẽ rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran trừ phi các bên liên quan phải sửa đổi thỏa thuận này vì nó có nhiều khiếm khuyết nghiêm trọng và ấn định ngày 12-5 tới là thời hạn chót để quyết định liệu có tái áp đặt các biện pháp trừng đối với Iran hay không.
Tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran có thể khiến nguồn cung dầu toàn cầu bị hụt mất một triệu thùng mỗi ngày và đó sẽ là một đòn giáng nặng nề đối với các thị trường năng lượng vốn đang rất dễ vỡ. “Nguồn cung dầu sẽ bị xáo trộn lớn”, theo nhà phân tích Michael Wittner, Giám đốc bộ phận nghiên cứu thị trường dầu toàn cầu ở ngân hàng Societe Generale.
Hôm 30-4, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, Israel nắm được hàng ngàn tài liệu về chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Iran và chúng cho thấy Iran đã nói dối về năng lực hạt nhân trước khi ký thỏa thuận hạt nhân với các cường quốc vào năm 2015. Ông Netanyahu cũng nói rằng, sau khi ký thỏa thuận, Iran tiếp tục lưu trữ và mở rộng kiến thức về vũ khí hạt nhân để sử dụng trong tương lai.
Cùng ngày, Tổng thống Donald Trump nói rằng, thông tin mà Thủ tướng Benjamin Netanyahu đưa ra đã chứng tỏ ông “đúng 100%” khi chỉ trích thỏa thuận nhân Iran được ký bởi Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama.
“Chúng ta sẽ thấy chuyện gì sẽ xảy ra. Tôi không nói với các bạn biết những gì tôi sẽ làm nhưng rất nhiều người nghĩ rằng họ đã biết tôi sẽ làm gì”, ông Trump nói về quyết định sắp tới của ông đối với thỏa thuận hạt nhân Iran.
Nguy cơ nguồn cung dầu bị hụt 1 triệu thùng/ngày
Công ty nghiên cứu thị trường năng lượng FGE nhận định, có khả năng cao Tống thống Mỹ sẽ không gia hạn việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Iran vào ngày 12-5. Nếu các biện pháp trừng phạt Iran được phục hồi, FGE dự báo sản lượng dầu Iran có thể giảm từ 250-500.000 thùng/ngày vào cuối năm 2018. Con số này sẽ tăng lên 500.000 đến 1 triệu thùng/ngày vào năm 2019.
Song các nhà phân tích năng lượng không chắc chắn liệu tất cả mức tăng trưởng sản lượng dầu của Iran sau năm 2015 đều bị ảnh hưởng hay không. Hiện nay, Pháp và các nước khác hối thúc ông Trump không rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Dù EU cấm vận 100% dầu nhập khẩu từ Iran khi các biện pháp trừng phạt Iran được áp đặt vào năm 2012, nhà phân tích Michael Wittner cho rằng EU không nhất thiết phải theo chân Mỹ nếu ông Trump khôi phục các biện pháp trừng phạt Iran.
Tương tự, Trung Quốc đang rất cần dầu và có thể không muốn làm bất cứ điều gì có lợi cho Trump giữa lúc nước này đang trong vòng xoáy tranh chấp thương mại với Mỹ. Trong khi đó, đồng minh khác của Mỹ bao gồm Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc được dự báo sẽ ngưng nhập khẩu từ Iran để ủng hộ Mỹ.
Việc tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran sẽ làm xáo trộn thị trường dầu nhưng theo giới phân tích, mức độ tác động đến giá dầu có thể không nhiều vì giá dầu đã tăng trong thời gian khá dài.
Brian Kessens, giám đốc danh mục đầu tư ở công ty đầu tư năng lượng Tortoise Capital nói rằng, không nên kỳ vọng giá dầu sẽ tăng dựng đứng vì khả năng thỏa thuận hạt nhân Iran bị Mỹ hủy bỏ đã phản ánh vào giá dầu hiện nay.
Nhà phân tích Michael Wittner nhận định khoảng 50% tác động của viễn cảnh thỏa thuận hạt nhân Iran sụp đổ đã phản ánh vào giá. Ông dự báo giá dầu chỉ có thể tăng thêm 5 đô la/thùng nếu Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận này vào ngày 12-5 tới. Dĩ nhiên, giá dầu có thể giảm mạnh nếu ông Trump quyết định giữ nguyên thỏa thuận hạt nhân Iran.
Ngược lại, quyết định tái trừng phạt Iran có thể đẩy giá dầu tăng cao hơn, khiến chi phí nhiêu liệu của người dân Mỹ tăng theo và cử tri sẽ “oán trách” ông Trump. Và trong trường hợp này, giá dầu có thể lên mức 100 đô la/thùng.
Mời xem thêm
Giá dầu thô tăng, ngành dầu khí bớt khó khăn
