Tìm khách cho bảo tàng

Tìm khách cho bảo tàng

Trung Châu

Khách tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh nằm trên đường Võ Văn Tần, quận 3. Ảnh: Trung Châu.

(TBKTSG) – Tình trạng chung của các bảo tàng ở TPHCM hiện nay được xem là phát triển không đồng đều và vẫn loay hoay tìm cách để thu hút khách đến tham quan. Gần đây, nhiều kế hoạch bảo tồn, nâng cấp và phát triển các bảo tàng đã được vạch ra với hy vọng sẽ làm tình hình tốt hơn.

Phát triển chưa đều

Đi dạo vòng quanh khoảng năm bảo tàng ở TPHCM, đồng thời hỏi đại diện của một số bảo tàng khác tại TPHCM, hầu như mọi thứ vẫn không thay đổi so với hơn hai năm về trước.

Trong số 10 bảo tàng đang hoạt động tại TPHCM hiện nay, chỉ có một số thu hút được lượng khách du lịch nhất định hàng năm và có sự đầu tư thường xuyên vào dịch vụ và sản phẩm như Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam hay Bảo tàng TPHCM.

Trong khi đó, một số bảo tàng hoạt động cầm chừng, “sống” chủ yếu nhờ vào các đoàn khách đi tham quan học tập hoặc nhờ vào việc cho thuê mặt bằng như Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, Bảo tàng Tôn Đức Thắng, Bảo tàng Lực lượng vũ trang miền Đông Nam bộ… Thậm chí có bảo tàng trong năm chỉ có được một, hai dịp đón nhiều đoàn khách, những ngày còn lại hầu như không có khách, điển hình là Bảo tàng Địa chất TPHCM.

Tại buổi hội thảo được tổ chức hồi đầu tháng 7-2009 tại Bảo tàng Chứng tích chiến tranh TPHCM để các bảo tàng lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp lữ hành, ông Bùi Nguyễn Tâm Đăng, trợ lý Tổng giám đốc Công ty Vietravel, cho biết trong các chương trình tham quan thành phố, công ty hầu như chỉ đưa Bảo tàng Chứng tích chiến tranh và Bảo tàng Lịch sử Việt Nam vào chương trình.

Giải thích lý do, ông Đăng cho biết hai bảo tàng này có thể đáp ứng các nhu cầu cơ bản dành cho khách du lịch do có chỗ đậu xe đủ lớn cho xe du lịch loại 45 chỗ, không có cảnh chèo kéo du khách và tình trạng nhếch nhác trong bảo tàng, thông tin về bảo tàng được cập nhật thường xuyên, đồng thời nằm gần khu trung tâm thành phố.

Tại buổi hội thảo trên, đại diện một số doanh nghiệp lữ hành như Lửa Việt, Hòa Bình và một số doanh nghiệp khác… cũng có những ý kiến tương tự. Một số đại diện doanh nghiệp dẫn chứng: nhiều khách du lịch nước ngoài muốn tìm hiểu lịch sử nghệ thuật của Việt Nam hoặc muốn biết rõ hơn những câu chuyện về các nữ anh hùng Nam bộ trong kháng chiến nhưng những nơi này [Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM và Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ] không đáp ứng được.

“Việc cập nhật thông tin của các bảo tàng còn yếu và thiếu. Chúng tôi thường lên các chương trình cụ thể cho các tour từ một tuần đến một tháng trước đó, nhưng chúng tôi không thể tìm thấy bất cứ hoạt động nào mới từ phía bảo tàng dành cho khách. Các bảo tàng nên có trang web riêng và cập nhật thông tin lên đó”, ông Đăng nói.

Tại buổi hội thảo, đại diện các bảo tàng cho biết họ cũng nhìn thấy những vấn đề trên từ lâu nhưng “lực bất tòng tâm” vì nhiều lý do khác nhau. Bà Nguyễn Thị Đức, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, nói: “Nếu bảo tàng có được nhiều tác phẩm của các danh họa nổi tiếng ở Việt Nam và nước ngoài thì còn gì bằng và tình hình thu hút khách sẽ khả quan hơn”.

Trong khi đó, bà Đỗ Thị Hồng, Trưởng phòng Tuyên truyền Bảo tàng TPHCM, cho biết mỗi tuần bình quân nơi đây đón khoảng 900-1.000 khách, phần lớn trong số đó vẫn là các sinh viên và học sinh muốn tìm hiểu lịch sử của thành phố, trong khi lượng khách nước ngoài chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. Do vậy, nhờ vào điều kiện thuận lợi là kiến trúc đẹp, không gian thoáng và nhiều hiện vật quý, bảo tàng lâu nay có thêm thu nhập nhờ vào việc cho thuê chụp hình cưới!

Kế hoạch nâng cấp

Theo số liệu thống kê của các bảo tàng, trong năm tháng đầu năm nay, những nơi thu hút nhiều khách tham quan là Bảo tàng Chứng tích chiến tranh với gần 300.000 khách, Bảo tàng TPHCM thu hút tổng cộng gần 200.000 khách… Bảo tàng Chứng tích chiến tranh cũng thu hút lượng khách nước ngoài nhiều nhất với hơn 143.000 khách. Tiếp đến là Bảo tàng Lịch sử Việt Nam với gần 32.000 khách nước ngoài trong tổng số hơn 160.000 khách tham quan. Các bảo tàng khác chỉ đón số lượng khách du lịch nước ngoài từ vài trăm đến vài ngàn khách.

Ông Đỗ Chí Kiên, phụ trách Bảo tàng Địa chất, cho biết bảo tàng được thành lập từ đầu những năm 1970 và có những thay đổi từ năm 1995 nhưng không phát triển nhiều. Mục đích chủ yếu của bảo tàng chuyên ngành này là phục vụ sinh viên và nhà nghiên cứu ngành địa chất, nhưng kết quả đạt được vẫn không nhiều. “Giờ là lúc chúng tôi cần học hỏi, ổn định lại và phát triển, hy vọng sẽ thu hút được du khách nước ngoài”, ông nói và cho biết thêm bảo tàng đang cần khoảng 20-30 tỉ đồng cho mục tiêu trên.

Để thu hút ngày càng nhiều khách du lịch nước ngoài đến với các bảo tàng, lãnh đạo TPHCM có kế hoạch nâng cấp, phát triển các bảo tàng trong thời gian tới. Bà Vũ Kim Anh, Phó giám đốc Sở Văn hóa-Thể Thao và Du lịch, cho biết thành phố đã có kế hoạch dành tổng cộng 250 tỉ đồng để nâng cao chất lượng các bảo tàng. Cụ thể, tháng 9 này, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh sẽ mở cửa phần trùng tu, làm mới với tổng chi phí khoảng 30 tỉ đồng. Khoảng 60 tỉ đồng nữa sẽ dành cho Bảo tàng Hồ Chí Minh ở quận 4 để nâng cấp một số hạng mục. Bảo tàng Mỹ thuật cũng được nâng cấp theo kế hoạch.

Tuy nhiên, tại buổi hội thảo, đại diện các bảo tàng và các doanh nghiệp lữ hành vẫn lo ngại về tính khả thi của những kế hoạch hoạch này. Giải pháp nào để nâng cao chất lượng công tác bảo tồn các bảo tàng vẫn là những câu hỏi chưa có câu trả lời thỏa đáng.