Trái cây tạo hình bán tết và chuyện vi phạm bản quyền
Trung Chánh
 |
| Sản phẩm khuôn tạo hình dưa hấu của ông Liêm đã bị sao chép và rao bán tràn lan trên mạng mỗi dịp tết. Trong ảnh là ông Liêm bên ruộng dưa. Ảnh: Trung Chánh |
(TBKTSG Online) – Sản xuất trái cây tạo hình bán vào dịp tết đã trở thành nghề "hái ra tiền” của không ít nông dân ở đồng bằng sông Cửu Long. Cùng với đó, chuyện vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ kiểu dáng khuôn mẫu sản phẩm cũng trở nên rất phổ biến.
Trái cây tạo hình đã không còn độc, lạ
Cách đây khoảng chục năm, khi nói đến mô hình sản xuất trái cây tạo hình bán tết không ai không biết đến ông Trần Thanh Liêm, ngụ quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ. Ông được biết đến là người duy nhất lúc ấy đã “phù phép”, biến trái dưa hấu bình thường thành hình thỏi vàng, hình vuông in chữ “Tài- Lộc”, thậm chí thành hình chiếc xe hơi thời thượng mang thương hiệu “Mercedes- Benz”.
Vào thời điểm bấy giờ, sản phẩm dưa hấu thỏi vàng của ông Liêm sản xuất luôn trong tình trạng cháy hàng. Sản phẩm dưa hấu tạo hình thường chỉ để phục vụ cho giới có tiền vì có giá khá đắt, vài triệu đồng, thậm chí 10 triệu đồng/cặp. Thời điểm năm 2015, ông Liêm cho biết, với 500 cặp dưa hấu hình thỏi vàng, hình vuông có in chữ “Tài- Lộc” và dưa hấu xe hơi, ông thu về khoảng một tỉ đồng từ việc bán sản phẩm.
Cùng khoảng thời điểm như trên, bưởi tạo hình hồ lô của câu lạc bộ khuyến nông ấp Phú Trí A, xã Phú Tân, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang do ông Võ Trung Thành làm chủ nhiệm cũng “làm mưa, làm gió” trên thị trường. Tiếp sau đó là các sản phẩm bưởi tạo hình hồ lô có in chữ “Tài- Lộc”, rồi bưởi hình bàn tay Phật và bưởi hồ lô in hình bản đồ Việt Nam.
Mỗi trái bưởi tạo hình cũng có giá khá cao, trên dưới 2 triệu đồng. Câu lạc bộ khuyến nông ấp Phú Trí A vì thế cũng thu vào tiền tỉ mỗi dịp tết từ bán bưởi tạo hình.
Tuy nhiên, những sản phẩm độc, lạ như trên chỉ còn là câu chuyện của quá khứ. Dưa hấu, bưởi tạo hình bán vào dịp tết hiện đã trở nên đại trà, không còn là hàng hiếm, độc, lạ như trước nữa. Thậm chí, ngay tại các điểm bán trái cây vỉa hè cũng đã xuất hiện trái cây tạo hình với giá bán "bình dân" hơn rất nhiều.
Sản phẩm được bảo hộ bị sao chép, rao bán
Ông Thành của câu lạc bộ khuyến nông ấp Phú Trí A cho biết dụng cụ để sản xuất trái cây tạo hình là khuôn tạo hình bưởi hồ lô của câu lạc bộ đã được Cục sở hữu trí tuệ (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp bằng sở hữu độc quyền với tên gọi “Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp khuôn tạo hình hồ lô cho trái cây” vào năm 2013.
Trong khi đó, theo ông Liêm ở Cần Thơ, khuôn tạo hình dưa hấu của ông cũng được cấp bằng sở hữu trí tuệ lần đầu từ năm 2010 đến 2015 và sau đó được ông gia hạn đến năm 2020.
Tuy nhiên, theo ông Thành, khuôn tạo hình của đơn vị ông đã bị sao chép, sản xuất và rao bán đại trà. “Không chỉ ở Hậu Giang, mà ở TPHCM cũng có sản phẩm này. Ngay cả tôi cũng được chào bán khuôn”, ông nói và cho biết đây chính là lý do khiến sản phẩm trái cây tạo hình hết độc, lạ.
Còn ông Liêm thì bức xúc: “Nếu biết chuyện vi phạm bằng sáng chế quá dữ dằn như hiện nay tôi đã không gia hạn vì mình phải đóng tiền. Trong khi đó, có ai bảo hộ mình đâu?”.
Ông Liêm cho biết năm ngoái, tại một hội nghị ở TPHCM trong khuôn khổ Hội chợ Hàng Việt Nam chất lượng cao có sự tham gia của ông Nguyễn Quân, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ lúc bấy giờ, ông đã lên tiếng phản ánh tình trạng sao chép, rao bán bằng sáng chế khuôn tạo hình trái cây. Tuy nhiên, hiện nay việc vi phạm, sao chép sản phẩm độc quyền của ông vẫn tràn lan trên thị trường.
Thực tế, khi gõ cụm từ “bán khuôn tạo hình trái cây” trên thanh công cụ tìm kiếm Google, có 163.000 kết quả hiển thị chỉ trong 0,47 giây. Sau đó, nếu vào một trang web rao bán sản phẩm này, các loại khuôn hình thỏi vàng, khuôn hình hồ lô được rao bán một cách công khai với mức giá chỉ 25.000-80.000 đồng/bộ sản phẩm, thậm chí có áp dụng giảm giá khi mua số lượng lớn.
Trước tình trạng nêu trên, ông Thành đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước tích cực hơn trong quản lý, siết chặt việc vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ, trong đó, có vi phạm về khuôn tạo hình bưởi hồ lô. Việc đăng ký bảo hộ độc quyền kiểu dáng sản phẩm là để người đăng ký được bảo vệ. Thế nhưng, công tác này dường như còn rất yếu.
"Từ việc vi phạm bản quyền khuôn tạo hình trái cây, nhìn rộng ra các lĩnh vực khác, thực tế sẽ như thế nào hay cũng phổ biến như vậy?", ông Thành đặt câu hỏi.
Mời xem thêm:
