TPHCM: Mức đóng góp ngân sách tăng, phần được giữ lại giảm
Hùng Lê
(TBKTSG Online) – Đóng góp ngân sách của TPHCM cho cả nước không ngừng tăng lên hằng năm trong suốt hơn 20 năm qua. Điều đáng nói là dù tỷ lệ đóng góp cho ngân sách ngày càng tăng nhưng phần TPHCM được giữ lại để đầu tư phát triển ngày càng bị giảm.
Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu khai mạc cuộc Hội nghị lần thứ 42 Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM khóa X, nhiệm kỳ 2015-2020. Ảnh: Lê Hoàng |
Tại Hội nghị lần thứ 42 Ban Chấp hành Đảng bộ TPHCM khóa X, nhiệm kỳ 2015-2020 vào ngày 7-7, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân đã chỉ ra rằng việc tỷ lệ phân chia ngân sách cho TPHCM ngày càng giảm được xem là một trong những lý do làm hạn chế sự phát triển của Thành phố.
Tiếp tục giữ vững vài trò đầu tàu cho cả nước
Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đề nghị hội nghị cần phải tập trung thảo luận về kinh tế – xã hội năm năm qua và giải pháp sắp tới, gắn với thực hiện bảy chương trình đột phá.
Theo Bí thư Nguyễn Thiện Nhân, dịch Covid-19 đã làm tình hình dự báo về kinh tế – xã hội không còn đúng, năm 2020 trở thành năm ngoại lệ, không đúng quy luật nên cần đánh giá về giai đoạn liên tục 2016 – 2019 và đánh giá riêng năm 2020. "Do dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp nên chưa thể nói chính xác về tình hình kinh tế – xã hội sáu tháng cuối năm", ông nói.
Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, TPHCM hiện vẫn tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu của cả nước và đề nghị các đại biểu khi thảo luận về kinh tế – xã hội, cần làm rõ vai trò đầu tàu của kinh tế Thành phố đã làm được như thế nào, đóng góp những gì và mặt nào cần phải làm tốt hơn nữa.
“Lâu nay nói TPHCM được coi là đầu tàu kinh tế cả nước nhưng cái đó không tự nhiên mà có, mỗi giai đoạn đều phải nỗ lực mới giữ được vai trò đó”, ông Nhân nói.
Ông Nguyễn Thiện Nhân phân tích: tỷ trọng đóng góp của kinh tế Thành phố với cả nước trong 25 năm qua không ngừng tăng lên, giai đoạn 1996 – 2000 kinh tế Thành phố chiếm 17%, giai đoạn 2001 – 2010 chiếm 20% và giai đoạn 2011 – 2019 chiếm 22% kinh tế cả nước.
Về cường độ kinh tế của TPHCM trên một đơn vị cây số vuông so với cả nước cũng không ngừng tăng lên. Cụ thể giai đoạn 1996 – 2000 thì trên 1 cây số vuông Thành phố tạo ra giá trị gia tăng gấp 27 lần; giai đoạn 2001-2010 gấp 31 lần; và giai đoạn 2011-2019 gấp 35 lần bình quân cả nước.
“Nếu chúng ta trên một đơn vị diện tích gấp 35 lần, có nghĩa là sau khoảng ba năm giá trị gia tăng tạo ra trên 1 đơn vị diện tích của Thành phố bằng bình quân cả nước trong hơn 100 năm”, ông Nhân nói và cho rằng mật độ kinh tế của Thành phố là rất cao. Theo ông Nhân cơ sở cho việc gia tăng này là do năng suất lao động luôn cao hơn bình quân cả nước, gấp 2,7 lần (riêng năm 2019 là 2,9 lần).
Bí thư Nguyễn Thiện Nhân khẳng định Thành phố có những mô hình mới và hiệu quả như Khu Công nghệ cao (SHTP) thu hút khoảng 7 tỉ đô la Mỹ, xuất khẩu 8 tỉ đô la; Khu công viên phần mềm Quang Trung, các khu chế xuất, khu công nghiệp hoạt động hiệu quả.
Thành phố vẫn duy trì việc đi tiên phong trong sự nghiệp đổi mới mà gần đây là đề án Thành phố phía Đông làm động lực để thúc đẩy kinh tế Thành phố phát triển trong thời gian tới… Thành phố là nơi có mô hình chính quyền cầu nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp rất tốt…
Một vấn đề khác mà ông cũng lưu ý là việc thu hút vốn đầu tư xã hội và đầu tư nước ngoài vào Thành phố. Cụ thể với vốn đầu tư nước ngoài, trong nhiệm kỳ này, tỷ lệ thu hút đầu tư nước ngoài của Thành phố so với tổng vốn đầu tư nước ngoài trên cả nước vẫn chiếm tỷ lệ tăng lên. Đơn cử năm 2015 đầu tư nước ngoài của Thành phố chiếm 13,4% so với cả nước, năm 2016 chiếm 13,7%, năm 2017 chiếm 14,2%, năm 2018 chiếm 14,7% và đến năm 2019 cũng chỉ chiếm 14,7%.
Ngân sách để lại đầu tư bị giảm
Năm 2000, tỷ lệ để lại cho Thành phố từ 33% tổng thu trên điạ bàn. Còn 2017-2020, tức là sau 20 năm giảm xuống còn 18%. Ảnh chụp buổi khai mạc Hội nghị ngày 7-7. Ảnh: Lê Hoàng. |
Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân cho rằng vị trí đầu tàu kinh tế của Thành phố không chỉ là tăng trưởng mà còn ở đóng góp vào ngân sách cả nước.
