Thủ tướng: “Cần tạo không gian, nguồn lực, cơ hội cho tư nhân phát triển”
Trúc Diễm
(TBKTSG Online) – Tham dự Diễn đàn kinh tế tư nhân lớn nhất từ trước tới nay, quy tụ khoảng 2.500 doanh nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đưa ra một loạt định hướng nhằm thúc đẩy khối doanh nghiệp này phát triển.
 |
| Thủ tướng Chính phủ tham gia đối thoại với doanh nghiệp tư nhân – Ảnh: Chinhphu.vn |
Bình đẳng, được bảo vệ, khích lệ và trao cơ hội
Mở màn bài phát biểu trong phiên toàn thể của Diễn đàn chiều ngày 2-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Nhà nước là xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần. Sau hơn 30 năm đổi mới, Việt Nam chứng kiến nhiều thành quả của nền kinh tế, đặc biệt 2018 là năm thứ 4 liên tiếp có số doanh nghiệp thành lập mới với số vốn kỷ lục, trong đó có vai trò của khối doanh nghiệp tư nhân. Tư nhân đang tạo ra khoảng hơn 42% GDP, nhiều doanh nghiệp đã khẳng định giá trị thương hiệu trên thị trường và được người dân tin tưởng.
"Khu vực này có vai trò hết sức quan trọng của nền kinh tế, cần tìm cách kích hoạt tốt hơn nữa", Thủ tướng nói và đặt câu hỏi: làm thế nào để doanh nghiệp quy mô nhỏ có thể vươn ra thế giới, hàng triệu hộ kinh doanh cá thể có thể tạo lợi thế cho bản thân và xã hội?
Nền kinh tế Việt Nam đã phát triển mạnh, có nhiều cải tiến nhưng vẫn còn tồn tại nhiều rào cản. "Đâu là điểm nghẽn của kinh tế Việt Nam, làm thế nào để đẩy mạnh, phát triển các ngành nghề kinh tế?", Thủ tướng nói.
Ông cũng đề cập đến tinh thần doanh nghiệp với chí tiến thủ cao, luôn nỗ lực tìm kiếm thị trường mới, cách tân doanh nghiệp. Đồng thời, doanh nhân cần kinh doanh chân chính, góp phần phòng chống tham nhũng. Các doanh nghiệp tạo nên những thương hiệu nổi tiếng, có thể vươn tầm thế giới sẽ góp phần đưa tên tuổi Việt Nam ra toàn cầu.
"Các doanh nghiệp cần có tinh thần dân tộc, tình yêu nước mới có thể phát triển bền vững", Thủ tướng nói.
Cũng tại Diễn đàn, nhiều câu hỏi được gửi tới Thủ tướng liên quan tới những quyết sách trong thời gian tới để tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân đóng góp nhiều hơn nữa cho nền kinh tế.
Thủ tướng cho biết, sẽ tiếp tục tạo điều kiện, kiến tạo không gian, nguồn lực, cơ hội cho khu vực tư nhân phát triển thuận lợi hơn, với các “từ khóa”: “tạo bình đẳng” trong phát triển, được “bảo vệ”, “khích lệ” và “trao cơ hội”.
Về tạo bình đẳng, trước hết là kinh tế tư nhân bình đẳng trước pháp luật, bình đẳng trong cạnh tranh, trong phân bổ nguồn lực với các thành phần kinh tế khác, nhất là tiếp cận nguồn lực.
Về từ khóa được “bảo vệ”, Thủ tướng nêu rõ là được bảo về quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp theo Hiến pháp, pháp luật. Giảm sự chồng chéo, tầng lớp trong thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, tạo môi trường thông thoáng cho kinh tế tư nhân.
Được “khích lệ” là được Nhà nước và xã hội tôn vinh hơn nữa, nhất là các doanh nghiệp làm ăn chân chính, có trách nhiệm xã hội. Ngược lại, cần lên án, đấu tranh đối với các doanh nghiệp làm ăn chụp giật, vi phạm đạo đức kinh doanh, vi phạm pháp luật.
