Tổng thống Donald Trump mở mặt trận thuế mới với Mexico

Tổng thống Donald Trump mở mặt trận thuế mới với Mexico

Chánh Tài

(TBKTSG Online) – Tổng thống Donald Trump đang đặt nền kinh tế Mỹ vào rủi ro khi thúc đẩy cuộc chiến thuế trên toàn cầu lên cao trào mới với một mặt trận thuế khác sắp mở ra với Mexico, nước láng giềng và đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ.

Ô tô và linh kiện ô tô là những mặt hàng mà Mỹ nhập khẩu lớn nhất từ Mexico trong năm 2018. Ảnh: Market Watch

Hôm 31-5, viết trên Twitter, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ áp thuế 5% đối với tất cả 347 tỉ đô la hàng hóa Mexico bán sang Mỹ mỗi năm vào ngày 10-6 tới trừ khi Mexico đưa ra các biện pháp ngăn chặn dòng người nhập cư lậu từ Mexico sang biên giới phía nam của Mỹ.

Thông báo sau đó của Nhà Trắng nói rằng mức thuế trên có thể tăng dần lên mức 25% vào ngày 1-10 tới trừ phi Mexico ngăn chặn đáng kể dòng người nước ngoài đi qua lãnh thổ của nước này để nhập cảnh trái phép vào Mỹ.

Mexico là đối tác lớn thứ ba của Mỹ trong năm 2018 với tổng giá trị kim ngạch thương mại hai chiều đạt 671 tỉ đô la Mỹ vào năm ngoái. Song các dữ liệu mới nhất Mexico lần đầu tiên vượt qua Trung Quốc và Canada để trở thành tác thương mại lớn nhất của Mỹ trong hai tháng đầu năm nay với giá trị kim ngạch thương mại hai chiều đạt 97,4 tỉ đô la.

Mỹ đang nhập khẩu rất nhiều chủng loại hàng hóa từ Mexico từ ô tô, linh kiện ô tô, thiết bị gia dụng cho đến rau quả tươi, các sản phẩm cao su và nhựa.

Động thái mới trên đánh dấu cao trào trong suốt một tháng với các biện pháp áp thuế và đe dọa áp thuế của chính quyến Tổng thống Donald Trump, khiến giới đầu tư toàn cầu hoang mang và làm dấy lên các lo ngại của các nhà kinh tế về nguy cơ tăng trưởng kinh tế toàn cầu cũng như Mỹ sẽ rơi vào trì trệ. Trong tháng qua, ông Trump đã tăng thuế với 200 tỉ đô la hàng hóa của Trung Quốc và dọa áp thuế với hơn 300 tỉ đô la hàng hóa của Trung Quốc chưa bị đánh thuế. Ông cũng cảnh báo áp thuế đối với ô tô nhập khẩu từ châu Âu và Nhật Bản trong vòng sáu tháng tới.

Hôm 30-5, chỉ số EPU, đo lường bất ổn chính sách kinh tế của Mỹ do các nhà kinh tế ở Đại học Stanford và Đại học Chicago thiết lập, tăng lên mức cao chưa từng thấy kể từ khi chính phủ Mỹ đóng cửa một phần vào hồi đầu năm nay.

Đối với ông Trump, các đòn thuế là cách để gây áp lực, buộc các đối tác thương mại phải giảm và gỡ bỏ các hàng rào bảo hộ thương mại, tạo ra một sân chơi công bằng cho các doanh nghiệp Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang phát động cuộc chiến thuế khắp toàn cầu. Ảnh: Deutsche Welle

Tổng thống Trump khẳng định các đòn thuế leo thang không gây bất kỳ rủi ro kinh tế cho Mỹ. Ông cho rằng các biện pháp áp thuế đã hỗ trợ tăng trưởng của Mỹ trong những tháng đầu năm nay. Viết trên Twitter hồi đầu tháng 5, ông cho hay các khoản thuế thu được từ hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài “phần nào đóng góp cho kết quả kinh tế tuyệt vời của chúng ta”, một tuyên bố có rất ít bằng chứng ủng hộ.

Trên lý thuyết, nếu thuế đánh vào 347 tỉ đô la Mỹ hàng hóa Mexico được áp ở mức 25%, Mỹ sẽ thu được thêm 87 tỉ đô la Mỹ tiền thuế mỗi năm. Tương tự, mức thuế 25% áp cho 200 tỉ đô la hàng hóa Mỹ sẽ đóng góp thêm 30 tỉ đô la Mỹ doanh thu thuế của Mỹ. Và nếu Tổng thống Trump áp thuế 25% cho 300 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc nữa vào cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7, Mỹ sẽ kiếm thêm 75 tỉ đô la Mỹ tiền thuế. Có nghĩa là Mỹ sẽ có thêm gần 200 tỉ đô la nhờ cuộc chiến thuế nhằm vào Trung Quốc và Mexico. Song đó chỉ là giả định vì khi Mỹ áp thuế với hàng hóa nước ngoài, nhiều nhà xuất khẩu từ bên ngoài, với biên lợi nhuận thấp, chắc chắn tăng giá bán sang Mỹ để bù đắp phần nào chi phí thuế nếu không muốn bị thua lỗ.