Ở giai đoạn 2001-2010, bình quân Thành phố đóng góp khoảng 26,5% ngân sách, giai đoạn 2011-2019 đóng góp 27,5% ngân sách cả nước. "Điều này cho thấy tỷ trọng đóng góp tiếp tục tăng lên, vị trí đầu tàu tiếp tục được giữ vững và ổn định", ông Nhân nói.
Tuy nhiên, ông Nhân cũng chỉ ra những điểm hạn chế khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của Thành phố có xu hướng giảm. Cụ thể ở giai đoạn 2001-2010 bằng 1,6 lần cả nước, thì đến giai đoạn 2011-2019 chỉ còn bằng 1,2 lần.
Theo Bí thư Thành ủy, nguyên nhân chủ quan và khách quan đều có, nhưng trong đó có nguyên nhân là tỷ lệ ngân sách để lại cho Thành phố đầu tư phát triển ngày càng giảm, trong khi đóng góp vào ngân sách cả nước ngày càng tăng.
Cụ thể năm 2000, tỷ lệ để lại cho Thành phố từ 33% tổng thu trên điạ bàn. Còn 2017-2020, tức là sau 20 năm giảm còn xuống 18%.
Khi so sánh với các tỉnh thành khác trong 20 năm đó, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng TPHCM là địa phương bị giảm tỷ trọng để lại ngân sách nhiều nhất. Tỷ lệ ngân sách để lại cho Hà Nội tăng từ 30 lên 35%, hay Hải Phòng giảm từ 100% xuống còn 78%. "Chúng ta là địa phương giảm mạnh nhất. Nguồn lực ngân sách bị giảm nên đó là lý do hạn chế vượt trội", ông Nhân phân tích.
Một vấn đề khác mà ông cũng lưu ý là phát huy sáng tạo trong ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết vùng dù đã phát triển nhưng nhìn lại năm năm qua vẫn chưa có bước đột phá.
Hay lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ chiếm đến 90% cơ cấu kinh tế của Thành phố, nhưng đất đai dành cho lĩnh vực này rất thấp (không kể bất động sản) với chỉ 10.000 héc ta, và chỉ chiếm 5% quỹ đất của TPHCM.
Và trong những năm qua, quỹ đất dành cho công nghiệp, dịch vụ không tăng. Do đó, ông Nhân đề nghị các đại biểu thảo luận, tính toán làm sao để thu hút các nhà đầu tư vào Thành phố.
Bởi lẽ nếu không chuẩn bị khu công nghiệp để đón thì nhà đầu tư nước ngoài không vào. "Muốn giữ vững vai trò đầu tàu thì phải thu hút đầu tư nước ngoài nhiều hơn nữa, phải chuẩn bị hạ tầng thật tốt", ông Nhân lưu ý.
Hỗ trợ doanh nghiệp duy trì phát triển sau dịch
Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cũng đặt vấn đề làm sao để kinh tế Thành phố tăng trưởng cao hơn, đó là làm tốt khâu hợp tác công tư; cần sơ kết 7 chương trình đột phá, trả lời cụ thể các vấn đề cấp bách như giao thông, vệ sinh môi trường, các hoạt động văn hoá, trật tự xây dựng…
Bí thư Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, trong sáu tháng đầu năm nay, Thành phố đã rất chủ động trong phòng ngừa đại dịch Covid-19, triển khai các giải pháp chủ động sớm trên cả nước như quyết định cho học sinh nghỉ học, vấn đề đeo khẩu trang, đóng cửa các dịch vụ không cần thiết, chuẩn bị các khu cách ly…
Dịch Covid-19 đã làm 8.000 doanh nghiệp tạm ngưng hoạt động thì cần làm rõ đã có bao nhiêu doanh nghiệp được hỗ trợ, phục hồi kinh tế… Theo ông Nhân cần hỗ trợ doanh nghiệp sớm duy trì lực lượng và phục hồi khi cần thiết.
Liên quan đến kết quả Thành phố phát triển các dịch vụ hạ tầng phục vụ người dân, như dịch vụ giao thông, cấp nước, thoát nước, môi trường… Bí thư Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu cần có cuộc thảo luận đánh giá, làm rõ những mặt đạt được, những mặt còn hạn chế. Đồng thời phải rà soát lại và trả lời câu hỏi chất lượng cuộc sống người dân liên quan bốn dịch vụ này.
Cũng theo ông Nhân, trong sáu tháng cuối năm 2020, cần tiếp tục tập trung chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng bộ Thành phố; đồng thời tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp để sớm duy trì khôi phục kinh tế; tiếp tục hoàn thành đầu tư công giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Tại sự kiện sáng nay, Phó chủ tịch UBND TPHCM Lê Thanh Liêm cũng đã có báo cáo cụ thể về tình hình kinh tế – xã hội của TPHCM trong sáu tháng qua và các giải pháp trong thời gian tới; dự thảo báo cáo tổng kết thực hiện nhiệm vụ Kinh tế – Xã hội năm năm (2015 – 2020) và phương hướng năm năm (2021-2025).
Hội nghị sẽ diễn ra đến ngày 8-7.