“Trao cơ hội” là tạo cơ hội tiếp cận nguồn lực, công nghệ, thị trường, cắt giảm chi phí kinh doanh, hạ giá thành sản phẩm. Thủ tướng đề cập đến việc đẩy mạnh cổ phần hóa, chống độc quyền cũng là mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân phát triển bình đẳng.
Vỗ tay bằng hai tay
Cũng tại phiên toàn thể, ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng Ban kinh tế Trung ương khẳng định phát triển kinh tế tư nhân lành mạnh là yêu cầu trong tiến trình xây dựng kinh tế. Đây được xem là phương thức quan trọng để giải phóng sức sản xuất; huy động nguồn lực xã hội. Nghị quyết này là kết tinh tinh hoa, đúc kết kinh nghiệm từ trước và có tiếp thu có chọn lọc những thành tựu của thế giới.
Lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương đề cập nhiều nội dung cốt lõi. Trước tiên là phải thống nhất nhận thức thì mới có hành động thống nhất. "Có nhận thức đầy đủ thấu đáo các quan điểm của Đảng thì mới đủ bản lĩnh quyết tâm xóa bỏ mọi rào cản, mọi mặc cảm để phát triển kinh tế tư nhân. Chỉ khi hiểu thấu đáo, xuyên suốt mới có bản lĩnh đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái, tuyệt đối hóa kinh tế hóa tư nhân; khích lệ các thành phần kinh tế đều cạnh tranh bình đẳng; hỗ trợ bổ sung và thống nhất trong nền kinh tế thị trường. Có nhận thức thì mới xây dựng đội ngũ doanh nhân có ý chí tự lực tự cường, yêu nước, phát triển bản thân gắn chặt với lợi ích đất nước.
Bên cạnh đó, theo người đứng đầu Ban kinh tế Trung ương, cần phải giải quyết đúng đắn quy luật giữa nhà nước và thị trường. Ông Bình dẫn chứng, trong lịch sử phát triển chủ nghĩa xã hội, nhiều nước tuyệt đối vai trò kinh tế nhà nước, nên có nhiều tiêu cực và dẫn đến thất bại. Trong khi đó, tại nhiều nước tư bản lại tuyệt đối vai trò của kinh tế tư nhân dẫn đến khủng hoảng nhiều năm. Giờ đây, các nước phải thừa nhận vai trò nhà nước trên quan điểm vỗ tay bằng 2 bàn tay: nhà nước và thị trường. Nhà nước có vai trò điều tiết, trong khi đó, thị trường đóng vai trò chủ yếu trong giải phóng sức xã hội và tận dụng hiệu quả nguồn lực xã hội.
Cũng tại phiên toàn thể, ông Phùng Quốc Hiển, Phó Chủ tịch Quốc hội cho hay, thời gian qua, Quốc hội và Chính phủ đã tập trung thể chế hoá các chính sách kinh tế liên quan đến kinh tế tư nhân. Nhờ cơ chế chính sách tạo ra, kinh tế tư nhân đã có bước phát triển tích cực. Hết năm 2018, Việt Nam có 715.000 doanh nghiệp tư nhân, chiếm vị trí rất quan trọng trong nền kinh tế.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết, đặc biệt liên quan tới luật pháp và môi trường kinh doanh. Theo ông Hiển, việc thực thi pháp luật còn nhiều hạn chế cho doanh nghiệp phát triển. Hơn nữa, chi phí tuân thủ pháp luật vẫn chưa được giải quyết tốt. Thời gian làm thủ tục quản lý còn nhiều.
“Mục tiêu đặt ra đến 2020 phải có một triệu doanh nghiệp tư nhân hoạt động nhưng hiện tại mới đạt 715.000, đây là một thách thức”, ông Hiển nói.
Điều đó đặt ra bài toán cần phải rà soát lại hệ thống pháp luật, nhất là những luật liên quan đến thể chế, luật công chức viên chức, chế độ kinh tế, chính sách kinh tế, như luật đầu tư, luật sở hữu trí tuệ, luật đất đai. Những luật này phải phá vỡ rào cản và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân tiếp cận được với nguồn lực về đất đai, tài chính, yếu tố sản xuất…Ngoài ra, cần cố gắng giảm những chi phí tuân thủ pháp luật như lệ phí kinh doanh, cùng với đó là những chi phí không chính thức gây khó khăn cho các doanh nghiệp.
Hiến kế từ người trong cuộc
Tham dự phiên toàn thể, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho hay, ngành dệt may năm 2018 xuất khẩu đạt 36,3 tỉ đô la Mỹ và hướng tới mục tiêu 40 tỉ đô la trong năm nay. Để đạt được mục tiêu này, xương sống của ngành là các Hiệp định thương mại. “Tôi đánh giá cao việc Việt Nam trở thành thành viên WTO, là điều kiện thuận lợi để cho ngành dệt may phát triển", ông Giang nói.
Về vướng mắc, ông Giang cho rằng, Việt Nam đang phải nhập khẩu cực lớn phần cung thiếu hụt. Đây là nguyên nhân khiến Việt Nam khó có thể đáp ứng được quy tắc xuất xứ khi tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong đó có CPTPP.
"Chúng ta cần phát triển các khu công nghiệp để kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực dệt nhuộm. Cần đào tạo đội ngũ kỹ sư ngành hóa nhuộm vì chúng ta đang rất thiếu", ông Giang đề xuất.
Liên quan tới lĩnh vực hàng không, bà Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Vietjet Air đề xuất, Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải ưu tiên tập trung xây dựng quy hoạch phát triển hạ tầng sân bay, nhà ga, tạo điều kiện cho các tập đoàn kinh tế tư nhân có tiềm lực được tham gia, đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng sân bay. Doanh nghiệp tư nhân đầu tư nhiều dự án không đặt mục tiêu hiệu quả kinh tế.
“Ví dụ như đề xuất dự án nâng cấp sân bay Điện Biên, hãng tính phải 60-70 năm mới hoàn vốn nhưng dự án có ý nghĩa lịch sử, một địa danh gắn với chiến thắng Điện Biên Phủ. Do đó hãng nhận thấy cần đầu tư thành điểm đến quốc tế mang tính lịch sử, một vùng kinh tế phát triển văn minh”, bà Hà nói.
Thứ hai, lãnh đạo Vietjet Air đề xuất, doanh nghiệp tư nhân mong được sự đối xử bình đẳng, công bằng của cơ quan quản lý và định hướng tuyên truyền khách quan, không để hình ảnh doanh nghiệp tư nhân bị bóp méo ảnh hưởng tới tinh thần khởi nghiệp của toàn xã hội, ý chí của những doanh nghiệp tiên phong.
Đóng góp cho sự phát triển của khu vực tư nhân, ông Võ Quang Huệ, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup, phụ trách VinFast cho hay, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam đang ngày càng phát triển và đóng góp tới 40% tổng GDP. Các doanh nghiệp tư nhân có thể đóng góp hơn nữa cho GDP và tạo ra nhiều việc làm nếu sẵn sàng đổi mới sáng tạo và được hỗ trợ về cơ chế, chính sách để đầu tư vào những lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, mức độ lan tỏa lớn và áp dụng phương thức sản xuất hiện đại.
Từ kinh nghiệm thực tiễn, Tập đoàn Vingroup đề xuất ý kiến nhằm thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam phát triển. Thứ nhất, cần có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ kinh tế tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao và các hoạt động nghiên cứu và phát triển, ứng dụng, chuyển giao công nghệ tiên tiến.Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh việc phát triển nguồn nhân lực, nhất là đào tạo đại học, đào tạo nghề, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu về số lượng và chất lượng nhân sự cho phát triển kinh tế tư nhân.
Chính phủ cũng cần tiếp tục tạo điều kiện cho chương trình kết nối mạng lưới đổi mới sáng tạo tiếp tục phát huy, góp phần thu hút chất xám của đội ngũ Việt Kiều. Ngoài ra, Chính phủ cần tiếp tục có những chính sách để thúc đẩy công nghiệp phụ trợ phát triển, bởi lĩnh vực này đóng vai trò bổ trợ rất lớn cho ngành công nghiệp ôtô phát triển và sẽ tạo ra nhiều việc làm cho xã hội. Cuối cùng, Chính phủ cần tạo điều kiện cho việc thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghiệp phụ trợ.
Mời đọc thêm:
