Thứ Năm, 28/03/2024
32 C
Ho Chi Minh City

TPHCM: ngổn ngang các vấn đề cho doanh nghiệp FDI

Kinh tế Sài Gòn Online

Kinh tế Sài Gòn Online

TPHCM: ngổn ngang các vấn đề cho doanh nghiệp FDI

Quốc Hùng

TPHCM: ngổn ngang các vấn đề cho doanh nghiệp FDI
Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng (phải) bắt tay với đại diện doanh nghiệp trước khi Hội nghị bắt đầu. Ảnh: Quốc Hùng

(TBKTSG Online) – Thủ tục hành chính phức tạp, thủ tục hải quan nhiêu khê, quy định bất cập… tiếp tục là những vấn đề bức xúc mà cộng đồng doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) phản ánh với lãnh đạo TPHCM vào sáng nay 16-3.

Những nỗi bức xúc này được đại diện các Hiệp hội doanh nghiệp các nước cũng như doanh nghiệp nêu ra tại Hội nghị Gặp gỡ giữa lãnh đạo TPHCM và doanh nghiệp FDI trên địa bàn thành phố với chủ đề “Lắng nghe và Đổi mới” với sự tham gia đầy đủ của các sở, ngành do Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng cùng Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong chủ trì.

Cơ quan quản lý làm sai, doanh nghiệp chịu?

Ông Herb Cochran, Giám đốc điều hành Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ (AmCham Vietnam) tại TPHCM, nêu trường hợp một doanh nghiệp hội viên của Amcham đăng ký hoạt động ở TPHCM cách đây 11 năm và sau đó mở nhà máy ở Cần Thơ. Chính quyền địa phương Cần Thơ (mà cụ thể là Ban quản lý KCN Thành phố Cần Thơ) đã cấp giấy chứng nhận đầu tư với ưu đãi thuế cho doanh nghiệp này. Tuy nhiên, Cục Thuế TPHCM cho rằng giấy chứng nhận đầu tư đó không có hiệu lực và công ty vẫn phải đóng thuế cho Cục Thuế TPHCM.

Ông Cochran cho rằng UBND TPHCM phải có những hành động phù hợp để Cục Thuế Thành phố không tiếp tục đòi thu thuế của công ty hội viên Amcham (đăng ký tại TPHCM) từ một dự án FDI ở một tỉnh khác. Nếu sự việc không thể giải quyết cấp địa phương thì đưa ra cấp Trung ương giải quyết.

Tại hội nghị, bà Trần Thị Lệ Nga, Cục phó Cục Thuế TPHCM, giải thích rằng theo quy định, Giấy chứng nhận đầu tư không có ghi ưu đãi về thuế mà sẽ thực hiện dựa vào Luật Thuế. Tuy nhiên Ban quản lý khu công nghiệp Cần Thơ làm sai là ghi ưu đãi thuế lên giấy chứng nhận đầu tư của doanh nghiệp này với thời gian ưu đãi dài hơn ưu đãi quy định hiện hành. Bà Nga cho biết Cục Thuế đã gửi kiến nghị về trường hợp doanh nghiệp này lên Bộ Tài chính, và theo bà Nga, bằng văn bản, Thứ trưởng của Bộ Tài chính cũng trả lời rằng “Ưu đãi thuế của doanh nghiệp phải thực hiện dựa vào Luật Thuế”. Do doanh nghiệp này cảm thấy vấn đề chưa thỏa mãn nên tiếp tục kiến nghị, bà Nga nói.

Bà Nga cũng cho biết thêm không phải riêng doanh nghiệp này mà có đến 10 doanh nghiệp khác hoạt động tại Việt Nam cùng có tình trạng tương tự. Các luật đã quy định cụ thể nhưng do một số địa phương muốn thu hút đầu tư nên đã làm chưa đúng… Nếu muốn được ưu đãi thì phải kiến nghị lên Thủ tướng.

Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng cho rằng lỗi này là ở cơ quan cấp phép, đâu phải lỗi của doanh nghiệp. “Vì có ưu đãi đầu tư như thế nên doanh nghiệp mới quyết định đầu tư; còn không,…”, ông Thăng nói. Do đó khi có vướng mắc, các cơ quan nhà nước phải ngồi lại xử lý chứ không phải bắt doanh nghiệp chịu.

“Trách nhiệm của cơ quan nhà nước phải làm sao cho hợp tình hợp lý, nếu không sẽ ảnh hưởng đến phương án tài chính của doanh nghiệp, đừng cái gì cũng đẩy lên Thủ tướng, các bộ ngành phải chủ động giải quyết”, Bí thư Đinh La Thăng chỉ đạo.

"Một cửa” nhưng cả chục nơi duyệt?

Thủ tục hải quan vẫn là vấn đề bức xúc của nhiều doanh nghiệp bởi còn nhiều bất cập và nhiêu khê. Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội các Doanh nghiệp trong các KCX-KCN TP.HCM, cho rằng mặc dù các quy định hiện hành của Nhà nước bắt buộc nhiều địa phương phải "dẹp" các loại giấy phép con, một cửa cho doanh nghiệp nhưng việc này vẫn còn tồn tại rất nhiều nơi, gây phiền hà cho nhà đầu tư khi muốn thực hiện một dự án hoặc thông quan ở cửa khẩu bởi hàng loạt quy định mới, giấy phép con, cơ chế xin cho…

Như về thủ tục hải quan, theo ông Bé, dù đã liên thông một cửa nhưng lại có quá nhiều cửa khác ở các khâu khác để thông quan hàng hóa.

“Hải quan ba năm qua thông quan điện tử, nhưng do chuyện ban hành văn bản mới dưới luật, một cửa liên thông nhưng có đến 9 bộ ngành tham gia”, ông Bé nói và đưa ra ví dụ việc nhập khẩu thép đòi hỏi phải có giấy kiểm định, xin quota, cắt thép từng miếng để đem thẩm định… hay nhập hóa chất phải có giấy kiểm định của Bộ Công Thương chỉ với mục đích biết về số lượng cho công tác làm thống kê….

Quan cảnh hội nghị. Ảnh: Quốc Hùng

Các doanh nghiệp cũng cho rằng luật, quy định lại thường xuyên thay đổi, luật cũ chưa nhớ đã ban hành luật mới, doanh nghiệp không nắm bắt kịp dẫn đến bị phạt vi phạm…

Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Nguyễn Hữu Nghiệp giải thích do Việt Nam đang tiến hành hội nhập sâu rộng nên việc thay đổi luật là cần thiết, và Cục đã thường xuyên tổ chức tham vấn, tập huấn cho doanh nghiệp.

Bí thư Thăng chất vấn Cục Hải quan TPHCM: “Doanh nghiệp phản ánh là quy định một cửa mà giờ phát sinh nhiều cửa thì giải quyết thế nào?”

Ông Nghiệp cho biết hệ thống một cửa quốc gia của hải quan thực tế đến giờ mới chỉ có 6 bộ ngành tham gia. Doanh nghiệp chỉ đến làm việc với hải quan một lần nhưng để nhập khẩu một lô hàng thì cần đến làm việc trước với các bộ, ngành khác.

Ông Nghiệp lý giải: "Trong thông quan hàng hóa, chỉ 28% lượng thời gian thông quan có liên quan đến hải quan và 72% còn lại liên quan đến chính sách của các bộ, ngành. Như nhập khẩu thép, doanh nghiệp chỉ đến hải quan một lần nhưng muốn nhập khẩu thì phải được Bộ Công Thương, Bộ Khoa học – Công nghệ kiểm định đủ chất lượng. Tại Bộ Công Thương cũng chỉ có một số cơ quan được kiểm định chất lượng liên quan đến sản phẩm…”

Bí thư Thăng tiếp tục đặt câu hỏi rằng các doanh nghiệp nói có máy kiểm định cầm tay, vậy sao Hải quan không kiểm định trực tiếp tại cửa khẩu, lại bắt doanh nghiệp phải cắt miếng sắt đem đi kiểm định?

Đại diện lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM cho biết sẽ xử lý ngay những việc thuộc thẩm quyền hoặc kiến nghị lên bộ, ngành để tháo gỡ tiếp vướng mắc cho doanh nghiệp. Bí thư Thành ủy yêu cầu Cục Hải quan Thành phố trong vòng một tuần phải giải quyết những vướng mắc của doanh nghiệp thuộc thẩm quyền, vướng đến đâu gỡ đến đó chứ không phải chờ tổng hợp ý kiến rồi mới giải quyết một lần.

“Nóng” quy định nhập máy móc đã qua sử dụng

Thông tư 23 của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định cấm nhập khẩu máy móc, thiết bị công nghệ đã qua sử dụng có tuổi đời trên 10 năm, có hiệu lực từ ngày 1-7-2016, thay thế Thông tư 20 của quy định trước đây là 5 năm, nhưng vẫn bị các nhà đầu tư phản ứng nhiều nhất.

Tại hội nghị, các ý kiến cho rằng chính Thông tư này đang làm nhiều nhà đầu tư có vốn FDI "chùn chân", thay đổi chiến lược hoặc thậm chí bỏ cuộc không tiếp tục đầu tư vào Việt Nam. Cả AmCham Vietnam và Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản (JBAH) đều phản ứng về quy định này.

Ông Herb Cochran cho rằng thiết bị sản xuất và máy móc cho chất bán dẫn, ô tô… có thể sử dụng được 20 năm và nhiều hơn nữa do chúng thường xuyên được bảo trì và tân trang lại. Ông Cochran cho rằng Thông tư mới này còn vi phạm Hiệp định Rào cản Kỹ thuật tới thương mại (TBT) của WTO do thiết lập sự hạn chế một cách tùy tiện và không dựa trên khoa học về nhập khẩu. Theo ông Cochran, cơ quan quản lý cần sử dụng một chiến lược ‘quản lý rủi ro’ để giải quyết vấn đề cụ thể hơn là cấm việc nhập khẩu tất cả các máy móc và thiết bị có tuổi đời lớn hơn 10 năm.

Đại diện của JBAH, ông Motohisa Nakagawa cũng có cùng quan điểm với ông Cochran. Vị này cho rằng nhiều nhà đầu tư Nhật Bản có ý định đầu tư vào Việt Nam với ý định sử dụng công nghệ đã qua sử dụng sẽ dè chừng về vấn đề này.

Mặc dù vậy, Thông tư 23 cũng có “đường mở” cho nhà đầu tư là trong trường hợp đặc biệt, thiết bị đã qua sử dụng có tuổi đời quá 10 năm nhưng doanh nghiệp cần thiết phải nhập khẩu để bảo đảm duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, thì căn cứ hồ sơ và kiến nghị của doanh nghiệp, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với các bộ, ngành xem xét, quyết định. Và đối với thiết bị đã qua sử dụng thuộc các dự án đầu tư (bao gồm dự án đầu tư mới và dự án đầu tư mở rộng) nếu trong hồ sơ dự án đầu tư có danh mục thiết bị đã qua sử dụng và được cơ quan có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, cơ quan đăng ký đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư thì không phải áp dụng quy định nói trên.

Ông Nakagawa đặt câu hỏi “Liệu quy định các tiêu chí đặc biệt của Thông tư này có được thực thi”? Đại diện cả hai hiệp hội trên đều kiến nghị hủy bỏ Thông tư 23.

Và cam kết của TPHCM

Tại hội nghị, ông Võ Quang Huệ, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), cũng cho rằng để đạt tới khát vọng một Việt Nam thịnh vượng, sáng tạo, dân chủ, công bằng trong thời gian vài thập niên tới, lựa chọn duy nhất của Việt Nam là cải cách nhanh, mạnh mẽ và vai trò của TPHCM trong nỗ lực này rất quan trọng. TPHCM cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính; phát triển cơ sở hạ tầng; phát triển nguồn nhân lực chất lượng, và cần phát triển bền vững và tăng trưởng xanh.

Tại cuộc gặp gỡ này, nhiều nhà đầu tư FDI cũng đánh giá cao đường dây nóng của Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng và mong muốn sẽ phản ánh để giải quyết nhiều vấn đề trong thời gian tới.

Bí thư Thăng khẳng định TPHCM luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất để các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh. Hiện môi trường đầu tư của Thành phố đã cải thiện rất nhiều nhưng để đáp ứng yêu cầu hội nhập cần nỗ lực nhiều hơn nữa.

“Tất cả những vấn đề doanh nghiệp nêu hôm nay sẽ được sở ban ngành xem xét, rà soát lại, hoàn thiện thể chế chính sách để tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giúp doanh nghiệp huy động tối đa nguồn lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh”, Bí thư Thăng nói.

Mời đọc thêm:

>>> "Chính quyền TPHCM sẽ phục vụ DN vô điều kiện"
 

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Tin mới