Các đòn thuế nhằm vào Trung Quốc, bao gồm kế hoạch áp thuế với 300 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc trong vòng một tháng tới, sẽ tác động mạnh đến một loạt các doanh nghiệp Mỹ vốn đang phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc bao gồm các nhà bán lẻ, các công ty sản xuất trang phục thể thao và các công ty buôn bán điện thoại di động. Các biện pháp áp thuế nhằm vào hàng hóa Mexico, nếu được thực hiện, cũng sẽ ảnh hưởng đến khách hàng mua xe ở Mỹ cũng như ngành công nghiệp ô tô của nước này vào thời điểm doanh số ô tô của Mỹ tăng trưởng chậm trong tháng 4 và nhiều hãng ô tô đang bắt đầu sa thải công nhân. Ô tô và linh kiện ô tô chiếm hơn 25% tổng giá trị hàng hóa mà Mỹ nhập khẩu từ Mexico.

Nhà kinh tế trưởng ở Ngân hàng Deutsche Bank (Đức) Torsten Slok nhận định thương mại giữa Mỹ với Mexico chủ yếu liên quan đến các chuỗi cung ứng, đặc biệt là chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp ô tô. Các hãng ô tô Mỹ và nước ngoài đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào các nhà máy và chuỗi cung ứng ở Mexico.

Trong phiên giao dịch hôm 31-5, giá cổ phiếu của ba nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới Ford, Toyota và Volkswagen giảm mạnh, khiến giá trị vốn hóa thị trường của ba hãng xe này bốc hơi tổng cộng 17 tỉ đô la Mỹ. Chỉ số các nhà sản xuất ô tô thế giới, do Bloomberg thiết lập, cũng giảm đến 2,2% về mức thấp nhất kể từ tháng 7-2016.

Hầu hết các nhà kinh tế cảnh báo rằng các mức thuế tăng lên và duy trì kéo dài đối với hàng hóa nước ngoài cũng như các biện pháp trả đũa từ Trung Quốc và Mexico nhằm vào nông dân và các nhà xuất khẩu khác của Mỹ sẽ gây u ám thương mại toàn cầu và kìm hãm tăng trưởng của Mỹ.

Các nhà phân tích ở các công ty tài chính từ lâu lạc quan rằng các khiêu khích thương mại của ông Trump sẽ giúp giải quyết các vấn đề của nền kinh tế Mỹ nhưng “không gây đau đớn” nhiều. Nhưng giờ đây, họ không còn chắc chắn như vậy nữa.

“Chính sách thương mại của ông Trump có thể tạo ra một tình trạng bất ổn lan rộng và kéo dài trong hệ thống thương mại toàn cầu”, Krishna Guha, Phó Chủ tịch công ty tư vấn đầu tư Evercore ISI (Mỹ), viết trong một báo cáo gửi khách hàng hôm 31-5.

Leo thang các đòn thuế lên đến mức 25% có thể gây trì trệ cho ngành sản xuất toàn cầu, đe dọa tăng trưởng của Mỹ. Trong những tuần gần đây, các tổ chức dự báo kinh tế đã cắt giảm triển vọng tăng trưởng của Mỹ trong quí 2-2019 vì các dữ liệu kinh tế của Mỹ yếu hơn kỳ vọng.

Các nhà phân tích ở ngân hàng Goldman Sachs nhận định cuộc chiến thương mại leo thang trong tháng qua sẽ gây ra các tác động ở mức trung tính cho đến tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ. Nhà kinh tế trưởng Mỹ Gregory Daco ở công ty tư vấn Oxford Economics (Anh) dự báo nếu Mỹ áp thuế 25% với tất cả các hàng hóa Mexico, tăng trưởng GDP của Mỹ sẽ mất mát ít nhất từ 0,7 đến 1 điểm phần trăm trong năm 2020, trong khi đó, nền kinh tế Mexico sẽ rơi vào suy thoái.

Các quan chức Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đang giám sát chặt chẽ các động thái khiêu khích thương mại của Trump và xem chúng như là một rủi ro đối với triển vọng kinh tế Mỹ, có thể khiến họ phải cắt giảm lãi suất đồng đô la Mỹ. Các nhà phân tích ở ngân hàng JP Morgan dự báo mặt trận thuế mới Mexico  và những tác động kèm theo có thể khiến Fed cắt giảm lãi suất hai lần trong năm nay vào tháng 9 và tháng 12.

Theo New York Times, Market Watch